شاید این اتفاق بارها برای شما هم پیش آمده باشد که صبح با جوش بزرگی روی صورت از خواب برخیزید و با خود فکر کنید این جوش که تا دیشب روی پوستتان نبود، چطور ناگهان به فاصله یک شب تا صبح ظاهر شده است؟ حدود 15 سال است که علم پزشکی بیش از پیش روی این مساله متمرکز شده و اصطلاح آکنه بزرگسالی را بسط داده است. طبق تحقیقات و آمار، امروزه حدود 40 درصد زنان 25 تا 40 سال همچنان هر از گاهی جوش میزنند و دلیل اصلی این موضوع به گفته متخصصان استرس است.
اما استرس چطور باعث بروز جوش می شود ؟
1. هورمونها را دستکم نگیرید
کورتیزول هورمون استرس است. وجود این هورمون در بدن ضروری است تا هنگام خطر بدن را در حالت آمادهباش نگه دارد، اما ترشح زیاد آن باعث بروز جوش میشود. از آنجایی که ما در جامعهای پراسترس زندگی میکنیم، جای تعجب ندارد که میزان بروز جوش نیز در افراد بالا برود.
2. حواستان به غذایتان باشد
کنار استرس طبیعی است که افراد به سمت مصرف هلهوهوله کشیده شوند تا به نحوی حالات روانی خود را آرام کنند، اما افزایش مصرف شیرینی و شکلات و انواع فستفودهای غنی از روغنهای اشباع زمینهساز بروز جوش است. متخصصان تغذیه و پوست توصیه میکنند به مواد غذایی مصرفی خود در طول روز توجه داشته باشید. هر زمان غذایی میخورید، ابتدا به سلامت آن نگاهی بیندازید و اگر دنبال هلهوهوله و مواد غذایی کمارزش اما پرکالری هستید از خود بپرسید چرا آن را میخورید و چه تاثیری بر پوست و تناسب اندامتان خواهد داشت؟! پرسیدن این سوال کمک میکند تا حدی بر استرستان غلبه کنید و راه درستی پیش بگیرید.
3. شاید دچار خستگی مفرط شده باشید
گاهی اتفاقهای روزانه مسبب استرس و اضطراب و بهتبع آن بدخوری افراد نیست، اما بیش از حد کار کردن و روزی خستهکننده داشتن نوعی حالت استرس ناخودآگاه ایجاد میکند که به آن استرس «اکسیداتیو» میگویند. این استرس باعث پیری زودرس پوست میشود و در عین حال مسبب بروز جوش است. برای پیشگیری از این مساله هر بار که از محل کار به خانه بازمیگردید به جای بازکردن در یخچال یا کابینت و انتخاب غذایی نامناسب کمی دراز بکشید. پاهایتان را به دیوار تکیه دهید و کمی بالا ببرید و نفس عمیق بکشید. چند دقیقه آرامسازی کمک میکند استرس خود را تخلیه کنید.
4. عوامل محیطی را دستکم نگیرید
عوامل خارجی و محیطی هم در بروز جوش موثر است، مثلا افزایش دما در ماههای گرم سال یا افزایش آلودگی در شهرهای بزرگ باعث میشود آکنه تشدید شود. در گرما و آلودگی روزنههای پوستی بسته میشوند و ممکن است عفونت کنند و به نوعی سبب عدم تنفس خوب پوست شوند که این مساله زمینه بروز جوش را فراهم میکند. بهترین کار، برای پیشگیری شستشوی صورت پس از بازگشت به خانه است. هر شب قبل از خواب باید آرایش و آلودگی را از روی پوست شست و از ژلهای پاککننده صورت استفاده کرد. این نوع محصولات مانع خشکی پوست میشوند و در ضمن حاوی ترکیبات ضدچروک و مغذی پوست هستند.
5. شاید دچار جوش فصلی شده باشید
مطالعات متعددی در مورد جوشهای فصلی انجام گرفته و جالب است که نتایج بسیار متغیر است، اما چه عاملی باعث میشود برخی افراد در زمستان و برخی در تابستان بیشتر جوش بزنند؟ به نظر میرسد در کشورهایی که سردسیرترند و افراد دچار کمبود ویتامین D هستند، میزان بروز جوش در فصل زمستان بیشتر میشود. در این گروه از افراد ویتامین D میتواند با کنترل سیستم ایمنی به بهبود آکنه کمک کند.
از سوی دیگر، در بهبود پوستهای چرب با کاهش سطح انسولین موثر است و به دلیل نقش آنتیاکسیدانی که دارد، میتواند به تخلیه گلوتاتیوم از بدن کمک کند. همچنین به دلیل تاثیری که روی افزایش تولید سروتونین دارد، سبب بهبود نوروترانسمیترها شود و درنتیجه سیستم هورمونی فرد را متعادل کند.برعکس به نظر میرسد، در افرادی که تابستان بیشتر جوش میزنند ترشح سبوم بیتاثیر نیست. سبوم منافذ پوست رامیبندد و به دنبال تعریق احتمال بروز جوش بیشتر خواهد شد. در این افراد مصرف ویتامین E میتواند موثر باشد.
مصرف آنتیاکسیدانها، میوه و سبزیجات و دوش آب خنک که به تعریق بهتر و کاهش میزان سبوم و کاهش استرس کمک میکند هم مفید است. مصرف کمتر کربوهیدرات و قندها و در عوض مصرف بیشتر زینک که قدرت ویتامین E را بالا میبرد و دارچین که سطح انسولین را پایین میآورد و به دنبال آن بر کاهش میزان چربی در پوست تاثیر دارد میتواند سبب بهبود جوش شود.
6. نقش سن را نادیده نگیرید
در دوران نوجوانی با افزایش هورمونها ترشح سبوم هم افزایش مییابد تا از خشکی پوست پیشگیری کند. با چرب شدن پوست زمینه برای رشد و تکثیر انواع باکتریها فراهم میشود. این باکتریها خود مسبب بروز جوشهای سرسیاه هستند.
نقل از هفته نامه سلامت شماره 636