خال زمانی روی بدن به وجود می آید که سلول های یک ناحیه به جای آنکه از هم فاصله بگیرند به یکدیگر متصل می شوند. این سلول ها به رنگ تیره دیده می شوند و با پوست سایر نقاط بدن تفاوت دارند. در اکثر موارد خال های پوستی باعث نگرانی نمی شوند. ملانوم نوع خاصی از سرطان پوست است که در سلول های پوستی به نام ملانوسیت آغاز می شود. ملانوسیت ها وظیفه تولید ماده ای به نام ملانین را برعهده دارند که به پوست شما رنگ می دهد. ملانوم با ایجاد و رشد خالهای سرطانی در سطح پوست خود را نشان می دهد. یکی از اصلی ترین موضوعات در شناسایی و پیشگیری از سرطان پوست زیر نظر گرفتن این خال های سرطانی و تشخیص تفاوت آنها با خال های عادی است. تشخیص ملانوم در مراحل اولیه موجب می شود تا اکثر افراد پاسخ خوبی به درمان بدهند. در صورتی که ملانوم به موقع تشخیص داده نشود به راحتی می تواند به سایر قسمت های بدن سرایت کرده و آنها را نیز درگیر کنید.

علت خال سرطانی

به طور معمول، سلول های پوستی به روشی کنترل شده و منظم توسعه می یابند. سلول های جدید سالم سلول های پیر را به سمت سطح پوست هل می دهند، جایی که آنها می میرند و در نهایت از بین می روند؛ اما وقتی برخی از سلول ها به DNA آسیب می رسانند، سلول های جدید ممکن است رشد خارج از کنترل خود را شروع کنند و در نهایت می توانند توده ای از سلول های سرطانی را تشکیل دهند. اینکه چه چیزی به DNA سلول های پوست آسیب می رساند و اینکه چگونه منجر به ملانوما می شود، مشخص نیست. این احتمال وجود دارد که ترکیبی از عوامل، از جمله عوامل محیطی و ژنتیکی باعث ایجاد ملانوم شود. هنوز هم پزشکان معتقدند قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) از خورشید و لامپ ها و تخت های برنزه دلیل اصلی بروز ملانوم است.

عوامل خطر ابتلا به خال سرطانی

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به خال سرطانی یا ملانوما را افزایش دهند، عبارتند از:

• پوست روشن: داشتن رنگدانه کمتر (ملانین) در پوست شما به معنای محافظت کمتر در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش است. اگر موهای بلوند یا قرمز، چشم های روشن دارید و به راحتی دچار لک پوستی یا آفتاب سوختگی می‎ شوید، بیشتر از افرادی که چهره تیره تری دارند، ممکن است به ملانوما مبتلا شوید؛ اما ملانوما می ‎تواند در افراد با رنگ پوست تیره از جمله افراد سیاه پوست نیز ایجاد شود.
• تجربه ی آفتاب سوختگی: یک یا چند آفتاب سوختگی شدید می تواند خطر ملانوما را افزایش بدهد.
• قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش
• زندگی نزدیک به استوا یا در ارتفاعی بالاتر
• داشتن خال های زیاد و یا خال های غیر معمول
• سابقه ی بیماری ملانوما در خانواده و خویشاوندان
• سیستم ایمنی ضعیف

علائم خال سرطانی

• خالي كه دچار خارش و يا خونريزي شود.
• خال که ظاهری براق، مومی، صاف یا کم رنگ دارد.
• خال که بهبود نمی یابد یا دردناک یا حساس می شود.
• یک نقطه صاف و قرمز خشن، خشک یا پوسته پوسته است.
• هرگونه تغییر در پوست، مانند خال جدید یا تغییر در رنگ، شکل یا اندازه خال موجود
• یک لکه یا خط سیاه یا ناخن انگشتان پا که از ضربه قبلی به ناخن وارد نشده است (ملانومای ناخن تمایل بیشتری دارند).
• یک توده قرمز و محکم که خونریزی یا پوسته پوسته به نظر می رسد (این مورد خصوصاً در مورد ملانوم آملانوتیک وجود دارد که به دلیل فاقد رنگدانه بیشتر تمایل به توجه ندارد).

مراحل خال سرطانی

1. مرحله صفر (در محل اصلی): ملانوم به لایه فوقانی پوست (اپیدرم یا روپوست) محدود می شود.
2. مرحله اول: هر چند ملانوم در این مرحله نیز به پوست محدود می شود؛ اما ضخیم تر شده است و ضخامت آن گاهی به یک میلی متر نیز می رسد. پوست روی ملانوم زخم می شود و شکافی روی آن پدید می آید.
3. مرحله دوم: در مرحله دوم ملانوم رشد کرده و ضخیم تر شده است و ضخامت آن بین یک تا بیش از چهار میلی متر متغیر است. پوست روی خال سرطانی گاهی زخم است. خال در مرحله دوم علی رغم ضخیم بودن هنوز منتشر نشده است.
4. مرحله سوم: ملانوم به یکی از دو شکل زیر پخش شده است: در یک یا چند گره یا غده لنفاوی نزدیک یا در پوست مجاور منتشر می شود.
5. مرحله چهارم: ملانوم در اندام های داخلی، گره های لنفاوی یا پوست دورتر از محل ملانوم اولیه منتشر می شود.

