جوش، زمانی ایجاد می شود که سلول های مرده پوست و چربی همراه با باکتری ها در منافذ پوست انباشته شوند. علت ایجاد جوش ممکن است به دلایل متفاوتی از جمله عادت غذایی نامناسب، مشکلات عصبی، تغییرات غددی، نوع پوست، بهداشت نامناسب، هورمون های بدن، برخی بیماری ها، مشکلات ارثی، مصرف برخی مواد غذایی و … بستگی داشته باشد. گاهی ایجاد جوش های متعدد در صورت یا بدن می تواند اثرات و علاماتی از خود بر جای گذارد که حتی پس از مدت ها نیز بدن توان درمان و ترمیم آنها را نداشته باشد که بایستی از روش های مناسب پزشکی برای درمان استفاده کرد. نوع درمان بر اساس شدت و نوع آكنه متفاوت است؛ اما به طور كلي در موارد خفيف از درمانهاي موضعي، در موارد شديد از درمانهاي خوراكي و درمواردي براي درمان عوارض مانند باقی ماندن جای جوش از روش هايی مانند لیزر استفاده مي شود.

آکنه یا جوش چیست ؟

غدد چربی در پوست قرار دارند. محل قرار گرفتن این غده ها نزدیک فولیکول ها است. به طور طبیعی غدد چربی با تولید ماده ای به نام سبوم از خشک شدن پوست جلوگیری می کند. درصورتی که ماده ی روغنی سبوم بیش از اندازه ترشح شود و با سلول های مرده ترکیب شود در فولیکول ها ایجاد آکنه می کند.

علت ایجاد آکنه

عوامل زیادی در ایجاد جوش چرکی نقش دارند؛ اما مهم ترین این عوامل عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی و ارثی
• تغییرات هورمونی (در پسران نوجوان به دلیل ترشح هورمون آندروژن و در خانم ها به دلیل چرخه ی قاعدگی، بارداری یا یائسگی)
• بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (یکی از انواع کیست تخمدان) در خانم ها
• میزان بالای رطوبت و عرق
• بسته شدن منافذ باز پوست و سوزش صورت و استفاده از محصولات مراقبتی نامناسب پوست
• بعضی از داروها و مواد شیمیایی مانند کورتیکواستروئیدها، لیتیوم، فنیتوئین، ایزونیازید.

انواع آکنه

• جوش سر سفید (سربسته)
• جوش سر سیاه (سرباز)
• برآمدگی های قرمز کوچک (پاپول)
• جوش های قرمز التهابی که پاپول هایی هستند که در نوک خود دارای چرک هستند (پوسچول)
• توده های بزرگ، سفت و دردناک در زیر پوست (گرهک ها یا ندول ها)
• توده های دردناک پر از چرک در زیر پوست (ضایعات کیستیک)

درمان لیزری آکنه

برخی از انواع متداول لیزرهای مورد استفاده در جای زخم آکنه عبارتند از: لیزرهای اربیوم YAG، لیزرهای دی اکسید کربن (CO2) و لیزرهای pulsed-dye. هر یک از این دستگاه ها به روش خاصی کار میکنند تا جای زخم مورد نظر را هدف گیری کنید. مهمترین این لیزرهای در ادامه توضیح داده میشوند:

