واریکوسل عارضه ای است که بر سیاهرگ های کیسه بیضه تأثیر می گذارد و می تواند باعث ناباروری در مردان شود. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که وریدهای کیسه بیضه بزرگ شده و پیچ خورده و در نتیجه گردش خون ضعیف و تولید اسپرم کاهش می یابد که می تواند منجر به کاهش تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم شود که می تواند منجر به ناباروری شود. در برخی موارد، واریکوسل همچنین می تواند باعث کاهش تولید تستوسترون شود که می تواند بیشتر به ناباروری کمک کند. وجود واریکوسل باعث کوچک شدن بیضه‎ها، افزایش درجه حرارت بیضه‎ها و اختلال در عملکرد نطفه‎سازی بیضه‎ها می‎گردد. بیماری واریکوسل در 15 درصد جمعیت مردان دنیا وجود دارد و در 40 درصد افراد نابارور واریکوسل دیده می‎شود. واریکوسل به لحاظ شدت بیماری می تواند به درجات و گریدهایی تقسیم بندی شود. بر مبنای معیارهای سونوگرافیک، 5 گرید مختلف برای این عارضه تعریف می شود که در ادامه شرح داده میشوند.

علت واریکوسل

پزشکان علت اصلی واریکوسل را تشخیص نداده اند ولی احتمال قوی ناشی از اختلالاتی است که در جریان خون رگ های وريدی بیضه رخ می دهد. این رگ ها خون را از بیضه ها به بیرون می رانند. در صورتی که جریان خون در این رگ ها به درستی برقرار نشود، می تواند باعث احتباس خون و گشادی رگ ها شود. در نتیجه واریکوسل روی می دهد. واريكوسل در٩٠٪‏ موارد در سمت چپ وجود دارد كه علت آن ورود وريد بيضه به وريد كليه و سپس به وريد اجوف است كه نسبت به بيضه ي راست مسير طولاني تري را طي ميكند.

علائم واریکوسل

• اتساع و بزرگی سیاهرگ ها در کیسه بیضه
• کاهش تعداد اسپرم و تنبلی آن
• تشدید درد بیضه ها حین ایستادن و کاهش آن در حالت درازکش
• از بین رفتن درد هنگام خوابیدن
• احساس سنگینی در بیضه ها
• احساس توده مانند در بیضه ها
• تشدید درد بیضه ها در هوای گرم
• تشدید درد بیضه ها با انجام فعالیت های سنگین

گرید بندی واریکوسل

• واریکوسل گرید 1:

هیچ گشادی در عروقی داخل بیضه ای (اینترا اسکروتال) دیده نمی شود. طی مانور والسالوا یک ریفلاکس (یا برگشت خونی) در وریدهای طناب اسپرماتیک در ناحیه اینگوینال دیده می شود.

• واریکوسل گرید2:

سیاهرگ های برجسته در قطب فوقانی بیضه دیده می شود. در طول مانور والسالوا رفلاکس در وریدهای قطب فوقانی دیده می شود.

• واریکوسل گرید3:

بدون اتساع عمده در وضعیت خوابیده به پشت

وریدهای گشاد شده تا قطب پایین بیضه فقط در حالت ایستاده دیده می شود.

در طول مانور والسالوا رفلاکس در وریدهای قطب تحتانی دیده می شود.

• واریکوسل گرید4:

وریدهای گشاد شده حتی در حالت خوابیده به پشت

رفلاکس در حین مانور والسالوا

• واریکوسل گرید5:

رگهای گشاد شده

رفلاکس بدون مانور والسالوا

روش های درمان واریکوسل

روش های درمان واریکوسل شامل واريکوسلکتومی ، جراحی میکروسرجری واریکوسل ، و جراحی واریکوسل با میکروسکوپ است. واريکوسلکتومی به عنوان یک روش سنتی شناخته می شود، در حالی که جراحی میکروسرجری واریکوسل و جراحی واریکوسل با میکروسکوپ، با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته و دقت بالا، امکان بهبود بهتر و کاهش عوارض جانبی را فراهم می کنند.

