واریکوسل مجموعه ای از رگ های (رگ های خونی) بزرگ شده (گشاد شده) موجود در کیسه بیضه است. این بیماری در کنار و بالای یک یا هر دو بیضه (بیضه) رخ می دهد. رگ هایی که در اثر این بیماری آسیب می بینند آنهایی هستند که در طناب بیضه قرار دارند. طناب بیضه مانند لوله ای است که از هر بیضه به سمت شکم تحتانی (شکم) کشیده شده است. طناب بیضه حاوی رگ های خونی، عروق لنفاوی، اعصاب و لوله ای است که اسپرم را از بیضه تا آلت تناسلی مرد (عروق خونی) منتقل می کند. به طور معمول، شما نمی توانید رگ ها را در طناب بیضه که خون را از بیضه ها حمل می کند، مشاهده یا حس کنید؛ اما اگر واریکوسل داشته باشید، رگ ها بزرگتر می شوند (گشاد می شوند) و این باعث می شود که رگ ها بیشتر قابل مشاهده شوند. اندازه واریکوسل می تواند متفاوت باشد.

شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهند اصلاح واریکوسل موجب بهبودی عملکرد بیضه شده و از هرگونه آسیب بیشتر به بیضه در طول زمان جلوگیری می کند؛ اما این امر ارتباط نزدیکی با اندازه ی واریکوسل دارد. از این رو، عملکرد بیضه باید بطور مستقیم از طریق آزمایش مایع منی، اندازه گیری حجم بیضه و یا آزمایش های خون ارزیابی شود. اگر شواهدی از آسیب به بیضه وجود داشته باشد، عمل واریکوسل ممکن است برای بهبود عملکرد بیضه و یا پیشگیری از بدتر شدن وضعیت، مهم باشد. در صورتی که بیضه تحت تأثیر واریکوسل قرار نگرفته باشد، نظرات مختلفی برای درمان یا عدم درمان واریکوسل وجود دارد.

علل واریکوسل

هنوز علت دقیق ایجاد این بیماری مشخص نیست. اطلاعاتی که پزشکان به دست آورده اند این است که دلیل ایجاد واریکوسل این است که گردش خون در رگ های کیسه بیضه کامل صورت نمی گیرد؛ یعنی ممکن است بخشی از خون در رگ جمع شود و به مرور زمان عامل بزرگ شدن رگ ها باشد؛ اما هنوز علت اینکه چرا خون در رگ ها باقی می ماند، مشخص نیست.

علائم واریکوسل

بیشتر مردان مبتلا به واریکوسل دارای علائم خاصی نیستند و اغلب توسط یک پزشک هنگامی که دچار مشکلاتی در باروری هستند، تشخیص داده می شوند. مردانی که علائم دارند ممکن است درد یا احساس سنگینی را در کیسه بیضه ی خود یا کاهش اندازه ی یک بیضه را تجربه کنند. درد ممکن است:

• به صورت شدید یا مبهم باشد.
• با ایستادن یا فعالیت بدنی بخصوص اگر طولانی مدت باشد، افزایش یابد.
• در طول روز بدتر شود.
• هنگام خوابیدن به پشت تسکین پیدا کند.
• در طول زمان ممکن است واریکوسل بزرگ شود و بیشتر قابل ملاحظه گردد. در مردان جوان، وجود یک واریکوسل در تولید اسپرم خلل ایجاد می کند و اغلب با انجام درمان قابل بهبود خواهد بود.

انواع واریکوسل

واریکوسل بسته به شدت آن به سه دسته تقسیم می شود:

1. واریکوسل خفیف (گرید 1): در واریکوسل خفیف با زور زدن، سیاهرگ های بیضه کمی گشاد می شوند و می توان وریدها را لمس کرد.
2. واریکوسل متوسط (گرید 2): در این حالت رگ ها گشاد هستند و نیازی به زور زدن نیست. به بیانی دیگر، وریدها در حالت ایستاده قابل لمس هستند.
3. واریکوسل شدید (گرید 3): در واریکوسل گرید 3، رگ ها به شدت گشاد و به وضوح قابل رؤیت می باشد. البته گاهی نیز درد مزمن و کوچکی بیضه، از بروز این نوع واریکوسل خبر می دهد.

تشخیص واریکوسل

تشخیص واریکوسل از طریق یک معاینه فیزیکی یا تشخیصی نسبتاً ساده می باشد. در یک معاینه فیزیکی چشمی:

• ۹۵ درصد از موارد واریکوسل در سمت چپ کیسه بیضه یافت می شوند.
• کیسه ی بیضه مانند یک کیسه ی پر از کرم به نظر می رسد.
• اندازه ی بیضه ها ممکن است کوچک شده باشد (آتروفی یا تحلیل رفتن بیضه)

در یک معاینه فیزیکی غیر قاطع:

• جریان خون غیرطبیعی را می توان با یک آزمایش تصویربرداری غیر تهاجمی مانند سونوگرافی یا از طریق ونوگرام (رادیوگرافی که در آن یک رنگ مخصوص به وریدها تزریق می شود تا رگ های خونی را آشکار کند) شناسایی کرد.

