بیماری واریکوسل یا واریس بیضه شایع ترین بیماری مردان پس از بلوغ می باشد. این بیماری بر اثر به وجود آمدن ناهنجاری در عروق بیضه به وجود می آید. ناباروری مردان ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. برخی ناباروری را با بالا بودن دمای کیسه بیضه یا پایین بودن سطح تستوسترون ارتباط می دهند؛ حال اینکه اغلب واریکوسل یا واریس بیضه ریشه اصلی این مشکلات است. تقریبا ۱۵ درصد از مردان، مبتلا به واریکوسل هستند همچنین ۴۰ درصد از مردان مبتلا به ناباروری نیز از واریکوسل رنج می برند. با توجه به شیوع این بیماری و عوارض احتمالی آن، لازم است افراد مبتلا به واریکوسل از عوارض عدم درمان آگاه شوند.در این مقاله قصد داریم به بررسی بیماری واریکوسل و پیامد های درمان نکردن آن بپردازیم.

واریکوسل یا واریس بیضه چیست؟

رگ ها در سراسر بدن وظیفه ی انقال خون از اندام های مختلف به قلب را بر عهده دارند. در بیضه ها نیز سیاهرگ هایی جهت انجام این وظیفه وجود دارند. در این رگ ها دریچه هایی وجود دارند که موجب حرکت خون در جهت مناسب می شوند. اگر در عملکرد این دریچه ها اختلالی به وجود بیاید و مانع عملکرد درست آنها شود، خون به دلیل نیروی گرانش در کیسه بیضه ها انباشه می شود. این امر موجب ابتلا به واریکوسل یا واریس بیضه می شود. در حدود ۸۵ درصد مردان واریکوسل در بیضه چپ اتفاق می افتد.

علائم بیماری واریکوسل چیست؟

در اغلب موارد این بیماری هیچ نشانه، علامت و دردی ایجاد نمی کند. اما نشانه هایی که ممکن است فرد مبتلا از خود نشان دهد به شرح زیراست:

• بر آمدگی در یک یا هر دو بیضه
• تورم و افرایش حجم کیسه بیضه
• بزرگ شدن و یا پیچ خوردن سیاهرگ ها در کیسه بیضه که باعث می شود بیضه، ظاهری شبیه به یک کیسه پر از کرم پیدا کند
• وجود دردی که با دراز کشیدن روی کمر برطرف شود
• درد اسکروتوم: دردی که با گرفتگی بیضه ها آغاز و به نوعی درد تیز بدل می شود

تشخیص واریکوسل ها آسان است و بسیاری از آن ها نیازی به درمان هم ندارند؛ اما اگر واریکوسل برای فرد عارضه ای ایجاد کند، نیاز به مداخلات درمانی خواهد بود. تنها روش درمان واریکوسل در این مواقع عمل جراحی است. در صورتی که نیاز به مداخله درمانی باشد، اما درمان صورت نگیرد، افراد شاهد عوارض و پیامد هایی خواهند بود.

درمان واریکوسل

درمان جراحی واریکوسل با توجه به شرایط شخص و بر اساس مورد ممکن است انجام شود. اگر واریکوسل در گرید 1 و 2 باشد، یعنی خیلی شدید نباشد، متخصص اورولوژی با توجه به پارامترهای زیر ممکن است درمان جراحی را برگزیند. این موارد عبارتند از:

• سن بیمار
• تاهل یا تجرد
• داشتن یا نداشتن فرزند
• اگر قصد فرزند دار شدن دارد آیا آزمایش اسپرم او نرمال است یا خیر؟
• آیا اندازه بیضه تغییر کرده است یا خیر؟

مواردی هستد که در تشخیص درمان واریکوسل با جراحی مد نظر قرار گرفته می شوند. ولی به طور معمول در اشخاصی که بیش از یک سال با ناباروری مراجعه کرده اند، سایز بیضه کوچک شده است و نتایج آزمایش اسپرموگرام مختل شده، نیاز به جراحی وجود دارد.

