به عنوان یک قاعده کلی، دندان های شما همیشه به سمت جلو و مرکز دهان شما حرکت می کنند، در فرآیندی که به عنوان " مزیال دریفت" شناخته می شود. اما این تغییر معمولاً آنقدر تدریجی است که قابل مشاهده نیست و به صورت روزانه اتفاق می افتد.
اما چرا؟ پاسخ این است که دندان ها در جای سخت قرار نگرفته اند. آنها در استخوان های زنده و در حال رشدی قرار دارند که در طول زندگی ما برای همیشه در حال تغییر هستند.
نحوه زندگی ما نیز فشارهای خاص خود را ایجاد می کند. هر زمان که صحبت می کنیم، می خندیم، عطسه می کنیم، سرفه می کنیم یا غذایی را می جویم، ماهیچه های صورت و دهانمان را به حرکت در می آوریم و بنابراین فشار کمی به دندان ها و استخوان های فکمان وارد می کنیم.

مرحله تثبیت ارتودنسی چیست؟

صرف نظر از مسائل ارتودنسی که باید به آن توجه شود، همه بیماران سه مرحله از درمان ارتودنسی را پشت سر می گذارند. این سه مرحله عبارتند از:

1. مرحله برنامه ریزی: شامل عکس با اشعه ایکس، تصویربرداری سه بعدی و هر کار مقدماتی لازم قبل از استفاده از بریس یا اینویزیلاین است.
2. مرحله فعال؛ بیمار به طور فعال تحت درمان ارتودنسی قرار می گیرد.
3. مرحله تثبیت یا نگهداری؛ که بر روی نگه داشتن دندان ها در موقعیت جدید خود با نگهدارنده ها تمرکز دارد. هنگامی که بریس های ارتودنسی برداشته می شوند یا آخرین اینویزیلاین استفاده می شود، درمان بر روی نگه داشتن دندان ها در مکان های جدید متمرکز می شود. بدون مرحله تثبیت ، دندان ها می توانند به مرور زمان به مکان نامطلوب یا ناخواسته ای برگردند. کلید حفظ لبخند بعد از اینویزیلاین یا بریس، استفاده از نگهدارنده است. مدتی طول می کشد تا دندان ها در موقعیت جدید خود ثابت شوند. این اتفاق به این دلیل است که استخوان ها، لثه ها و ماهیچه ها باید با موقعیت جدید دندان ها سازگار شوند. علاوه بر این، جویدن، رشد و سایش روزمره باعث می شود که دندان ها به مرور زمان به آرامی حرکت کنند. در واقع نگهدارنده برای جلوگیری از حرکت دندان ها استفاده می شود. بدون انجام مرحله تثبیت، تمام کارهای انجام شده در مراحل قبلی بی ثمر خواهد بود.

آیا دندان عقل باعث نامرتبی دندان ها میشود؟

برخلاف تصور رایج، دندان عقل به طور کلی باعث جابجایی دندان های اطراف نمی شود. این دندان ها نمی توانند نیروی کافی برای ایجاد شلوغی یا تغییر قابل توجه در ظاهر دندان های مجاور اعمال کنند.
این مفهوم که دندان عقل باعث کج شدن یا نامرتبی دندان ها می شود، به طور گسترده در بین ارتودنتیست ها بی اعتبار شده است. شایع ترین دلیلی که افراد دندان عقل خود را می کشند، کاهش فشار یا درد است، نه مشکلات نامرتبی دندان ها.

به چه دلیل ممکن است دندان های ارتودنسی شده بعد از بیست سالگی دوباره نامرتب شوند؟

تغییرنظم دندان می تواند در دهه 20 سالگی و همچنین در هر مرحله از زندگی بزرگسالی شما اتفاق بیفتد. اگرچه تغییرات در بدن و ساختار استخوانی بیمار در بزرگسالی به اندازه دوران کودکی و نوجوانی آشکار نیست، اما با سرعت اندکی به وقوع می پیوندد. بسیاری از افراد با افزایش سن تغییرات جزئی و ظریفی را در دندان های خود تجربه می کنند و بسیاری از این تغییرات، مرتبط با سن هستند. برخی از دلایل رایج تغییر دندان در دهه 20 سالگی شامل موارد زیر است:

• دلایل طبیعی

از آنجایی که ساختار استخوان افراد در طول زندگی تغییر می کند، به طور طبیعی می تواند باعث جابجایی دندان های او نیز شود. ژنتیک ممکن است بر جابجایی دندان های بیمار در بزرگسالی و همچنین تغییر در شکل فک، تراکم استخوان، سبک زندگی و عادات منظم تاثیر بگذارد. همه این دلایل طبیعی می توانند تغییراتی در موقعیت و قرارگیری دندان ها ایجاد کنند.