عوارض واریکوسل

در برخی موارد، واریکوسل می تواند منجر به بروز عوارضی شود که شامل موارد زیر می شود.

• ناباروری: یکی از جدی ترین عوارض واریکوسل می باشد، در حدود 35 تا 44 درصد آقایانی که مشکل ناباروری اولیه دارند، مبتلا به واریکوسل هستند. ناباروری اولیه به زمانی اطلاق می شود که زوجین بعد از دوازده ماه رابطه جنسی محافظت نشده، قادر به باروری نیستند.
• کوچک کردن بیضه: آتروفی یا کوچک شدن بیضه ، یکی دیگر از عوارض واریکوسل می باشد. لوله های تولید کننده اسپرم، باعث حجیم شدن بیضه ها می شوند. در صورتی که این لوله ها آسیب ببینند، بیضه کوچک تر و نرم تر خواهد شد.
• بر هم خوردن تعادل هورمونی: همزمان با واکنش سلول ها نسبت به افزایش فشار، تغییر هورمونی نیز اتفاق می افتد و باعث بالا رفتن سطح LH می شود. این هورمون در هر دو خانم ها و آقایان وجود دارد؛ اما در خانم ها بیشتر است. واریکوسل ممکن است بر سطح تستوسترون نیز تأثیر بگذارد.

مزایای جراحی میکروسکوپیک واریکوسل

همانطور که پیشتر نیز گفته شد، عمل میکروسکوپی واریکوسل در مقایسه با سایر روش های درمانی این عارضه از دقت بالاتری برخوردار بوده و کمترین احتمال بازگشت عارضه را به دنبال خواهد داشت.

1. سهولت تشخیص و دسترسی به وریدهای درگیر و تفکیک آنها از شریان
2. کاهش ریسک بازگشت واریکوسل و علائم ناشی از آن
3. کاهش احتمال آتروفی بیضه
4. کاهش ریسک ابتلا به هیدروسل

روش جراحی میکروسکوپی واریکوسل

در هر دو روش جراحی برش هایی برای دسترسی به طناب بیضه ایجاد می شود تا پزشک به رگ های غیر طبیعی برسد. سپس رگ های مشکل دار برش داده شده و گره می خورند تا خون انباشته شده از بیضه ها خارج شود. در حین جراحی میکروسکوپی، میکروسکوپ ویژه ای بالای سر بیمار قرار می گیرد؛ بنابراین جراح یا اورولوژیست می تواند تمام رگ های مورد نیاز برای جدا شدن را مشاهده کند. همچنین، سایر ساختارها، از جمله مجرای وابران و شریان ها نیز قابل مشاهده هستند. زهکشی لنفاوی نیز دست نخورده باقی می ماند. صدمه غیر عمد به دیافراگم ها یا شریان های عروقی می تواند بر جریان اسپرم تأثیر بگذارد و باعث ایجاد مشکل در بیضه ها شود. آسیب لنفاوی می تواند باعث شود که بیضه با مایعات پر شود. با جراحی میکروسکوپی واریکوسل، این خطرات بطور قابل توجهی کاهش می یابد. این روش معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود.

مراقبت قبل از جراحی میکروسکوپی واریکوسل

از آنجایی که واریکوسلکتومی میکروسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، شما باید 6 ساعت قبل از درمان از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. داروهای خود را، به استثناء داروهای رقیق کننده خون (به عنوان مثال وارفارین، آسپیرین، کلوپیدوگل) یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که برای 7-10 روز قبل از عمل متوقف می شوند، می توانید با یک جرعه آب مصرف کنید. برای اطمینان از استریل بودن ادرار قبل از انجام عمل، آزمایش قسمت میانی ادرار (MSU) انجام می شود.

مراقبت بعد از جراحی میکروسکوپی واریکوسل

پس از جراحی ممکن است بیمار درد در ناحیه کشاله ران و بیضه ها احساس کند و در برخی موارد ممکن است دچار کبودی در بیضه ها و متورم شدن آنها شود که پس از دو تا سه هفته طول می کشد تا به بهبود کامل برسد و در زمان استراحت بهتر است که کارهای سنگین را به مدت یک هفته انجام ندهد و به مدت دو هفته از شورت های محافظ که در داروخانه ها موجود می باشد تهیه و استفاده کند.

عوارض جراحی میکروسکوپی واریکوسل

جراحی میکروسکوپی واریکوسل مانند تمام جراحی ها عوارضی دارد که شامل: آسیب رساندن به سرخرگ ها، عفونت، بازگشت احتمالی واریکوسل و به وجود آمدن مایعات در اطراف بیضه ها می شود.

نسخه اصلی مطلب توضیحاتی درباره جراحی میکروسکوپیک واریکوسل را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---