ملانوم بد خیم
مهاجم ترین و بد خیم ترین سرطان پوستی است و بالاترین نسبت مرگ و میر را دارد .اخیرا شیوع آن افزایش یافته است و در حال حاضر احتمال این که یک فرد سفید پوست طی زندگی به ملانوم بد خیم گرفتار شود ، 1 درصد تخمین زده می شود .
شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهد قرار گرفتن در معرض آفتاب و آفتاب سوختگی خطر ایجاد ملانوم بدخیم را در آینده افزایش می دهد . در این جا سخن فقط بر سر قرار گرفتن طولانی و تجمعی در برابر آفتاب نیست بلکه حتی یک بار آفتاب سوختگی شدید در کودکی یا سنین بلوغ احتمال ابتلا به ملانوم بد خیم را در سال های بعدی زندگی به مقدار زیادی افزایش می دهد .
منشاء ملانوم سلول های تولید کنند ملانین در اپیدرم هستند به همین علت ، ملانوم بدخیم اکثراً (ولی نه الزاماً) قهوه ای ، مشکی یا آبی رنگ است . اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده به طور کامل و به همراه حاشیه امنی از پوست سالم اطراف برداشته شود ، می توان انتظار بهبود کامل داشت . اگر تومور به موقع تشخیص داده نشود ودر عمق پوست نفوذ کند ، تقریباً به طور قطع به نقاط دیگر بدن بیمار متاستاز می دهد و در نتیجه مرگبار خواهد بود .
هنوز درمان پزشکی برای ملانومی که تا عمق مشخصی از پوست نفوذ کرده باشد ، پیدا نشده است .چنین ملانومی قطعاً به بافت های دور بدن متاستاز بدخیم داده و کشنده است .
ملانوم بدخیم می تواند از خال یا پوستی که در معرض تاثیرات تجمعی افتاب قرارگرفته و صدمه دیده است یا بدون هیچ پیش زمینه ای از پوست سالم به وجود آید .
تشخیص خال از ملانوم بدخیم
- حدود نامنظم و نامشخص
وقتی که محدوده ضایعه کاملاً مشخص نبوده ، تا حدی وارد بافت طبیعی اطراف خال شده باشد و نتوان مرز بین خال و پوست سالم را مشخص کرد . به علاوه هر تغییری در ظاهر حاشیه خال (مثلاً تبدیل حاشیه گرد به حاشیه کنگره ای ) شک برانگیز است .
- رنگ غیر یکنواخت
یکنواخت نبودن رنگ ضایعه یا به وجود آمدن رنگ های دیگر درون ضایعه (آبی ، خاکستری ، قرمز و به خصوص رنگ مشکی تیره ) نشانه ضایعه ای است که به تدریج به حالت غیر طبیعی در می آید . در ضمن ظهور جزیره هایی از پوست طبیعی در میان ضایعه تیره رنگ هم شک بر انگیز است .
- متقارن نبودن
متقارن نبودن ضایعه علامت شک برانگیزی است . در عوض ، شکل متقارن و معمولی خال نشانه بی خطر بودن آن است .
- رشد سریع و غیر معمول
در کودکان و نوجوانان معمولاً به موازات رشد کودک رشد می کند . اگر ضایعه سریع تر از حد انتظار نسبت به رشد خود کودک رشد کند باید به آن مشکوک شد .بدین ترتیب افزایش ناگهانی سرعت رشد خال نسبت به رشد کودک باید شک برانگیز باشد . همچنین ، افزایش ناگهانی سرعت رشد خال نگران کننده است . در فرد بالغ هر ضایعه ای که به نظر بیاید در حال رشد است باید توسط پزشک معاینه شود .
- خونریزی یا ترشح از خال یا ظاهر شدن زخم درون آن
هر نوع روال غیر معمول و نامشخصی در خال ( از جمله شروع درد یا خارش ) شک برانگیز است و بیمار باید به پزشک مراجعه کند .
توجه : ظهور ضایعه بزرگ (بیش از 6 میلیمتر) را باید علامت شک برانگیز در نظر گرفت ولی این بدان معنی نیست که به ضایعات کوچکتر بی توجه باشیم چراکه ملانوم هایی با قطر 2-3 میلیمتر نیز دیده شده اند . در هر مورد مشکوک مراجعه را سریعاً به پزشک مجرب معرفی کنید .