سونوگرافی، فرآیندی است که از طریق امواج صوتی، تصاویری از بافت ها و ارگان های داخلی بدن انسان به دست می آید که پس از شکل گیری به مانیتور ارسال شده و با پردازش توسط دستگاه، تصویر مشاهده می شود. سونوگرافی سه بعدی یک تکنیک تصویربرداری برای تشخیص ناهنجاری های خاص در رحم و گرفتن تصویر سه بعدی از جنین است. گاهی اوقات ممکن است در سونوگرافی معمولی، پزشک پی به وجود اختلالاتی در جنین ببرد، در این شرایط برای بررسی بیشتر و اطمینان خاطر سونوگرافی سه بعدی تجویز خواهد شد.

در سونوگرافی سه بعدی با کمک نرم افزار خاصی عکس تبدیل به عکس سه بعدی می شود. در حال حاضر با استفاده از سونوگرافی سه بعدی، امکان تشخیص به موقع ناهنجاری های جنینی و تصمیم گیری بهتر مورد ادامه بارداری و بررسی نتایج اعمال جراحی داخل رحمی به راحتی امکان پذیر شده است. در این سونوگرافی می توان تمام ارگان های جنین از سر تا نوک انگشت ها را دید و به صورت دقیق قابل بررسی است.

کاربرد سونوگرافی سه بعدی

سونوگرافی کاربرد های مختلفی دارد، خصوصاً در حوزه درمان و بیماری های زنان و خصوصا در سونوگرافی بارداری ،سونوگرافی یکی از روش های مناسب برای تشخیص اختلالات موجود در لوله های فالوپ و رحم است.
مشاهده فیبروم و توده های رحمی با استفاده از سونوگرافی سه بعدی بسیار راحت تر خواهد بود. با استفاده از این نوع سونوگرافی می توان تشخیص داد که این بیماری ها نیاز به عمل جراحی دارند یا اینکه با درمان دارویی برطرف می شوند.
همچنین سونوگرافی سه بعدی امکان مشاهده اندازه تخمدان را فراهم می سازد. مشاهده سایز تخمدان با استفاده از سونوگرافی های معمولی امکان پذیر نیست.
با استفاده از سونوگرافی سه بعدی بررسی دقیق رگ های خونی رحم امکان پذیر می باشد.
سونوگرافی سه بعدی در زمان بارداری، امکان بررسی موارد زیر را در اختیار پزشک قرار می دهد:

• بررسی اختلالاتی که منجر زایمان زودرس می شوند.
• مشکلات جنین در داخل رحم که منجر به سقط می شوند.
• مشکلات رحم که منجر به سقط جنین می شوند.
• بررسی سلامت جنین (حجم و وزن طبیعی جنین و… )
• بررسی وضعیت گردش خون در داخل رحم و خونریزی رحمی هنگام بارداری .
• ارزیابی اختلالات شکل رحم (مانند اختلالات کانال مولرین)
• ارزیابی داخل رحم (IUD)
• حل مشکل برای، فیبروئید های رحم ،پولیپ آندومتر و چسبندگی های داخل رحمی

شایان ذکر است که روش های تشخیصی دیگر همان دقت تشخیصی سونوگرافی سه بعدی را در اختیار قرار نمی دهند. در صورتی که از سونوگرافی معمولی (دو بعدی) جهت تشخیص موارد مذکور استفاده شود، نیاز به انجام آزمایش های تشخیصی تکمیلی دیگری مثل ام آر آی، لاپاراسکوپ و… می باشد.

مزایای سونوگرافی سه بعدی

• بدون درد هستند و نیازی به سوزن، تزریق و برش ندارند.
• بیماران در معرض تشعشعات یونیزه کننده قرار نمی گیرند و این امر این روش را از تکنیک های تشخیصی مانند اشعه X و اسکن سی تی ایمن تر می سازد. در واقع هیچگونه اثر مضر شناخته شده ای هنگام استفاده مستقیم از آن توسط ارائه دهنده خدمات درمانی وجود ندارد.
• سونوگرافی سه بعدی تصویر بسیار واضح تری از جنین به دست می دهد.
• هیجان مشاهده تصویر واضح چهره و اندام های جنین برای پدر و مادر

سونوگرافی سه بعدی چگونه انجام می شود؟

این نوع سونوگرافی نیز مانند هر سونوگرافی دیگر انجام می شود. ابتدا پزشک یا تکنسین ژل را روی شکم شما مالیده و سپس یک مبدل را در سراسر ناحیه حرکت می دهد. مبدل امواج صوتی را به سمت رحم شما هدایت می کند و تصاویر را به شما می دهد.

آمادگی پیش از سونوگرافی سه بعدی

برخلاف تصویربرداری دو بعدی، مادران برای انجام سونوگرافی 3 بعدی نیازی نیست با مثانه پر اقدام کنند. تنها توصیه می شود 30 دقیقه پیش از جلسه سونوگرافی، مادران نوشیدنی های شیرین میل کنند؛ چرا که این امر منجر به تحرک بیشتر جنین می شود و نتیجه به دست آمده از تصویربرداری نیز دقیق تر خواهد بود.

بهترین زمان برای سونوگرافی سه بعدی در بارداری

سونوگرافی سه بعدی معمولاً با توجه به حساسیت جنین در ۳ ماهه اول و به دلیل کم بودن مایع نباید انجام شود و ۳ ماهه دوم بهترین زمان است. در برخی مراکز برای ایجاد تصاویر بهتر توصیه می شود مراجعه بیماران بین هفته 26 و 28 باشد؛ ولی در بعضی از موارد برای تشخیص ناراحتی های مادرزادی جنین از قبیل لب شکری ، شکاف کام (کام شکری) و... سونوگرافی سه بعدی در بارداری، بین هفته 24 تا 32 حاملگی انجام می شود. درواقع تعیین بهترین زمان برای انجام سونوگرافی سه بعدی به علت انجام آن بستگی دارد.

هزینه سونوگرافی سه بعدی

نرخ سونوگرافی سه بعدی به عوامل متعددی بستگی دارد:

1. مهارت رادیولوژیست
2. موقعیت مرکز تصویربرداری که برای انجام سونوگرافی به آن مراجعه می کنید.
3. نوع بیمه درمانی که دارید.
4. در حالت کلی سونوگرافی های سه بعدی و یا چهار بعدی پرهزینه هستند و تنها برخی از بیمه های درمانی آن را تحت پوشش خود قرار می دهند.

عوارض سونوگرافی سه بعدی

در خصوص سونوگرافی سه بعدی باید گفت که با توجه به، به کارگیری امواج رادیویی و نبود هیچگونه اثری از اشعه ایکس، این فرایند برای جنین بی خطر است و مادران می توانند با اطمینان خاطر در صورت تمایل و تجویز پزشک، در یک مرکز سونوگرافی تحت این روند قرار بگیرند.

نسخه اصلی مطلب کاربرد سونوگرافی 3 بعدی را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---