مفصل شانه پس از مفصل ران و زانو بالاترین درصد شیوع آرتروز را به خود اختصاص می دهد. دلیل این جایگاه آن است که برخلاف مفصل های بزرگ پایین تنه معمولاً وزنی بر آن تحمیل نمی شود. با این حال، مانند عارضه مفصل ران و زانو، تحلیل غضروف مشخصه بارز آرتروز شانه و منشأ دردی شدید و موجب محدود شدن عملکرد، سفتی مفصل و نقصان یافتن کیفیت زندگی است. اگرچه آرتروز قابل درمان نیست، درمان های متعددی، هم غیرجراحی و هم جراحی، برای فرونشاندن علائم شانه درد وجود دارند که بیمار می تواند با بهره گیری از آنها همچنان در عرصه ی زندگی فعال باقی بماند. آرتروز شانه می تواند با گذشت زمان بدتر شود و در نهایت باعث از دست دادن دامنه حرکتی شانه شود تا جایی که حتی بلند کردن بازو برای شخص دشوار می شود. بنابراین بسیار مهم است که در صورت داشتن علائم آرتروز شانه به پزشک متخصص در کلینیک درد مراجعه کنید تا در مورد بهترین روش های درمان بیماری، کند کردن روند پیشروی آن و مدیریت درد و خشکی شانه با او مشورت کنید.

دلایل و عوامل خطر آرتروز شانه

• حرکات تکراری شانه مهم ترین عامل در بروز آرتروز شانه است.
• استفاده بیش از حد از مفصل شانه
• آسیب دیدگی شانه در اثر وارد شدن ضربه
• التهاب تاندون های شانه
• ناهنجاری های مادرزادی مفصل شانه مانند تنظیم نبودن صحیح استخوان ها
• وارد شدن فشار غیر طبیعی و بیش از حد به مفصل شانه
• افزایش سن با افزایش آسیب پذیری مفاصل و کاهش انعطاف آنها همراه است و از دیگر عوامل مؤثر در افزایش خطر ابتلا به آرتروز شانه است.
• ابتلا به برخی بیماری ها مانند آرتریت روماتوئید و نقرس نیز ریسک بروز این بیماری را افزایش می دهند.
• سابقه خانوادگی ابتلا به آرتروز مفاصل بدن

علائم آرتروز شانه

• درد شانه بخصوص هنگام حرکت دادن آن
• التهاب و تورم شانه
• محدود شدن دامنه حرکتی شانه و ناتوانی در انجام فعالیت های روزانه مانند لباس پوشیدن یا شانه زدن موها
• انتشار درد به بازو و دست
• حساسیت به لمس و فشار
• ضعف و آتروفی عضلات شانه
• صدا دادن شانه هنگام حرکت که ناشی از ساییده شدن استخوان ها بر روی هم است.

انواع آرتروز شانه

آرتروز استخوان شانه

آرتروزی است که بر اثر فرسودگی استخوان ها به وجود می آید. آرتروز استخوان شانه، شرایطی است که به آرامی غضروف های استخوان از بین میرود. زمانیکه این غضروف ها از بین رفتند استخوان ها ساییده و سخت میشوند و فضای نگهدارنده بین استخوانها کاهش پیدا میکند و استخوان ها با انجام فعالیت روی هم ساییده میشوند و بیمار احساس درد شانه میکند. در شرایط ساییدگی شانه شما باید حتماً درمان آرتروز شانه را شروع کنید. آرتروز استخوان معمولاً در افراد بیشتر از 50 سال اتفاق می افتد و بیشتر در ترقوه آکرومین و محل اتصال بازو به مفصل شانه رخ میدهد.