1. لیزر ابلیتیو (جوانسازی پوست): این لیزر در جوانسازی پوست در محل آکنه با استفاده از تکنولوژی اربیم یا دی اکسید کربن برای لایه برداری سطحی پوست کاربرد دارد. این نوع درمان با لیزر با هدف از بین بردن تمام لایه بالایی و سطحی پوست، در منطقه ای که اسکار وجود دارد، استفاده میشود. بین ۳ تا ۱۰ روز زمان لازم است تا قرمزی ناشی از این لیزر شروع به فروکش کند.
2. لیزرهای جوانسازی غیر ابلیتیوی: در این نوع درمان، برای زخم های آکنه از لیزر مادون قرمز استفاده میشود. گرما مهمترین عامل در این لیزر برای تحریک تولید کلاژن و تشویق رشد سلول جدید و جایگزینی بافت جدید با بافت آسیب دیده است.
3. لیزرهای فراکشنال یا فراکسل (Fraxel): با هدف تحریک بافت های زیرین زخم و برای از بین بردن سلول های مرده که زیر لایه بالایی پوست جمع شده اند، از این لیزر استفاده میشود. اسکارهای عمیق پوستی ناشی از آکنه و همچنین اسکارهای ناشی از سوختگی های عمیق به خوبی به این نوع لیزر پاسخ می دهند.

نحوه عملکرد لیزر بر جوش

پزشک در لیزر درمانی برای ترمیم جای جوش و آکنه به دو شکل عمل می کند:

• حرارت حاصل از لیزر، لایه سطحی پوست را بر می دارد. به این ترتیب با برداشته شدن لایه سطحی، پوست تحریک می شود تا مجدد آن را بازسازی کند که اغلب پوست صاف تر شده و اسکار محو تر می شود.
• با برداشتن بافت اسکار، حرارت ناشی از لیزر، پوست را به تولید سلول های تازه و سالم تحریک می کند. جریان خون به این ناحیه از پوست بیشتر می شود و فرآیند ترمیم شدت می گیرد. همه اینها باعث می شوند اسکار کوچکتر، روشنتر و صافتر شده و همچنین به التیام پوست کمک شود.

انواع لیزر برای درمان جوش

برخی از رایج ترین لیزرهایی که برای از بین بردن جای جوش و آکنه استفاده می شوند، لیزرهای اربیوم یاگ (erbium YAG)، لیزر دی اکسید کربن (CO2) و پی دی ال (PDL) هستند. هر یک از این دستگاه ها به طریق خاصی عمل می کنند تا اسکاری را که روی پوست دارید، هدف قرار دهد.

داروهای خوراکی درمان آکنه

• آنتی بیوتیک ها: برای درمان جوش های صورت متوسط تا شدید به آنتی بیوتیک ها نیاز است تا میزان باکتری ها را کاهش دهند و با التهاب مبارزه کنند. ازجمله آنتی بیوتیکی که برای درمان جوش مورد استفاده قرار می گیرد تتراسایکلین هایی مانند مینوسیکلین و داکسی سیکلین است. پزشک به محض اینکه علائم شما شروع به بهبود یافتن نمود و یا اینکه روشن شد که این داروها نمی توانند جوش های شما را درمان کنند (معمولاً در عرض سه تا چهار ماه) به احتمال زیاد داروها را به صورت تدریجی کاهش خواهد داد. کاهش تدریجی با کاهش مصرف غیرضروری این داروها در یک مدت زمان طولانی، به پیشگیری از مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک کمک می کند. احتمالاً شما آنتی بیوتیک های موضعی و خوراکی را با هم مصرف می کنید.
• داروهای ضدبارداری ترکیبی: این قرص های ترکیبی خوراکی در درمان جوش زنان و دختران نوجوان مفید هستند. سازمان غذا و دارو سه محصولی که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند (Ortho Tri-Cyclen، Estrostep و Yaz) را مورد تأیید خود قرار داده است. شایع ترین عوارض جانبی این داروها عبارتند از سردرد، حساسیت سینه ها، تهوع، افزایش وزن و خونریزی. یکی از عوارض بالقوه ی جدی، افزایش نسبی خطر لخته شدن خون است. عناصر ضد آندروژن در صورتی که آنتی بیوتیک ها نتوانند جوش ها را درمان کنند، می توان داروی اسپیرونولاکتون (آلداکتون) را برای زنان و دختران نوجوان در نظر گرفت. این دارو با خنثی کردن اثر هورمون آندروژن بر غدد چربی، تأثیرگذار خواهد بود. عوارض جانبی احتمالی شامل حساسیت سینه ها، دوره های قاعدگی دردناک و ذخیره پتاسیم است.
• ایزوترتینوئین: این دارو برای افرادی که به صورت شدیدی روی پوست خود جوش دارند، تجویز می شود. ایزوترتینوئین (Amnesteem، Claravis و Sotret) دارویی بسیار قوی است و برای افرادی که با روش های درمانی دیگر درمان نشده اند کاربرد دارد. ایزوترتینوئین بسیار مؤثر است؛ اما به دلیل عوارض جانبی بالقوه ی آن، پزشکان باید در تجویز آن برای بیماران بسیار دقت کنند. جدی ترین عوارض جانبی مصرف این دارو عبارتند از کولیت اولسراتیو، افزایش خطر افسردگی و خودکشی و نقص های مادرزادی شدید. در حقیقت، ایزوترتینوئین عوارض جانبی جدی به دنبال دارد که برای زنانی که در سن باروری هستند بسیار خطرناک است.

