تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک (Poly Cystic Ovarian Syndrome-PCOS)، یکی از اختلالات شایع غدد درون ریز در زنان است که حدود 15-10 درصد از آنان را در سنین باروری مبتلا میسازد. یکی از تظاهرات بسیار آزار دهنده سندروم تخمدان پلی کیستیک، جوش صورت و بدن است. بدن بر اساس پیام هایی که از غده هیپوفیز دریافت می کند، مقادیری از هورمون های استروژن، پروژسترون و تستوسترون را تولید می کند. سندرم تخمدان پلی کیستیک چنین پیام هایی را مختل می کند. در صورتی که پیام های مناسبی از غده هیپوفیز دریافت نشود، مقدار استروژن و پروژسترون کاهش و مقدار تستوسترون افزایش می یابد. این وضعیت می تواند از تخمک گذاری جلوگیری کرده و علائمی از جمله آکنه یا جوش را ایجاد کند.

آکنه ناشی از تداخل عملکرد هورمون ها و دیگر مواد روی غدد چربی پوست (غدد سباسه) و فولیکول مو است. این عوامل منجر به بسته شدن منافذ شده و منجر به بروز ضایعه می شود. اگرچه آکنه معمولاً به طور جدی سلامتی را تهدید نمی کند؛ ولی می تواند باعث بروز هیجانات عاطفی شود. در آکنه شدید ممکن است جوشگاه (جای ترمیم زخم، اسکار) برای همیشه باقی بماند.

علل تنبلی تخمدان

علل تنبلی تخمدان ممکن است ناشی از:

1. نقایص کروموزومی: برخی از اختلالات ژنتیکی با تنبلی اولیه تخمدان همراه است.
2. شیمی درمانی و پرتودرمانی: این نوع درمان علل شایع تنبلی تخمدان هستند. این روش های درمانی می توانند به مواد ژنتیکی سلول ها آسیب بزنند.
3. سایر علل مانند دود سیگار و قلیان، مواد شیمیایی و اسیدی، دفع آفات و ویروس ها ممکن است تنبلی تخمدان را افزایش دهد.
4. سیستم ایمنی ضعیف بدن (بیماری خود ایمنی): ممکن است که سیستم ایمنی بدن پادتنهایی راعلیه بافت تخمدان تولید کند که به فولیکول های حاوی تخمک آسیب برساند. علت رخداد این عارضه نامشخص می باشد؛ اما قرار گرفتن در معرض ویروس ها بسیار محتمل براین اتفاق است.

علائم تنبلی تخمدان

در حقیقت یک نوع تنبلی تخمدان وجود دارد و به همین دلیل نمی توان انواع تنبلی تخمدان را نام برد؛ اما می توان بر اساس علائم تنبلی تخمدان آن را درجه بندی کرد. به دلیل افزایش هورمون های مردانه، به هم خوردن سیکل قاعدگی و همچنین به هم خوردن تنظیم هورمون ها علائم تنبلی تخمدان به وجود می آیند که شامل موارد زیر است:

• افزایش رشد مو و پرمویی : برای مثال در صورت، پشت لب و چانه موها رشد بیشتری دارند و همچنین موها ضخیم تر می شوند. در نواحی خاصی همچون دور سینه ها، ناف و زیر ناف نیز افزایش مو مشاهده می شود که به دلیل افزایش هورمون مردانه است.
• ریزش مو: به دلیل افزایش هورمون مردانه همچنین ممکن است خانم ها دچار ریزش مو شوند که حتی ممکن است نمای مردانه داشته باشد و که به آن نمای مردان می گویند؛ یعنی ریزش مو در شقیقه ها و وسط سر اتفاق می افتد که البته تنها در موارد تنبلی تخمدان شدید رخ می دهد.
• آکنه: تأثیر افزایش هورمون های مردانه بر روی پوست، سبب افزایش چربی، ایجاد جوش های سرسیاه و آکنه است.
• به هم ریختن سیکل قاعدگی: از بارزترین علائم تنبلی تخمدان است که در این حالت مدت زمان فاصله بین دو سیکل قاعدگی طولانی تر شده و حتی ممکن است فرد چندین ماه پریود نشود و با وجود آنکه ممکن است این شرایط برای برخی از افراد راحت تر باشد؛ اما عدم قاعدگی به مدت چندین ماه، سبب افزایش ریسک ابتلا به سرطان رحم در خانم ها می گردد.
• دیابت: یکی از علائم تنبلی تخمدان ایجاد مقاومت به انسولین است که در نتیجه فرد به بیماری دیابت نوع ۲ دچار می شود در کنار افزایش قند، چربی خون فرد نیز افزایش پیدا می کند.
• جوش: افزایش هورمون های مردانه در تنبلی تخمدان موجب بروز جوش التهابی و چرکی در صورت، بازو، سینه، شانه و نواحی ران میشود.

