عفونت چه بخش هایی از مجاری ادراری را بیشتر درگیر می کند؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

- عفونت چه بخش هایی از مجاری ادراری را بیشتر درگیر می کند؟
عفونت های ادراری را به دو گروه عفونت های سطحی و عفونت های عمقی تقسیم می کنند. عفونت های سطحی پوشش سطحی داخل سیستم ادراری یا مخاط را درگیر می کند و بیش از نود درصد عفونت های این دستگاه را شامل می شود. درحالی که عفونت های عمقی درگیری بافت های عمقی کلیه ها، پروستات و بیضه را باعث می شوند. در عفونت های عمقی، بیماران معمولاً تب شدید و حال عمومی بدی دارند.

- آیا شیوع عفونت های ادراری در زنان و مردان یکسان است؟
خیر. در سنین زیر سه ماهگی، عفونت های ادراری در پسرها بیشتر از دختران است، و پس از آن، شیوع عفونت در زنان سی تا پنجاه برابر مردان است. علت آن کوتاه و مستقیم بودن مجرای ادرار در زنان است که در نتیجة آن، میکروب ها به سادگی با عبور از مجرا به مثانه می رسند و عفونت سطحی ایجاد می کنند.
- بی توجهی به عفونت های ادراری چه پیامدهایی به دنبال دارد؟
اهمیت عفونت های ادراری در آن است که اگر دیر تشخیص داده شوند یا بد درمان شوند، عوارضی در بیمار ایجاد می کنند که در بعضی مواقع منجر به از کار افتادن کلیه ها می شوند، به طوری که تعداد زیادی از بیماران همودیالیزی ثانویه در نتیجة عفونت به این روز افتاده اند. البته عفونت های ادراری سطحی و بدون تب آسیب جدی به کلیه ها نمی رسانند، ولی عفونت های عمقی مخصوصاً به همراه بیماری های زمینه ای دیگر مانند سنگ، انسداد مادرزادی در مسیر ادراری، مثانه عصبی، و برگشت ادرار از مثانه به کلیه ها قادر به تخریب کلیه ها و نارسایی کامل آنها هستند.

- به طور کلی میکروارگانیسم ها چگونه وارد دستگاه ادراری می شوند؟
جواب: در نود درصد مواردِ عفونت های ادراری، میکروب ها از راه مستقیم و عبور از مجرای خروجی ادرار به مثانه می رسند و عامل آن میکروب های روده ای هستند که در ناحیة اطراف مجرا وجود دارند و ندرتاً ممکن است از مثانه به کلیه برسند و ایجاد عفونت عمقی کلیه (پیلونفریت) بکنند. در موارد دیگر، میکروارگانیسم ها از یک کانون عفونی به خون وارد می شوند، سپس به کلیه ها، پروستات یا بیضه ها می رسند و ایجاد عفونت می کنند. در موارد بسیار نادری، عفونت از طریق سیستم لنفاتیک منتقل می شود.

- عفونت های ادراری با چه علائمی همراه است؟
جواب: اصولاً علائم شامل دو دسته هستند: علائم ناشی از تحریک و التهاب سیستم ادراری که بر حسب محل عفونت متفاوت است، و علائم عمومی عفونت در بدن که شامل بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و غیره است. در ضمن، علائم در کودکان و بزرگسالان متفاوت است؛ ولی علائم مشترکی در عفونت های ادراری وجود دارد که باید همة افراد به آن آگاه باشند، این علائم عبارتند از:

1- سوزش ادرار و تکرر ادرار که به علت تحریک مثانه در اثر عفونت و التهاب ایجاد می شود، همچنین تحمل کم مثانه که در کودکان و گاهی بزرگسالان ممکن است منجر به بی اختیاری ادراری شود.
2- تغییر رنگ ادرار به صورت کدر یا خونی شدن ادرار که معمولاً بیماران را به وحشت می اندازد؛ درصورتی که عفونت سطحی و سادة مثانه نیز ممکن است در اثر التهاب مخاطی باعث پاره شدن مویرگ خونی شود و ادرار کاملاً قرمز و خونی بشود که با درمان عفونت بلافاصله بهبود می یابد.

3- تب و لرز و تهوع و استفراغ که در عفونت های ادراری افراد زیر یک سال و همچنین عفونت های عمقی کلیه ها، پروستات و بیضه ها در افراد بزرگسال شایع است.
4- کاهش و توقف رشد در کودکان. مادران در صورت وجود چنین علامتی باید برای بررسی عفونت ادراری به پزشک مراجعه کنند.

5- درد پهلوها که در عفونت های عمقی کلیه ها بسیار شدید و همراه با تب و لرز و تهوع و استفراغ است.
6- اشکال در ادرار کردن و احتباس ادراری که در عفونت های مثانه و پروستات و مجرا ممکن است دیده شود.

- با توجه به علائمی که به آنها اشاره کردید، اگر فردی دچار درد پهلو و ناحیة کمر شد، حتماً دچار بیماری کلیوی شده است؟
سؤال خوبی است چون بیماران زیادی با درد پهلو، که در اثر سرما تشدید می شود، به ما مراجعه می کنند و نگران کلیه های خود هستند. در جامعه این طور جاافتاده که درد پهلو مساوی با درد کلیه هاست، درحالی که همین جا به عرض خوانندگان می رسانم که درد کلیوی به هر علتی، مثلاً عفونت، سنگ و تومور ایجاد شود، یک درد نسبتاً دائمی است و با تغییر حالت بدن، مثلاً نشستن، بلند شدن، راه رفتن، سرپا ایستادن و کارکردن، شدت آن عوض نمی شود و معمولاً چنین دردهایی کمتر منشأ اسپاسم عضلانی هستند. اکثر مردم به دلیل نداشتن اطلاعات کافی پزشکی فکر می کنند در هوای سرد دچار سرماخوردگی و عفونت می شوند؛ درحالی که ۲۵ درصد خون قلب وارد کلیه ها می شود و کلیه ها همیشه گرم هستند و سرمای محیط اطراف هیچ تأثیری روی کلیه ها که در عمق عضلات پهلو قرار دارند نمی گذارد.

- با توجه به اختلافات آناتومیک بدن زنان و مردان، در دو جنس علائم عفونت های ادراری چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
در زنان، دستگاه تناسلی رحم و تخمدان هاست که سیستمی مستقل و کاملاً مجزا از سیستم ادراری است، درصورتی که در مردان، سیستم ادراری ـ تناسلی یک مجموعة کاملاً مرتبط با هم است؛ به همین دلیل، علائم عفونت ادراری در زنان و مردان با هم تفاوت دارد. البته سوزش ادرار، تکرر ادرار، تحمل کم مثانه و ادرار خونی در هر دو جنس مشترک دیده می شود؛ درحالی که عفونت مجرای ادرار در مردان همراه با خروج ترشح چرکی از مجراست به علاوه میکروب از طریق مجرا ممکن است به پروستات و از آنجا به بیضه ها برسد و در این نواحی عفونت حاد ایجاد بکند.
از طرف دیگر، به علت کوتاه بودن طول مجرای زنان، امکان رسیدن میکروب از خارج به مثانه بسیار زیاد و به همین دلیل عفونت های ادراری در زنان ۳۰ تا ۵۰ برابر شایع تر از مردان است.

ادامه دارد ...