کرم ها و پماد های موضعی درمان کننده جوش

درمان های موضعی موجود با نسخه پزشک شامل موارد زیر است:

1. اسید آزلائیک: اعتقاد بر این است که اسید آزلائیک باعث کاهش ریزش سلول های پوستی می شود و به عنوان کرم یا ژل از افزایش رنگدانه جلوگیری می کند. این محصول در دوران بارداری و شیردهی قابل مصرف است.
2. بنزوئیل پراکسیدهای درصد بالاتر (با نسخه)
3. رتینوئیدهای موضعی. که از ویتامین A مصنوعی ساخته می شوند و شامل Retin-A Micro (ترتینوئین)، Tazorac (تازاروتن) و ترکیب آداپالن مانند رتینوئید (با نام تجاری Differin) هستند. آنها به سرعت پوست را لایه برداری می کنند، منافذ پوست را بدون گرفتگی نگه می دارند و از کومدون جلوگیری می کنند.
4. آنتی بیوتیک های موضعی باکتریهای پوستی مرتبط با آکنه را هدف قرار می دهند. کلیندامایسینو اریترومایسین متداول ترین موارد مصرفی هستند.
5. داروهای ترکیبی آکنه (داروهای دست ساز توسط پزشک) که معمولاً یک آنتی بیوتیک را با یکی دیگر از محصولات ضد آکنه ترکیب می کنند.
6. اسید سالیسیلیک. ممکن است به جلوگیری از گرفتگی فولیکول های مو کمک کند و هم به عنوان محصولات شستشو مفید است. مطالعات نشان می دهد که اثربخشی آن محدود است. عوارض جانبی شامل تغییر رنگ پوست و تحریک جزئی پوست است.
7. داپسون. ژل ۵٪داپسون (Aczone) دو بار در روز برای آکنه های التهابی، به ویژه در زنان مبتلا به آکنه توصیه می شود. عوارض جانبی آن شامل قرمزی و خشکی است.
8. کلاسکوترون (Winlevi) یک درمان موضعی تازه تأیید شده برای آکنه های متوسط تا شدید است که به عنوان جایگزینی برای اسپیرونولاکتون در نظر گرفته می شود. هورمون های ایجاد کننده آکنه را هدف قرار می دهد. نحوه عملکرد آن کاملاً مشخص نیست؛ اما مشخص شده است که باعث کاهش آکنه در مردان و زنان بالای ۱۲ سال می شود.
9. شواهد در حمایت از استفاده از روی، گوگرد، نیکوتینامید، رزورسینول، سولفات استامید سدیم یا کلرید آلومینیوم در درمان به صورت موضعی آکنه خیلی قوی نیستند.

نسخه اصلی مطلب برای درمان آکنه روشهای لیزری بهتر هستند یا داروهای خوراکی و موضعی؟ را در سایت دکتر رامین مدرسی بخوانید.

---