لب شکری و شکاف کام زمانی رخ می دهد که بافت صورت و دهان نوزاد به درستی با هم ترکیب نشده باشند. در حالت طبیعی، بافت هایی که لب و کام دهان را تشکیل می دهند در ماه دوم و سوم بارداری به هم جفت می شوند؛ ولی در کودکان مبتلا به این نقص مادرزادی این ترکیب یا هرگز اتفاق نمی افتد و یا فقط در یک قسمت رخ می دهد و در نهایت باعث ایجاد یک شکاف در قسمت دهان خواهد شد. پژوهشگران اعتقاد دارند که مجموعه ی عوامل ژنتیکی و محیطی باعث بروز این مشکل خواهند شد. در بسیاری از کودکان نمی توان با قطعیت در مورد علت بروز این مشکل نظر داد. گاهی این مشکل بخشی از یک سندروم ژنتیکی است که یکی از نشانه های آن لب شکری و شکاف کام است. بسیاری از اختلالاتی که نوزاد تازه متولد شده با آن روبه رو است در دوران جنینی و با استفاده از سونوگرافی قابل شناسایی است. یکی از اختلالاتی که در دوران جنینی و با کمک سونوگرافی قابل تشخیص است شکاف لب و کام است. شکاف کام و شکاف لب در سونوگرافی آنومالی اسکن سه ماهه دوم و حتی گاهی در غربالگری سه ماهه اول قابل تشخیص است.

علت لب شکری شدن جنین

• عوامل محیطی
• عوامل روانی هیجانی
• وراثت
• بیماری های عفونی مادر
• اختلال هورمونال (دیابت، هیپوتیروئیدیسم و درمان با داروهای کورتونی)
• داروها (داروهای آرام بخش، ضد صرع، ضد تشنج)
• کمبود ویتامین هایی نظیر ویتامین B6،A، اسیدفولیک و ریبوفلاوین

علائم لب شکری بودن جنین

معمولاً شکاف در لب یا کام بلافاصله در بدو تولد قابل شناسایی هستند. این دو اختلال ممکن است با علائم زیر خود را نشان دهند:

• شکافی در لب و سقف دهان (کام) که یک یا دو طرف صورت را درگیر می کند.
• شکافی در لب که فقط به صورت یک شکاف کوچک در لب ظاهر می شود یا از طریق لثه فوقانی و کام به پایین بینی گسترش می یابد.
• شکاف در سقف دهان که در شکل ظاهری صورت تأثیری ندارد.

انواع شکاف لب و کام

شکاف ها بسته به محل ایجاد به سه دسته تقسیم می شوند:

1. شکاف لب: اگر شکاف تنها در ناحیه لب وجود داشته باشد، اصطلاحاً جنین به اختلال لب شکری یا شکاف لب دچار شده است.
2. شکاف کام: اگر شکاف تنها در ناحیه کام وجود داشته باشد، اصطلاحاً جنین به اختلال کام شکری یا شکاف کام دچار شده است.
3. شکاف کام و لب: اگر شکاف در ناحیه لب و کام وجود داشته باشد، اصطلاحاً جنین به اختلال لب و کام شکری یا شکاف لب و کام دچار شده است.

البته باید توجه داشت که ممکن است این شکاف ها به صورت یک طرفه یا دوطرفه ایجاد شود.

آیا لب شکری بودن جنین در سونوگرافی معلوم است؟

این امکان وجود دارد که شکاف کام و لب در حالی که کودک شما هنوز در رحم است با استفاده از سونوگرافی تشخیص داده شود. سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از کودک شما در داخل شکم استفاده می کند.

لب شکری جنین کی مشخص میشود؟

شکاف لب از هفته ی ۱۲ به بعد (عموماً در هفته ۱۴ یا ۱۵) در سونوگرافی مشخص است.

لب شکری در سونوگرافی آنومالی

شکاف لب در اسکن آنومالی اغلب قابل تشخیص است. سونوگرافی آنومالی جنین به بررسی مشکلات و ناهنجاری های کلی در جنین می پردازد. سونوگرافی آنومالی در فواصل زمانی هفته هجده تا هفته نوزده و چهار روز انجام می شود. انجام این سونوگرافی یکی از ضروری ترین مواردی است که تمام زنان باردار باید آن انجام دهند.

عوارض شکاف لب یا کام

این کودکان بسته به نوع و شدت شکاف، با چالش های مختلفی روبرو هستند. از جمله:

• تغذیه دشوار
• عفونت گوش و کاهش شنوایی: به ویژه نوزادان دارای شکاف کام در معرض خطر ایجاد مایع گوش میانی و کم شنوایی هستند.
• مشکلات دندانی
• مشکلات گفتاری
• کودکان دارای شکاف ممکن است به دلیل تفاوت در شکل ظاهری و استرس مراقبت های فشرده پزشکی، با مشکلات اجتماعی، عاطفی و رفتاری رو به رو شوند.

آمادگی های قبل از سونوگرافی آنومالی

در سونوگرافی آنومالی نیازی به پر بودن مثانه نیست و بدون نیاز به آمادگی خاصی می توان آن را انجام داد. همچنین در صورتی که نیاز به آمادگی خاصی باشد، تکنسین پیش از انجام سونوگرافی به شما اطلاع می دهد.

نحوه انجام سونوگرافی آنومالی

بعد از قرار گرفتن مادر باردار روی تخت، پزشک یک ژل بر پایه آب گرم را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می دهد. این ژل کمک می کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال های سونوگرافی به مبدل می شود، اقدام به تولید تصویر می کند.

عوارض جانبی سونوگرافی آنومالی

سونوگرافی آنومالی به علت اینکه از تابش یونیزه استفاده نمی کند (مثل X-RAY )، برای مادر و جنین، خطری ندارد.

نسخه اصلی مطلب تشخیص شکاف کام در سونوگرافی را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---