• دندان های از دست رفته

زمانی که دندانی کشیده می شود، چه با کمک دندانپزشک یا به صورت تصادفی در شرایط غیر منتظره، شکافی بر جای می گذارد. این شکاف باعث عدم وجود تکیه گاه بین دندان های مجاور می شود و به آنها اجازه می دهد موقعیت خود را تغییر دهند تا فضای خالی را پر کنند. به جای اجازه دادن به این امر به صورت طبیعی، برخی از بیماران می توانند راه حل های جایگزینی مانند ایمپلنت یا بریج دندان را در نظر بگیرند. رسیدگی به فضای خالی قبل از بروز مشکلات دیگر می تواند خطر شلوغی بیش از حد را به حداقل برساند و دندان های باقی مانده را در موقعیت های اولیه خود نگه دارد.

• بیماری لثه

هنگامی که بیماری لثه درمان نشود، اولین مرحله آن (ژنژیویت) می تواند منجر به مرحله بعدی و شدیدتر شود که به آن بیماری پریودنتیت گفته می شود. این بیماری می تواند باعث ضعیف شدن لثه ها شده که در نهایت منجر به از دست رفتن توانایی نگه داشتن دندان ها در موقعیت مناسب می شود. علاوه بر این، پریودنتیت می تواند باعث از بین رفتن ماده استخوانی اطراف دندان شده که از دندان ها حمایت می کند. در موارد شدیدتر، این بیماری می تواند منجر به جابجایی و لق شدن دندان ها شود.

• دندان قروچه مکرر

طی دندان قروچه مکرر، فرد تمایل دارد به دندان ها و لثه های خود فشار مداوم و مکرر وارد کند. این امر می تواند منجر به سایش مینای دندان، کوتاه شدن دندان ها و گاهی تغییر موقعیت دندان ها شود. برخی از بیماران با کمک یک نگهدارنده شبانه یا نایت گارد (با توصیه دندانپزشک) به رفع مشکل دندان قروچه می پردازند.

پیشگیری از برگشت ارتودنسی

تنها راه برای اطمینان از حرکت نکردن دندان ها این است که آنها را با نگهدارنده های ثابت یا متحرک در جای خود نگه دارید و سلامت لثه ها و بهداشت دهان و دندان خود را فراموش نکنید.

• نگهدارنده های متحرک

اکثر بیماران ارتودنسی پس از درمان با بریس یا اینویزیلاین از نگهدارنده های پلاستیکی نازک استفاده می کنند. نگهدارنده ها معمولاً به مدت حداقل شش ماه به صورت تمام وقت و سپس فقط در شب پوشیده شده و برای خوردن، آشامیدن و مسواک زدن دندان ها برداشته می شوند. نگهدارنده های متحرک یا قابل جابجایی ممکن است ترک برداشته و در طول زمان به خوبی کار نکنند، لذا باید تعویض شوند.

• نگهدارنده های ثابت

فراموش کردن پوشیدن نگهدارنده های متحرک به خصوص سال ها پس از برداشتن بریس ها یک مشکل رایج است. نگهدارنده ثابت در پشت دندان ها قرار گرفته و همان جایی که ما می خواهیم باقی می ماند و کارایی بالایی دارد.
یک سیم نازک از حرکت دندان های جلو محافظت می کند. این سیم به راحتی قابل استفاده است و می تواند سال ها بدون هیچ مشکلی در جای خود بماند. اما اگر سیم شکسته شده یا خم شود، لازم است که ارتودنتیست قبل از حرکت مجدد دندان ها آن را تعمیر کند.

نسخه اصلی مطلب علت نامرتبی و بهم ریختگی دندانها بعد از بیست سالگی را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---