آرتروزهای رماتیسمی شانه

آرتروزهای رماتیسمی، بیماری است که در عضلات چند سر بیشتر اتفاق می افتد و به صورت متقارن میباشد یعنی در هر دو طرف مفاصل اتفاق می افتد. مفاصل شما به وسیله خطوطی به نام سینوویم پوشیده شده است که مفاصل را لغزنده میکند و به آنها کمک میکند تا به راحتی حرکت کنند. بیماری رماتیسم باعث میشود که این خطوط متورم شوند و باعث شانه درد و سختی در آن ناحیه شود. بیماری رماتیسم، یک بیماری خود ایمن میباشد این به آن معنی است که سیستم ایمنی از بافت ها محافظت میکند. در این بیماری سیستم دفاعی بدن در مقابل آسیب ها و عفونت بافت های طبیعی مانند لیگامنت ها و غضروف ها محافظت میکند. بیماری روماتیسم معمولاً در هر دو طرف مفصل های شانه رخ میدهد.

آرتروزهای بعد از آسیب دیدگی شانه

این نوع آرتروز، آرتروزی میباشد که بعد از آسیب دیدگی برای بیمار به وجود می آید، مانند شکستگی و یا جا به جایی شانه. آرتروز شانه میتواند بعد از یک کشیدگی در محور چرخشی بزرگ شانه اتفاق افتد. در این کشیدگی، محور چرخشی نمیتواند ناحیه بالای بازو را در حفره نگه دارد و ناحیه بالای بازو زمانیکه حرکت میکند برروی اکرومین ساییده میشود و باعث آسیب دیدگی و ایجاد آرتروز میشود. ترکیب کشیدگی محور چرخشی شانه و آرتروز شدید باعث ایجاد درد شدید و سستی و ضعف شانه ها میشود و بیمار دیگر قادر به بلندکردن وزنه و یا حرکت بازوها به طرفین نمی باشد. در این حالت، بیمار باید حتماً درمان ساییدگی مفصل شانه را دنبال کند.

مردگی بافت های شانه

این بیماری زمانی اتفاق می افتد که مواد خونی که وارد قسمت بالای بازو میشود قطع شود. سلولها بدون این مواد از بین میروند و درنهایت باعث از بین رفتن ماهیچه ها و آرتروز میشود. مردگی بافت ها به مرور زمان توسعه پیدا میکند و با توسعه آن سلولهای مرده متلاشی میشوند و باعث آسیب دیدگی غضروف ها و آرتروز شانه میشود. در ابتدا این بیماری بر روی قسمت بالای بازو اتفاق می افتد؛ اما با پیشرفت آن آسیب دیدگی قسمت اتصال به شانه میتواند حفره اتصال را هم از بین ببرد. علت مرده شدن بافت ها معمولاً مصرف دوز بالای استروئید میباشد، مصرف زیاد الکل، بیماری های سلولی، آسیب ها مانند شکستگی شانه میباشد. در بعضی از موارد دلیل این بیماری شناخته شده نیست و به آن بیماری ناشناخته می گویند.

تشخیص آرتروز شانه

برای تشخیص آرتروز شانه پزشک درباره سوابق پزشکی شما اطلاعاتی را می گیرد و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد تا وجود التهاب، محدودیت حرکتی مفصل و سایر علائم را بررسی کند. در این مرحله پزشک می تواند ضعف یا تحلیل رفتن عضلات اطراف مفصل را (بر اثر بی تحرکی مفصل) تشخیص دهد. ممکن است پزشک انجام تست هایی را برای تشخیص آرتروز شانه تجویز کند که شامل موارد زیر می شود:

• تصویر برداری اشعه ایکس
• تصویر برداری ام آر آی
• آزمایش خون (برای تعیین ابتلا به روماتیسم مفصلی یا سایر بیماری های مکن)
• نمونه برداری از مایع مفصلی (به نام سیناویال) برای انجام آزمایشاتی روی آن

درمان آرتروز شانه

درمان آرتروز شانه با روش های بسیار ساده ای شروع می شود و در صورت عدم پاسخ بیمار به روش درمان روش های پیشرفته تری به کار گرفته می شود. هر روش درمانی برای شرایط خاصی مناسب است و برای تمامی بیماران مناسب نیست. پزشک شما بعد از معاینه و مشورت با شما بهترین و مناسب ترین برنامه درمانی را برای شرایط شما تعیین می کند. برخی از روش های درمان آرتروز شانه در ادامه شرح داده شده اند:

