سنگ لوزه چیست و چگونه درمان می شود ؟

دکتر پدرام دانش کاظمی [ متخصص ارتودنسی ]آدرس وب سایت : www.drdaneshkazemi.ir
آدرس مطب : کرج ، خیابان شهید بهشتی ، بین چهار راه طالقانی و میدان شهدا ، ساختمان پزشکان شاهکرم، طبقه 11 تلفن مطب : 32247810 - 026

لوزه از بخش های مختلفی شامل شکاف، تونل و حفره هایی که کریپت نام دارند، تشکیل می شوند. باقی مانده مواد غذایی، سلول های فرسوده و مرده، مخاط و بزاق دهان می توانند در این حفره ها گیر کرده و تجمع کنند. این مواد با گذشت زمان سفت و سخت شده و سنگ های لوزه ای را ایجاد می کنند. سنگ لوزه که به آن تونسیلولیت نیز گفته می شود، توده کوچکی از جرم یا عفونت است که در حفره های لوزه ایجاد می شود. این سنگ ها ظاهری کاملاً شبیه به سنگ ریزه داشته و معمولاً سفید یا زرد رنگ هستند. در بسیاری از موارد وجود این سنگ ها باعث ایجاد درد نمی شود و فرد تنها از علائمی مانند بوی بد دهان متوجه آ نها می شود. در صورتی که به موقع درمان نشده و اندازه آنها بزرگ شود، به راحتی قابل مشاهده هستند. لوزه ها بافت بسیار ظریفی دارند و با کوچک ترین حرکتی ممکن است آسیب جدی ببینید. به همین دلیل بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا راهکارهای لازم را برای برداشتن سنگ لوزه انجام دهد.

سنگ لوزه چگونه تشکیل می شود ؟

لوزه ها دارای حفره ها و چین خوردگی های زیادی به اسم کریپت می باشند. وظیفه آنها به دام انداختن باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و سایر میکروبات است. علاوه بر این لوزه ها وظیفه دارند، به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت کمک کنند. گاهی در بعضی از افراد پیش می آید که سلول های مرده یا باکتری و یا باقی مانده مواد غذایی در داخل این حفره ها به دام می افتند. در واقع، زمانی که کلسیم در اطراف آنها رسوب کند، سنگ تشکیل می شود. به سنگ های لوزه، تونسیلولیت نیز گفته می شود. سنگ های لوزه، توده های کوچک و سختی به رنگ زرد یا سفید هستند که بر روی سطح لوزه تشکیل می شوند.

درمان جراحی و برداشتن سنگ لوزه

علائم سنگ لوزه

برخی از شایع ترین علایم سنگ لوزه عبارتند از:
بوی بد دهان : ترکیبات گوگردی بدبو که توسط باکتری ها تولید می شود، حتی پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در افرادی که سنگ دارند، باعث بوی بد دهان می شود.
گلو درد : سنگ لوزه ها می تواند باعث تحریک و التهاب لوزه ها شده و منجر به گلو درد خفیف تا شدیدی شوند.
مشکل در بلع : سنگ های بزرگ تر می توانند بلع غذا و مایعات را دشوار کنند.
درد گوش : سنگ ها گاها می توانند باعث درد ارجاعی به گوش شده و منجر به ناراحتی و احساس پر بودن گوش شوند.
لکه های سفید روی لوزه ها : سنگ های لوزه ممکن است به صورت لکه های سفید یا زرد رنگ روی لوزه ها ظاهر شوند و شخص می تواند خودش در آینه سنگ ها را ببیند.

چه افرادی در معرض ابتلا به سنگ لوزه هستند ؟

به طور کلی افرادی که دارای کریپت های لوزه بیشتری هستند، نسبت به سایرین بیشتر در معرض ابتلا به سنگ های لوزه هستند. همچنین افرادی که سابقه ابتلا به عفونت های مختلف لوزه را داشته اند، بیشتر به این عارضه دچار می شوند. به طور کلی می توان گفت که نوجوانان بیشتر در معرض ابتلا به سنگ لوزه هستند. از طرف دیگر افرادی که حساسیت ها وآلرژی های فصلی دارند، سنگ لوزه بیشتر را تجربه خواهند کرد. از دیگر افرادی که ریسک ابتلا به این عارضه در آنها بیشتر است، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مصرف برخی داروهای فشار خون که باعث خشک شدن گلوی بیمار می شود. این خشکی در گلو باعث ایجاد سنگ لوزه می شوند.
افرادی که بیش از اندازه مواد غذایی چرب یا رنگی غیرمجاز مصرف می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.
افرادی که دچار سرماخوردگی می شوند، لوزه های حساس تری برای تشکیل سنگ خواهند داشت.

روشهای تشخیص سنگ لوزه

معمولاً پزشک می تواند سنگ لوزه را با معاینه بدنی (نگاه کردن به داخل دهان و گلو) تشخیص دهد. اگر سنگ ها در چین خوردگی های لوزه پنهان شده باشند، ممکن است به روش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا MRI برای تشخیص آنها نیاز باشد.

