یکی از عواملی که روی زیبایی صورت تأثیر می گذارد، سلامت پوست است. پوست خوب و شفاف نه تنها نشان دهنده سلامت جسمی و درونی بدن است، بلکه می تواند از لحاظ روانی نیز روی اعتمادبه نفس افراد اثر بگذارد. یکی از اختلال های رایج پوستی، جوش یا آکنه است که انواع مختلفی دارد. آکنه کیستیک یا جوش کیستی نوعی از آکنه است که افراد کمی به آن مبتلا می شوند؛ اما به دلیل اینکه ظاهری بزرگ، دردناک و قرمز دارد می تواند برای افراد آزاردهنده باشد.

برخلاف شکل های خفیف تر جوش، جوش چرکی بسیار دردناک است و زمانی ایجاد می شود که چربی و سلول های مرده ی پوست به طور عمیق در فولیکول مو یا منافذ پوست نفوذ می کنند. با پارگی منافذ زیر پوست، التهاب به سمت بافت اطراف پوست رها می شود. این واکنش زنجیره ای در پوست ادامه پیدا می کند، التهاب گسترده تر می شود، باکتری های مولد جوش رشد می کنند و جوش در تمام ناحیه پخش می شود. پوست بدن برای جلوگیری از پخش شدن التهاب، یک کیست دور آن منطقه ایجاد می کند. این جوش ها در ۸ تا ۵۰ سالگی و بیشتر روی صورت ظاهر می شوند. با این حال، قفسه ی سینه، پشت، بالای بازوها و شانه ها نیز ممکن است تحت تأثیر آن قرار بگیرند. به دلیل ظاهر ناخوشایند این جوش ها به ویژه در ناحیه ی صورت، افراد به دنبال درمان آن هستند که در ادامه شرح داده میشود.

علل جوش کیستی یا آکنه کیستیک

آکنه زمانی ایجاد می شود که منافذ روی پوست مسدود شوند، بنابراین ممکن است زمانی که روغن طبیعی تولید شده در پوست منافذ را مسدود می کند، جوش چرکی ایجاد شود. هنگامی که این منافذ مسدود می شوند، التهاب و تورم ایجاد می شود. گاهی اوقات، باکتری ها می توانند در منافذ مسدود شده تجمع یافته و آکنه ایجاد کنند. فاکتورهای مختلفی وجود دارند که می توانند در ایجاد جوش کیستی نقش داشته باشند، از جمله:

• نوسانات هورمونی، مانند نوسانات ناشی از بلوغ، بارداری یا یائسگی
• شرایط پزشکی که بر هورمون ها تأثیر می گذارد، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• داروهایی مانند پیشگیری از بارداری خوراکی، استروئیدها یا لیتیوم
• میکروبیوم پوست، زیرا برخی از گونه های باکتری می توانند باعث التهاب شوند و با آکنه مرتبط هستند.
• استرس، زیرا باعث آزاد شدن آندروژن ها (هورمون هایی که منجربه ایجاد آکنه می شوند) می شودو
• ژنتیک که ممکن است برخی افراد را بیشتر از دیگران درمعرض ابتلابه آکنه قرار دهد.

علائم جوش کیستی یا آکنه کیستیک

جوش کیستی اغلب شبیه دمل های پوستی به نظر می رسند. سایر خصوصیات جوش کیستی عبارتند از:

• کیست پر چرک بزرگ
• برجستگی بزرگ سفید
• قرمزی
• لمس حساس یا دردناک
• جوش کیستی شاید بیشتر بر روی چهره فرد قابل تشخیص باشد؛ اما در سینه، کمر، گردن، پشت و بازوها نیز رایج است. جوش کیستی حتی ممکن است روی سر، شانه ها و پشت گوش ها ایجاد شود.

انواع جوش شدید

ندول

ندول ها توده های سفت، دردناک و ملتهبی هستند که در اعماق پوست قرار گرفتند. آنها مانند پاپول ها بزرگ و عمیق هستند که هیچ سر یا مرکز قابل رؤیتی ندارند. این نوع از جوش ها زمانی شکل می گیرند که منافذ پوست مسدود می شود و به بافت ها و سلول های قرار گرفته در اعماق سطح آسیب می زند. ندول ها از انواع شدید جوش هستند که می توانند منجر به مشکلات پوستی ازجمله لک و اسکار شوند.