انواع خال سرطانی

خال سرطانی ملانوم انواع مختلفی دارد؛ اما چهار نوع اصلی آن برای تشخیص سرطان ویژگی های شاخص تری دارند.

Lentigo Maligna

ملانوم مالینا بیشتر در اطراف سر و گردن دیده می شود. این خال ابتدا به این شکل است که ابتدا یک پچ کوچک و غیر متقارن دارد و مرزهای آن منظم نیست، علاوه بر این طیف رنگی در این نوع خال فرق می کند. هر اندازه زمان بگذرد، پچ بزرگ تر می شود؛ اما نامتقارن بودن، حاشیه نامنظم و تغییرات رنگی آن حفظ خواهد شد. این مدل از ملانوم امکان دارد برای چندین سال در سطح پوست قرار بگیرد. گرچه در بعضی مواقع دیده می شود که به سطح عمیق پوست نفوذ پیدا می کند و به همراه آن احتمال بروز سرطان را نیز افزایش می دهد.

پخش سطحی

نژادهای سفید پوست بیشتر این نوع ملانوم را دارند و به طور کلی ملانوم پخش سطحی روی تنه، سینه و ران بیشتر یافت می شود. در حقیقت این مدل ملانوم، ماکول رنگی کوچکی با اندازه نامتقارن است و مرزهای آن منظم و یک رنگ نیست. در ملانوم پخش سطحی قبل از این که کامل به سطوح عمیق پوست نفوذ کند، در فاز تخت برای مدت کمی در مقایسه با لینیگو مالینا قرار می گیرد.

نودال

ملانوم نودال شیوع یکسانی در تمام انواع پوست دارد و به طور کلی بیشتر در تنه، سینه و ران یافت می شود. این مدل پیش از این که گره بالا ایجاد شود و به سطح عمیق پوست برود فاز تخت بسیار کوتاهی نیز دارد. ملانوم نودال امکان دارد در ترمیم زخم های پوستی مؤثر باشد.

Acral-Lentiginous

این مدل از ملانوم در تمامی رنگ های پوستی دیده می شود؛ اما شیوع بیشتر آن در پوست های تیره است. به طور کلی این ملانوم را می توان در دست ها، پاها و ناخن مشاهده کرد. این مدل از ملانوم خیلی به مدل لینیگو مالینا و پخش سطحی شباهت دارد، به همین ترتیب می توان فاز طولانی و ظاهر تخت را پیش از نفوذ کامل به پوست انتظار داشت.

تشخیص خال سرطان

پزشک برای تشخیص ملانوم، پوست بیمار را با دقت معاینه می کند و وضعیت خال ها و لکه های مشکوک را ارزیابی می کند. برای بهتر دیدن پوست از دستگاهی به نام درموسکوپ استفاده می کند که نور را روی پوست می تاباند. به کمک بزرگنمایی حاصل از این دستگاه می تواند رنگدانه و ساختارهای پوست را به خوبی مشاهده کند. به علاوه در صورت لزوم گره های لنفاوی، یا به بیان عامه غدد لنفاوی را لمس می کند. چنانچه خال یا لکه دیگری شبیه به ملانوم را پیدا کند، تمام یا بخشی از آن را برمی دارد و سپس پوست برداشته شده را به آزمایشگاه می فرستد. این کار در اصطلاح بیوپسی یا نمونه برداری نامیده می شود. به خاطر داشته باشید که ملانوم را نمی توان بدون نمونه‎ برداری تشخیص داد.

درمان خال سرطانی

درمان خالهای سرطانی بستگی به این دارد که شما در کدام یک از مراحل ملانوم قرار دارید.

• مرحله صفر: این مرحله تنها لایه بالایی پوست را درگیر خود می کند. برای درمان این مرحله لایه های مشکوک پوست برداشته شده یا از بین برده می شوند. اگر ملانوم در این مرحله تشخیص داده شود ممکن است به همین صورت درمان شده و نیاز به درمان های دیگری نباشد.
• مرحله ۱ و ۲: در این مرحله با جراحی خالهای سرطانی به همراه حاشیه های آن که حتی ممکن است بافت سالم بوده، اما مشکوک به سرایت هستند برداشته می شود. در این مرحله نیز معمولاً به درمان های اضافی نیازی نیست.
• مرحله ۳ و ۴: در مرحله ۳ که ملانوم به غدد لنفاوی گسترش یافته با انجام جراحی، تومور و قسمت های از سیستم لنفاوی که آسیب دیده برداشته خواهند شد. در مرحله ۴ ملانوم که سرطان به نقاط دورتری از تومور اصلی گسترش یافته نیز می توان با استفاده از جراحی به از بین بردن تومور اقدام کرد. البته انتخاب گزینه جراحی به تعداد، اندازه و محل تومور ها بستگی دارد. مرحله سه و چهار به برخی درمان های اضافی نیاز دارند که شامل موارد زیر است:

1. مصرف داروهای ایمونوتراپی که بر روی سیستم ایمنی بدن فرد بیمار تأثیر می گذارد.
2. استفاده از داروهای هدف گیرنده که مستقیم به سلول های سرطانی حمله می کنند.
3. استفاده از پرتو درمانی برای کوچک کردن سایز تومورها، از بین بردن تومورهای به جا مانده از جراحی و جلوگیری از گسترش سرطان به دیگر نقاط بدن
4. شیمی درمانی

نسخه اصلی مطلب انواع خال سرطانی را در سایت دکتر محسن سلیمانی بخوانید.

---