چهار گزینه برای انجام عمل جراحی وجود دارد که به شرح زیر است:

• جراحی میکروسکوپیک واریکوسل

استاندارد طلایی جراحی واریکوسل، روش جراحی میکروسکوپیک است که در این روش شریانها، لنفی که خون رسانی می کند، همچنین اعصاب حفظ می شوند و فقط سیاهرگ ها بسته خواهند شد. در این روش عوارض بسیار کمتری نسبت به روشهای دیگر جراحی واریکوسل دیده می شود.

• واریکوسلکتومی

در این نوع جراحی باز، بیمار تحت بی حسی موضعی و بیهوشی عمومی قرار می گیرد. جراحی باز از طریق کشاله ران و به ندرت از طریق شکم یا قسمت بالای ران انجام می گیرد. در این روش با استفاده از سونوگرافی، رگ های آسیب دیده را می بندند تا خون از طریق عروق سالم دیگر جریان داشته باشد.

• لاپاراسکوپی

در این روش جراحی یک شکاف کوچک در شکم ایجاد می شود و از ابزارهای مخصوص از طریق برش ایجاد شده برای جراحی استفاده می شود.

• آمبولیزاسیون

پزشک از طریق گردن یا کشاله ران یک لوله یا کاتتر را وارد بدن می کند و با استفاده از ابزارهای جراحی از این طریق اقدامات لازم را انجام می دهد. این نوع جراحی یک روش کم تهاجمی است و زمان بهبودی نسبتاً کوتاهی دارد.

پیامد های درمان نکردن واریکوسل یا واریس بیضه چیست؟

• در صورت جراحی نکردن واریکوسل، ممکن است بیضه مبتلا به واریکوسل آسیب ببیند. واریکوسل ممکن است منجر به آتروفی یا کوچک شدن بیضه شود.
• ناباروری یکی دیگر از احتمالات قوی است که ممکن است برای کسانی که نسبت به درمان واریکوسل بی اعتنا هستند رخ دهد. عدم درمان واریکوسل ورید های بزرگ، باعث افزایش دما می شود. این افزایش دما بر روی تعداد، میزان تحرک و کیفیت کلی اسپرم ها تاثیر گذار است.
• مردان نابارور مبتلا به واریکوسل اغلب سطوح پایینی از تستوسترون دارند. به گزارش شواهد بالینی، این پدیده بر اثر آسیب دیدن سلول های تولید کننده تستوسترون یا سلول های لیدیگ به وجود می آید در مردانی که تحت درمان واریکوسل قرار می گیرند، افزایشی در سطوح تستوسترون مشاهده می شود و این به این دلیل است که سلول های لیدیگ عملکرد مناسب خود را بازیافتند.
• واریکوسل همچنین می تواند باعث شود که بیضه ها به طور طبیعی رشد نکرده و کوچک شوند که به آتروفی بیضه معروف است.
• شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهد ترمیم واریکوسل باعث بهبود عملکرد بیضه شده و از آسیب بیشتر در بیضه در مرور زمان جلوگیری می کند.

آیا درمان بیماری واریکوسل منجر به رفع ناباروری مردان می شود؟

پس از اینکه علم پزشکی ارتباط بین این بیماری با ناباروری را دریافت، پژوهش های بیشتر نشان داد که در صورت درمان این بیماری، مردان می توانند قدرت باروری خود را دوباره به دست آورند. با این حال تجارب و موارد مختلف حاکی از آن است که پس از درمان بیماری واریکوسل، فقط در بخشی از مردان، توانایی باروری دوباره باز می گردد.
در صورت تمایل به جراحی برای درمان واریکوسل به جهت محافظت از عملکرد بیضه لازم است با جراح متخصص مشورت شود. پزشکان تنها در صورتی توصیه به عمل جراحی می کنند که سود عمل بیش تر از خطرات احتمالی آن باشد.

آیا نتایج درمان بیماری واریکوسل دائمی است؟

خیر؛ اما احتمال اینکه فرد پس از دریافت درمان، نیاز مجدد به درمان پیدا کند، تقریبا کم و در حدود ۵ الی ۱۱ درصد می باشد. در این شرایط، عمل جراحی برای رهایی از این بیماری توصیه می شود؛ اما همواره احتمال برگشت به شرایط قبل از عمل وجود دارد.

نسخه اصلی مطلب عوارض عدم درمان واریکوسل یا واریس بیضه چیست؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---