مطلب پیشنهادی : شایعترین بیماریهای دهان و دندان

سنگ لوزه در کودکان

سنگ لوزه معمولاٌ یک درصد از افراد را درگیر خود می کند و این اتفاق بیشتر در کودکان رخ می دهد. علت اصلی درگیر شدن لوزه به سنگ وجود شکاف های عمیق و چین و چروک زیاد در لوزه می تواند باشد.

آیا سنگ لوزه همان عفونت لوزه است ؟

عفونت لوزه از عفونت باکتریایی یا ویروسی ناشی می شود. سنگ لوزه نیز یک نوع عفونت لوزه است که هر دو شرایط می توانند باعث بوی بد دهان و گلو درد شوند.

درمان سنگ لوزه چگونه است ؟

استفاده از آنتی بیوتیک ها : داروها با وجود این که عوارض جانبی دارند؛ اما تا حدود زیادی در حذف سنگ های لوزه مؤثر هستند. با این حال درمان قطعی سنگ لوزه نیستند.
عمل جراحی : عمل جراحی برداشتن سنگ لوزه در بزرگسالان یکی از راه های قطعی درمان محسوب می شود. سنگ لوزه پشت حلق اگر بیش از حد بزرگ باشد، باید برای جراحی مراجعه کنید.
برداشتن لوزه : در این روش وقتی سنگ های لوزه بیش از حد باعث آسیب می شوند، باید کل لوزه ها را از بدن خارج کرد.
کریپتولیز : در این روش از لیزر برای حذف سنگ های لوزه استفاده می شود. روش لیزری یکی از مدرن ترین روش های حذف سنگ های لوزه محسوب می شود.

نحوه خارج کردن سنگ لوزه

درمان سنگ لوزه ایجاد شده بسته به وضعیت بیمار می تواند از اقدامات خانگی تا اقدامات پزشکی متفاوت باشد.

غرغره کردن آب نمک

غرغره کردن با آب نمک می تواند مشکل ایجاد شده در گلو را برطرف کند و ممکن است در بیرون آمدن سنگ لوزه نیز مؤثر باشد. استفاده از آب نمک می تواند به تغییر وضعیت شیمیایی دهان نیز کمک کند. برای انجام این کار کافی است مقدار کمی نمک را در آب حل کنید و آن را غرغره کنید.

سرفه کردن

بسیاری از افراد، زمانی به وجود سنگ لوزه پی می برند که به طور اتفاقی و بر اثر سرفه یکی از آنها را به بیرون از دهان خود هدایت می کنند. به همین دلیل ممکن است سرفه های عمدی و شدید بتواند در خارج کردن سنگ های سطحی و ریز موثر باشد.

برداشتن سنگ لوزه با لیزر

در طی این روش از لیزر برای از بین بردن حفره هایی که در آن سنگ لوزه وجود دارد استفاده می شود. این روش اغلب با استفاده از بی حسی موضعی انجام شده و طول درمان بسیار کوتاهی نیز دارد.

جراحی لوزه

یکی دیگر از متدهایی که ممکن است برای درمان این مشکل توصیه شود، جراحی حذف لوزه ها است. لازم است بدانید که این جراحی تنها در صورتی توصیه می شود، که لوزه مشکلات دیگری را نیز برای فرد به وجود آورده باشد و علاوه بر آن بیمار دچار سنگ لوزه مزمن بوده و پس از درمان های اولیه دچار تشکیل مجدد سنگ در لوزه خود شده باشد.

مصرف آنتی بیوتیک

در برخی از موارد، می توان از آنتی بیوتیک ها برای مدیریت سنگ های لوزه استفاده کرد. همانطور که پیشتر گفته شد، ازدیاد باکتری ها می تواند نقشی تشدید کننده در ایجاد سنگ در داخل یا روی لوزه شما داشته باشد. از همین رو مصرف این داروها با کم کردن باکتری ها می تواند به طور غیر مستقیم مفید واقع شود. فراموش نکنید که این کار باید، تنها با دستور پزشک انجام شود.

پیشگیری از عود مجدد سنگ لوزه

مصرف زیاد آب در طول روز می تواند کمک زیادی به جلوگیری از سنگ لوزه کند.
مصرف سیگار و دخانیات را به طور کامل ترک کنید.
به صورت منظم از دهانشویه استفاده کنید.
از لبنیاتی که دارای حجم زیادی نگهدارنده هستند استفاده نکنید.
نوشابه و آبمیوه های گازدار را از برنامه غذایی خود حذف کنید.
بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کرده و مرتبا مسواک بزنید.

عوارض سنگ لوزه چیست ؟

در موارد نادر ممکن است بعضی از افراد عوارض ناشی از سنگ لوزه را تجربه کنند. به عنوان مثال، تکثیر باکتری ها در سنگ ها می تواند باعث بوی بد دهان یا هالیتوزیس شود و احتمال پوسیدگی و از دست دادن دندان را افزایش دهد. به علاوه، سنگ های بزرگ می توانند به بافت لوزه ها آسیب بزنند و عملکرد آنها را مختل کنند که این موضوع به تورم، التهاب و عفونت منجر می شود.