بارداری سالم برای تمام زنان باردار مهم بوده و اینکه بدانند چند بار مراجعه به سونوگرافی برای داشتن یک نوزاد سالم، ضروری است، اهمیت دارد. مراجعه به سونوگرافی برای داشتن یک دوره بارداری سالم و همچنین اطمینان از کامل شدن تمام اجزای بدن جنین، جلوگیری از زایمان زود هنگام و در نتیجه به دنیا نیامدن نوزاد نارس، امری ضروری و حیاتی است.

در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت ایجاد تصاویری دقیق از اندام های داخلی (شکم و حفره ی لگن، همچنین مشخص شدن وضعیت رشد جنین و جفت) استفاده می شود . همچنین در دوران بارداری سونوگرافی به دلایل گوناگون و در زمان های مختلف انجام می شود، بنابراین یکی از الزامات مراقبت های انجام شده در دوران بارداری انجام سونوگرافی است. در این مطلب به بررسی انواع سونوگرافی های ضروری در دوران بارداری خواهیم پرداخت.

انواع سونوگرافی بارداری

به طور کلی 2 سونوگرافی مهم غربالگری در بارداری وجود دارد و همه ی مادران باید انجام دهند:

• غربالگری سندروم داون
• سونوگرافی بررسی سلامت جنین

سونوگرافی معمولی در دو زمان در طول بارداری انجام می شود:

1. اوایل بارداری جهت رؤیت قلب و تخمین سن جنین
2. در طی بارداری برای بررسی کلی جنین

• سونوگرافی داپلر برای ارزیابی گردش خون جفت و جنین انجام می شود. داپلر شریانی می تواند در غربالگری اول برای بررسی پره اکلامپسی یا فشار خون بارداری نیز انجام شود.
• در موارد خاصی نوع دیگری از سونوگرافی به نام اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام می شود که در این نوع صرفاً قلب جنین بررسی می شود.

علل انجام سونوگرافی های بارداری

متخصصین عموماً سونوگرافی را بین هفته های ششم تا نهم بارداری تجویز می کنند تا بتوانند به وسیله آن تاریخ بارداری را تعیین کنند. البته دلایل دیگری نیز وجود دارد که به کمک سونوگرافی می توان به پاسخ خیلی از سؤال ها در مورد جنین دست یافت. در زیر چند دلیل انجام سونوگرافی ذکر می شود:

سقط شدن جنین

در برخی خانم ها در ماه های اول خونریزی واژینال اتفاق می افتد که این ممکن است باعث سقط جنین شود. برای روشن شدن این قضیه دکتر متخصص، سونوگرافی را تجویز میکند. در افرادی که چرخه آنها ۲۸ روزه باشد ضربان قلب جنین تا هفته ششم بارداری کاملاً تشخیص داده می شود. اگر ضربان قلب جنین بعد از هفته هفتم نیز شنیده شود ،احتمال موفقیت آمیز بودن بارداری تا ۹۷% بیشتر خواهد شد.

بارداری خارج از رحم (اکتوپیک)

اگر رحمی خونریزی داشته باشد می تواند دلیل بر بارداری خارج از رحم (اکتوپیک) نیز باشد. در این نوع بارداری متخصص سعی دارد متوجه شود که جنین در کجا قرار گرفته است. در این نوع بارداری جنین وجود ندارد و جفت به صورت غیر طبیعی است و در سونوگرافی شکلی مانند خوشه انگور دیده می شود.

نا معین بودن سن بارداری

اگر مادر در مورد آخرین تاریخ پریودی یا مدت زمان چرخه خود اطلاع نداشته باشد، پزشک با انجام سونوگرافی در هفته های ششم یا هفتم به این اطلاعات دست می یابد. سن احتمالی جنین به وسیله عکس سونوگرافی توسط پزشک متخصص قابل تشخیص است؛ چرا که اغلب جنین ها در هفته های اول بارداری مشابه یکدیگرند.

بارداری چند قلویی

اگر از روش های باروری استفاده شده باشد یا اندازه گیری های مادر، بزرگ باشد، احتمال دو قلو یا چند قلویی وجود دارد که تعداد جنین ها نیز با سونوگرافی قابل تشخیص است.

سونوگرافی های ضروری دوران بارداری

علت اهمیت این آزمایش در سه ماهه اول، شنیدن ضربان قلب جنین و تخمین سن او و همچنین اندازه‎گیری دور سر و قد او است. رشد کودک در این دوران یک میلی متر در روز است. همچنین دلیل دیگر اهمیت آن فهمیدن این مطلب است که بارداری داخل رحم یا خارج رحم است. این سونوگرافی در هفته های 6 تا 8 بارداری انجام می‎شود و بهتر است قبل از آن به اندازه کافی آب نوشیده باشید؛ زیرا امواج فراصوت از مایعات بهتر عبور می‎کنند. این مرحله کاملاً بدون درد بوده و جنین بسیار ریز است.

سه ماهه دوم

اطلاع از شرایط نوزاد در این مرحله برای داشتن یک بارداری سالم ضروری است. عموماً بین هفته 18 تا 20 برای خانم‎ها سونوگرافی تجویز می‎شود که می‎تواند جزئیات زیادی از کودک را نشان دهد. به این مرحله در بارداری سالم اسکن آناتومی گفته می‎شود. در این مرحله از بارداری سالم پزشک به بررسی بخش‎های مختلف بدن جنین می‎پردازد؛ اما دیدن قسمت هایی مثل شکم و کلیه های او برای پزشک دشوار است. اینجا مرحله ای است که جنسیت جنین نیز مشخص می‎شود و تمام موارد غیر طبیعی اعم از ضربان قلب، وضعیت مغزی، کلیه‎ها و کبد او برای اطمینان از روند دوران بارداری سالم شما بررسی می‎شود. در این آزمایش پزشک انگشتان کودک را می‎شمارد و میزان مایع جنینی را اندازه می‎گیرد.

سه ماهه سوم

سونوگرافی معمولاً در سه ماهه سوم ضرورتی ندارد؛ اما گاهی اوقات پزشک بعد از هفته 35 نیز برای اطمینان از روند بارداری سالم شما این دستور را می‎دهد. شاید پزشک بخواهد به وضعیت قلبی کودک و رشدی او پی ببرد.گاهی اوقات ممکن است که نظر او در این مرحله در مورد نوع عمل یعنی سزارین یا زایمان طبیعی عوض شود و از طرفی اگر مادر از مشکلات گوارشی یا دیابت رنج ببرد، باید این سونوگرافی را برای داشتن بارداری سالم انجام دهد.

سونوگرافی چهارم که به علت اندازه‏گیری وزن جنین به ویژه در نیمه دوم سه ماهه سوم بارداری سالم ضرورت دارد و زمانی مهم برای وزن‎گیری جنین است. در این زمان دور سر، طول استخوان ران، بای پاریتال و دور شکم توسط این سونوگرافی اندازه‎گیری شده و با توجه به منحنی تهیه شده، وزن جنین تخمین زده می‎شود.

عوارض جانبی سونوگرافی بارداری

انجام سونوگرافی برای مادر و جنین ضرری به همراه ندارد.

نسخه اصلی مطلب سونوگرافی های ضروری در دوران بارداری را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---