1. استراحت دادن به مفصل شانه: استراحت دادن به شانه به معنای عدم تحرک نیست، بلکه می تواند به معنی تغییر روش حرکت دادن شانه در حین انجام فعالیت های روزانه و تغییر و اصلاح عادات حرکتی باشد.
2. دارو درمانی: برای کاهش درد و التهاب آرتروز شانه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز می شوند. پزشک در مورد نحوه استفاده از دارو به شما اطلاع می دهد.
3. مکمل های تقویت مفصل (گلوکزآمین): هر چند تحقیقات پزشکی به طور قطعی اثر گلوکوزآمین در تقویت مفاصل را ثابت نکرده اند؛ اما بسیاری از بیماران اظهار کرده اند که با مصرف گلوکزآمین علائم آنها تا حدود زیادی بهبود یافته است. با توجه به این که مصرف گلوکز آمین عوارضی ندارد و ایمن است و به نظر مؤثر می آید ممکن است پزشک شما آن را برای شما تجویز کند.
4. فیزیوتراپی و ورزش: انجام برنامه فیزیوتراپی با هدف کشش و تقویت عضلات شانه و افزایش دامنه حرکتی آن بسیار مفید و مؤثر است. البته انجام تمرینات نامناسب و فشار آوردن به شانه می تواند بسیار مضر باشد از این رو لازم است ورزش های شانه حتماً زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. تمرینات فیزیوتراپی برای رسیدن به بهترین نتایج به صورت کاملاً ایمن انجام می شوند و شدت تمرینات به آرامی افزایش داده می شود. پزشک همچنین از مدالیته های درمانی مختلفی مانند TENS و اولتراسوند یا شاک ویوتراپی و درمان آرتروز با لیزر نیز برای کاهش درد و التهاب و تسریع درمان آرتروز شانه استفاده می کند.
5. تزریق: برای درمان دردهای شدید ناشی از آرتروز شانه ممکن است تزریقاتی مستقیماً به درون مفصل شانه انجام شود که این تزریقات به دو صورت است: تزریق کورتیزون و تزریق ژل. کورتیزون یک مایع ضد التهاب قوی است و هدف از تزریق آن کاهش درد، خشکی و تورم شانه است. تزریق ژل به مفصل شانه نیز با هدف افزایش خاصیت جذب ضربه و فشار در مفصل شانه و کاهش سایش استخوان ها و لیز خوردن بهتر استخوان ها روی هم هنگام حرکت دادن مفصل شانه انجام می شود. در این روش ماده ای به نام هیالورونیک اسید به مفصل تزریق می شود که عملکرد مایع مفصلی را شبیه سازی می کند و موجب لغزندگی بهتر شانه می شود. تزریق هیالورونیک اسید به داخل مفصل در اصطلاح تزریق ژل گفته می شود.
6. در مواردی که آرتروز شانه بسیار پیشرفته و شدید است و به هیچ یک از روش های درمانی پاسخگو نیست ممکن است جراح شانه برای تسکین درد، انجام عمل جراحی را به بیمار توصیه کند.
7. جراحی

جراحی برای درمان آرتروز شانه شامل موارد زیر است:

• آرتروسکوپی شانه: این جراحی با برداشتن قسمتی از غضروف های آسیب دیده انجام میشود.
• استئتومی شانه: با درمان اختلال استئوفیت یا جراحت استخوانی در مفصل باعث کاهش ساییدگی بین استخوان ها میشود.

پیشگیری از آرتروز شانه

• پیگیری فعالیت های عادی کارهای روزانه تا جای ممکن.
• حفظ وزن مناسب
• ادامه فعالیت به منظور جلوگیری از کاهش قدرت عضله. اگر برای شما برنامه ورزشی خوبی طراحی شده باشد، می توانید انعطاف پذیری مفصل را حفظ و حتی بهبود ببخشد.
• فعالیت های معمول پرتکرار را به حداقل برسانید.
• تنها وقتی مفاصل درد شدید دارند استراحت کنید.

نسخه اصلی مطلب علائم و روش های درمان آرتروز شانه را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---