درمان تنبلی تخمدان

در صورتی که فرد مشکل در سیکل قاعدگی داشته باشد درمان دارویی صورت می گیرد. در صورتی که فرد مشکل ریزش مو یا پرمویی داشته باشد مصرف داروهای ضد هورمون مردانه به بیمار کمک می کند تا بهبود یابد؛ اما اگر بیمار مشکل نازایی داشته باشد درمان نازایی برای فرد شروع می شود و تحریک تخمک گذاری انجام می شود تا تخمک بارور شود.

همچنین فرد باید تحت نظر باشد و کنترل وزن داشته باشد و حتماً به این اشخاص باید گفت که شدت بیماری متغیر می باشد و نمی توان به طور کامل درمان نمود. پس به تمامی این افراد توصیه می شود تا سبک زندگی خود را تغییر دهند. داشتن تغذیه مناسب، انجام فعالیت های ورزشی و استرس کم تأثیر بسزایی بر روی وضعیت بیماری این افراد می گذارد؛ زیرا ورزش کردن سبب می شود تا فرد دچار چاقی و اضافه وزن نشود. افراد مبتلا به بیماری PCO باید از مصرف غذاهای حاوی مواد قندی بپرهیزند تا مبتلا به بیماری دیابت نشوند و تمامی این موارد می تواند به بهبود عملکرد تخمدان تأثیر بسزایی دارد.

درمان جوش ناشی از تنبلی تخمدان

داروهای بدون نسخه ای که جهت درمان جوش مصرف می شوند، اغلب شامل بنزویل پروکسید، سالیسیلیک اسید و گوگرد هستند. با اینکه این عناصر می توانند به درمان جوش ها با شدت خفیف کمک کنند؛ اما معمولاً جهت درمان جوش های ناشی از تغییرات هورمونی کافی نیستند. تنها راه از بین بردن جوش های ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک درمان عدم تعادل هورمونی است. در صورت ابتلا به این نوع جوش ها باید به یک پزشک مراجعه شود. وی یک یا بیش از یکی از داروهای زیر را تجویز خواهد کرد:

1- داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری

گاهی اوقات این داروها جهت درمان جوش های ناشی از عدم تعادل هورمونی استفاده می شوند. با این حال همه این داروها چنین اثری نخواهند داشت.

2- داروهای ضد آندروژن

این داروهای تجویزی مقدار هورمون تستوسترون را کاهش می دهند. با اینکه تستوسترون هورمونی مردانه است؛ اما زنان نیز مقدار کمی از آن را در بدن خود دارند. گاهی اوقات سندرم تخمدان پلی کیستیک یا دیگر اختلالات هورمونی سبب تولید بیش از حد این هورمون در بدن می شوند. این وضعیت سبب افزایش تولید سلول های پوستی و سیبوم شده که آن نیز به بروز جوش یا آکنه منجر می گردد.

3-رتینوئیدها

انواع بدون نسخه داروهای رتینوئید اغلب برای رفع چروک ها و کمک به یکنواختی رنگ پوست مصرف می شوند. با این حال، در صورت ابتلا به جوش های ناشی از این سندرم باید از مصرف انواع بدون نسخه این داروها صرف نظر کرده و جهت دریافت انواع قوی تر به پزشک مراجعه کرد.

4-رژیم غذایی

اطلاعات متعدد و متناقضی در ارتباط با تأثیرات رژیم غذایی بر جوش صورت وجود دارد. برخی از منابع معتبر نشان داده که مصرف غذاهای پرکالری از قبیل شکلات و سیب زمینی سرخ کرده می تواند به تنهایی باعث به وجود آمدن جوش صورت شود. مسئله ای که باعث جلب توجه محققان شده است نحوه عملکرد این مواد خوراکی در به وجود آمدن التهاب بدن می باشد. التهاب می تواند باعث به وجود آمدن جوش شود به ویژه در مواردی که شما دارای فاکتورهای بروز آکنه از قبیل سندروم تخمدان پلی کیستیک می باشید. برخی از غذاها به طور طبیعی دارای خاصیت ضد التهابی می باشند که برخی از آنها عبارتند از: گوجه فرنگی، گل کلم، اسفناج و بادام، گردو، روغن زیتون، انواع توت، زردچوبه و ماهی سالمون.

از سوی دیگر مصرف برخی از غذاهای خاص می تواند باعث به وجود آمدن التهاب در بدن شود که برخی از آنها عبارتند از گوشت قرمز، نان سفید، سیب زمینی سفید و انواع دسرهای شیرین. اگر چه اصلاح رژیم غذایی به تنهایی نمی تواند به درمان جوش صورت ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک کمک کند؛ اما یک بخش مهم در فرآیند درمان محسوب می شود. در صورتی که تغییر رژیم غذایی نتواند نتایج قابل توجهی را به وجود بیاورد و پزشک از شما می خواهد که به مصرف مکمل ضد التهاب نیز بپردازید که رایج ترین انواع آن عبارتند از زینک و ویتامین آ و سی، زردچوبه، سیر، بروملین که یک نوع آنزیم موجود در آناناس است و مس.

نسخه اصلی مطلب تنبلی تخمدان و جوش صورت را در سایت کلینیک پوست صدف بخوانید.

---