کیست

کیست ها معمولاً برآمدگی های بزرگ، نرم و دردناک، به رنگ سفید و یا قرمز هستند که در اعماق پوست قرار گرفته اند و پر از چرک هستند. نسبت به ندول ها، کیست ها معمولاً در عمق بیشتری از پوست قرار گرفته اند و از شدید ترین انواع جوش به حساب می آیند. کیست ها می توانند منجر به مشکلات پوستی مانند اسکار شوند.

تشخیص جوش کیستی یا آکنه کیستیک

پزشک یا متخصص پوست به آسانی می تواند در حین معاینه دیداری التهاب قابل توجه جوش ها را مشاهده کرده و نوع جوش را تشخیص دهد. همچنین، با مراجعه به متخصص پوست می توان از عدم ابتلا به بیماری های دارای علائم مشابه به این اختلال کسب اطمینان کرد. در صورت ابتلا به جوش کیستی و عدم پاسخگویی به درمان اولیه امکان دارد انجام آزمایش های تشخیصی بیشتری مورد نیاز باشد. در این موارد، پزشک یک آزمایش کشت از ضایعه انجام داده تا ابتلای فرد به مشکلات مشابه مانند فولیکولیت یا روزاسه را تشخیص دهد.

عوارض جوش کیستی یا آکنه کیستیک

عدم درمان مناسب جوشهای کیستیک می تواند عواقب نامطلوبی داشته باشد که این موارد از عوارض ظاهری تا مشکلات سلامت روانی را شامل شوند، بنابراین، درمان هر چه زودتر این اختلال پوستی جهت پیشگیری از آسیب ها و اثرات بلند مدت ضروری است.

اسکار جوش

اسکار یا جای جوش یکی از آزار دهنده ترین جنبه های جوش کیستی می باشد. اسکار های شدید ناشی از جوش را می توان به صورت نشانه هایی عمیق یا برآمده بر روی سطح پوست افراد مبتلا مشاهده کرد. گاهی اوقات درمان جای جوش کیستیک ممکن است بسیار سخت باشد.

هیپرپیگمانتاسیون (لکه های پوستی)

پس از التیام یافتن جوش امکان دارد لکه هایی قرمز یا تیره رنگ روی پوست بر جای بمانند که به آن هیپرپیگمانتاسیون می گویند. ممکن است این موارد با جای جوش اشتباه گرفته شوند؛ اما این لکه ها اسکار نبوده و در نتیجه رنگدانه ای شدن پوست به وجود می آید که در پزشکی تحت عنوان ماکول شناخته می شوند.

عواقب روانی

جوش ها علاوه بر اثرات بلند مدت جسمانی می توانند با مشکلات سلامت روانی همچون افسردگی و اضطراب نیز ارتباط داشته باشند. همزمان با افزایش اهمیت تصویر ذهنی فرد از بدن خود در سال های نوجوانی، آشکار بودن ضایعات و اسکار جوش ها می تواند به کاهش اعتماد به نفس فرد منجر شود.

تخلیه جوش کیستی

در صورتی که کیست بزرگ و ملتهب باقی مانده و سبب ایجاد درد شود افراد می توانند با مراجعه به متخصص پوست محتویات آن را تخلیه کنند. در طول این فرایند، برشی کوچک بر روی پوست ایجاد شده و محتویات کیست تخلیه می شود. با اینکه تخلیه کیست سریع و معمولاً بدون درد است؛ اما حتی پس از تخلیه کامل، امکان بازگشت کیست وجود دارد.

درمان جوش های کیستی

دارو درمانی

• انواع ژل شستشو

کرم ها و لوسیون های موضعی خاص جوش های خفیف (مانند ژل ضدجوش سینره) برای درمان جوش صورت فوری و از بین بردن جوش صورت در یک روز مؤثر هستند؛ اما در مورد جوش های متوسط تا شدید باید روش های درمانی قویتری مانند:

1. تزریق کورتیکواستروئیدها
2. مصرف خوراکی و موضعی آنتی بیوتیک ها
3. مصرف خوراکی داروهای پیشگیری از بارداری
4. مصرف داروهای خوراکی و موضعی حاوی ایزوترتینوئین و غیره را دنبال کرد.