اهمیت گرید واریکوسل در بارداری

ریکوسل و ارتباط آن با ناباروری یک ارتباط مستقیم و واضح است. واریکوسل خون رسانی به بیضه ها را دچار مشکل می کند. در نتیجه تولید اسپرم سالم مختل شده و نه تنها تعداد و تحرک اسپرم کاهش پیدا می کند، بلکه مورفولوژی اسپرم نیز کم می شود و در نتیجه ابتلا به واریکوسل ناباروری می آورد. همچنین تأثیرات هورمونی واریکوسل در ناباروری را نیز نباید نادیده گرفت. علاوه بر سطح تستوسترون کل پلاسما، مشخص شده است که مردان مبتلا به واریکوسل کاهش سطح تستوسترون آزاد و افزایش سطح هورمون محرک فولیکول پلاسما (FSH) را تجربه می کنند. نرخ ناباروری در میان افراد مبتلا به واریکوسل بیشتر از افراد بدون واریکوسل است. این تفاوت ممکن است به این دلیل باشد که واریکوسل با توانایی بدن در ساخت و ذخیره اسپرم تداخل دارد. بدیهی است که هرچه شدت یا گرید واریکوسل بیشتر باشد، اختلال تولید اسپرم بیشتر شده و قدرت باروری مردان را بیشتر کاهش می دهد.

تشخیص گرید واریکوسل در سونوگرافی

ابتدا سونوگرافی کامل بیضه صورت می گیرد که به اندازه گیری قطر وریدها و شناسایی سایر ناهنجاری ها کمک می کند . قسمت دوم ارزیابی سونوگرافی نیز به اندازه گیری میزان خون عبوری از کنار پروب در حین فشار دادن، مربوط می شود. برای بررسی این جریان خون می توان صدا یا تصویر رنگی آن را بررسی کرد و ابتلا یا عدم ابتلا به واریکوسل را مشخص نمود. به طورکلی، سونوگرافی جهت ثبت تصاویر داخلی بدن به کمک امواج صوتی به کار می رود و درصورتی که درون کیسه بیضه ها رگ هایی با قطر بیش از ۳ میلی متر و جریان خون اشتباه حین لمس دیده شود، پزشک ابتلا به بیماری را تأیید می کند. نتایج این آزمایش به روش های مختلف تفسیر می شوند؛ اما یکی از محبوب ترین راه ها برای تعیین شدت بیماری، طبقه بندی مطابق با مرحله آسیب است:

• در مرحله اول، رگ های واریسی از بیرون قابل مشاهده هستند. جریان خون بازگشتی در عروق مغبنی نیز در طول مانور والسالوا مشخص خواهد بود.
• در مرحله دوم تغییر قطر رگ های واریسی کوچک در بالای بیضه ها مشخص بوده و رفلاکس وریدی در طی مانور والسالوا قابل مشاهده است.
• در مرحله سوم، رگ های واریسی بیضه در حالت ایستاده و در طول مانور والسالوا قابل مشاهده هستند.
• در مرحله چهارم رگ بزرگ شده در وضعیت خوابیده به پشت قابل مشاهده نیست و هیپوتروفی بیضه وجود دارد.
• در مرحله پنجم جریان خون رگ اصلی در وضعیت ایستاده یا در طول آزمایش قابل مشاهده است، اما در وضعیت خوابیده به پشت، رگ های گشاد شده به سمت زیر کیسه بیضه حرکت می کنند.

کدام درجه واریکوسل خطرناک است؟

واریکوسل گرید 3 شدیدترین، بدترین و دردناک ترین نوع این بیماری است که رگ های بیضه را نمی توان در آن مشاهده کرد.

نسخه اصلی مطلب گرید واریکوسل چیست؟ را در سایت دکتر مجید حقیقت بخوانید.

---