لایه بردارهای شیمیایی

لایه بردارهای شیمیایی حرفه ای مانند اسید گلیکول یک یا اسید سالیسیلیک برای از بین بردن سلول های مرده پوست، منافذ، جوش های سر سفید و سر سیاه و تحریک برای رشد پوستی جدید به کار می روند. لایه بردارهای شیمیایی همچنین در کاهش ظاهر زخم های آکنه بسیار مؤثر هستند. لایه بردارهای شیمیایی دارای سه نوع درجه بندی هستند: لایه بردارهای سطحی، متوسط و عمقی. لایه برداری های لایه های زنده (لایه های متوسط و عمیق) با استفاده از محصولاتی مانند اسید تری کلرواستیک (TCA) و فنل باید توسط یک پزشک انجام شود.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن روش لایه برداری مکانیکی لایه سطحی پوست است. این نوع درمان شامل یک دستگاه دستی است که کریستال ها را روی پوست می کشد. کریستال ها به آرامی سطح پوست را سایش یا صیقل می دهند. یک لوله ی خلاء کریستال ها و سلول های پوست را پاکسازی می کند. میکرودرم ابریژن موجب لایه برداری و باز کردن منافذ پوست می شود. نتایج سریعاً قابل مشاهده هستند و پوستی روشن تر و صورتی رنگ به وجود می آید.

میکرونیدلینگ

یکی دیگر از درمان های بی نظیر جوش و جای جوش میکرونیدلینگ است. در این فرآیند سوزن های کوچکی به درون پوست اطراف جای زخم وارد می شوند تا پوست را به تولید کلاژن بیشتر وادار کنند. این کلاژن می تواند با صاف کردن پوست، ظاهر زخم های ناشی از جوش را کاهش دهد. با این حال، رفع زخم ناشی از جوش می تواند به بروز عوارض موقتی از جمله قرمزی، درد و التهاب منجر شود.

درمان لیزری جوش

درمان های لیزری با از بین بردن سطحی ترین لایه پوست و به سطح رساندن سلول های جوان تر زیرین، جوش ها و جای زخم ناشی از جوش ها را از بین می برند. این درمان، سطح پوست را بدون استفاده از مواد شیمیایی یا اسکراب تجدید کرده و ظاهر جای زخم ها را کاهش می دهد. با این حال، درمان لیزری جوش ها برای هر نوع پوستی مخصوصاً انواع حساس مناسب نیست. تأثیرگذاری این درمان به نوع جوش بستگی دارد.

ایزوترتینوئین

ایزوترتینوئین دارویی امید بخش برای مبتلایانی است که روش های دیگر در درمان جوشهای کیستی آنان مؤثر نبوده است. ایزوترتینوئین یک داروی خوراکی قدرتمند است که از ویتامین A مشتق شده و با تغییر شکل غدد سباسه جریان تولید چربی در این غدد را متوقف می کند. این کاهش در تولید سیبوم می تواند به کاهش مقدار باکتری و در نهایت رفع عفونت منجر شود.

فوتودینامیک (PDT)

در طول این فرایند، یک پماد مخصوص (فوتوسنسیتایزر) به محل جوش اعمال شده و سپس یک نور کنترل شده به رنگ قرمز یا آبی بر روی محل تابانده می شود. این فرایند با هدف کوچک کردن غدد سباسه، کاهش مقدار چربی و از بین بردن باکتری ها در منافذ پوست و همچنین کاهش مؤثر اندازه جوش های کیستی انجام می شود.

پیشگیری از جوش کیستی

برای کاهش احتمال ابتلا به جوش کیستی به موارد زیر توجه کنید:

1. اگر پوست صورت شما چرب است، باید از لوازم آرایشی مخصوص پوست چرب استفاده کنید؛ زیرا کنترل سبوم با چربی طبیعی پوست در ایجاد جوش های کیستی نقش مهمی دارد.
2. قبل از خواب صورت خود را با ژل یا فوم صورت بشویید.
3. کشیدن سیگار یکی از دلایل مهم بروز آکنه های کیستیک است، پس از آن پرهیز کنید.
4. استرس در ایجاد و تشدید جوش های پوستی مؤثر است، پس از آن پرهیز کنید.
5. هنگام اصلاح صورت، مراقب باشید که صورت خود را زخم نکنید تا باعث التهاب پوست و ایجاد آکنه نشود.
6. در رژیم غذایی خود از سبزیجات و میوه استفاده کنید و مصرف غذاهای چرب را به حداقل برسانید.
7. ورزش کنید و بعد از ورزش پوست خود را بشویید.

نسخه اصلی مطلب جوش کیستی یا آکنه کیستیک چیست؟ را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---