فریز اسپرم راهی مطمئن برای حفظ باروری مردان است که در آن اسپرم ها در دمای بسیار پایین ذخیره می شوند تا در آینده برای درمان ناباروری یا برنامه ریزی خانواده استفاده شوند. این روش به مردانی که کیفیت یا تعداد اسپرم آن ها ممکن است به دلایل ژنتیکی یا محیطی کاهش یابد، امکان می دهد باروری خود را حفظ کنند. ذخیره اسپرم برای مدت طولانی قابل انجم است . و در روش های پیشرفته ای مانند IVF و IUI برای کمک به بارداری مورد استفاده قرار می گیرد. این تکنیک نقش مهمی در افزایش شانس باروری در شرایط خاص دارد.

فریز اسپرم چیست؟

فریز اسپرم یا انجماد اسپرم فرآیندی است که در آن اسپرم های مرد در دمای بسیار پایین (معمولاً منفی ۱۹۶ درجه سانتی گراد) ذخیره می شوند تا در آینده برای درمان ناباروری یا حفظ باروری استفاده شوند. این روش با استفاده از ماده ای به نام کرایوپروتکتانت انجام می شود که از آسیب دیدن اسپرم ها در حین انجماد جلوگیری می کند. فریز اسپرم اغلب برای مردانی که به دلایل پزشکی مانند درمان سرطان، جراحی های خاص، یا افزایش سن ممکن است باروری خود را از دست بدهند، یا برای کسانی که قصد دارند باروری خود را برای آینده حفظ کنند، انجام می شود. اسپرم فریز شده می تواند برای مدت طولانی بدون کاهش قابل توجه کیفیت نگهداری شود و در روش هایی مانند IVF و IUI استفاده شود.

فریز اسپرم چگونه انجام میشود؟

1. مشاوره و آماده سازی: پیش از انجام فریز اسپرم، فرد باید با یک پزشک متخصص مشاوره داشته باشد. در این مرحله، دلایل فریز کردن اسپرم، وضعیت سلامت عمومی فرد و سابقه پزشکی بررسی می شود. پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند تست خون، ارزیابی باروری و بررسی شرایط بهداشتی فرد را توصیه کند.
2. جمع آوری نمونه اسپرم: اسپرم از طریق انزال در یک محیط استریل جمع آوری می شود. این کار در یک اتاق خصوصی و با استفاده از استراحت و آرامش انجام می شود. در صورت عدم توانایی فرد در انزال، روش های دیگری مانند جراحی (بیوپسی) برای جمع آوری اسپرم از بیضه ها یا اپیدیدیم ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
3. آزمایش و ارزیابی کیفیت اسپرم: پس از جمع آوری اسپرم، نمونه تحت آزمایش قرار می گیرد تا کیفیت آن ارزیابی شود. در این مرحله، تعداد، تحرک، شکل و سلامت اسپرم ها بررسی می شود. این آزمایشات به پزشک کمک می کند تا تصمیم بگیرد که آیا اسپرم مناسب برای فریز کردن است یا خیر.
4. اضافه کردن محافظ های کرایوپزرو (Cryoprotectant): برای جلوگیری از آسیب به سلول های اسپرم در هنگام فریز شدن، ماده ای به نام (کرایوپزروکتانت) به نمونه اسپرم اضافه می شود. این ماده به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از انجماد و ذوب کمک می کند.
5. فریز کردن اسپرم: اسپرم ها به دمای بسیار پایین (معمولاً منفی ۱۹۶ درجه سانتی گراد) منتقل می شوند. این کار در دستگاه های مخصوصی به نام (مخزن نیتروژن مایع) انجام می شود. فرآیند انجماد بسیار سریع است تا از آسیب به اسپرم ها جلوگیری شود.
6. ذخیره سازی اسپرم: پس از فریز کردن، اسپرم ها در ظرف های مخصوصی که در نیتروژن مایع نگهداری می شوند، ذخیره می شوند. این اسپرم ها می توانند برای استفاده در آینده، مانند درمان های ناباروری، ذخیره شوند. اسپرم ها معمولاً برای مدت طولانی (چندین سال) قابل نگهداری هستن

نحوه فریز اسپرم

اسپرم در دمای 196- درجۀ سانتیگراد فریز می شود . کاهش دمای اسپرم ناگهانی نباید باشد بلکه بتدریج و با سرعت تقریبی 10 درجه ی سانتیگراد در دقیقه دما کاهش داده می شود .کاهش دما در محیط گازی نیتروژن صورت می گیرد . 196- درجه ، دمای تبدیل نیتروژن از حالت گاز به حالت مایع است ، در این د ما تمام فعالیتهای بیولژیک سلولی متوقف می شود واسپرم تا مدتهای زیاد در این دما قابل نگهداریست .
روند یخ زدن و ذوب کردن اسپرم توان حرکت و فعالیت میتوکندری اسپرم ها را به میزان 30 تا 40 درصد ضعیف می کند . به این دلیل بهتر است اسپرمهای با تحرک عالی جدا شود و اسپرمهای با حرکت کند دور ریخته شود و سپس فریز شود .
در ایران در مراکز ناباروری اسپرم افراد فریز می شود وبعدا در همان مرکزاز فریز خارج شده و مورد استفاده ی همسرشان قرار می گیرد . در کشورهای اروپائی اسپرم اهدایی فریزشدۀ از مرکزی به مرکز دیگر در داخل کشور یا خارج از کشور ارسال و مورد استفاده قرارمی گیرد .

اسپرم چه کسانی باید فریز شود؟

1- اشخاصی که تومر سرطانی بیضه دارند و قرار است بیضۀ آنها درآورده شود .
2- اشخاصی که سرطان ( فرقی نمی کند چه نوع سرطان ) دارند وقرار است شیمی درمانی شوند ، چون شیمی درمانی سلولهای اسپرم ساز بیضه را بکلی از بین می برد ودر نتیجه ی شیمی درمانی عقیم می شوند چنانچه تصمیم دارند در آینده بچه دار شوند باید درخواست فریز اسپرم خود را قبل از شیمی درمانی بکنند تاچنانچه بهبودی کامل پیدا کرد چند سال بعد از اسپرمهای فریزشدۀ خودشان برای باردار کردن همسرش استفاده شود .و ناچار نشوند که از اسپرم اهدایی استفاده کنند .
3- کسانیکه میخواهند وازکتومی ( بستن لوله های مرد ) کنند و شک دارند که در آینده شاید بخواهند بچه دار شوند .
4- افرادیکه شغلشان طوریست که در معرض تشعشعا ت یا مواد رادیواکتیویا عوامل دیگری هستند ( مثل دیابت یا بیماری ام- اس ) که به مرور زمان اسپرمشان ضعیف می شود و تصمیم دارند چندین سال بعد بچه دار شوند نیز بهتر است اسپرم خود را فریز کنند .
5- آقایانی که همسرشان قرار است IVF شود و روزی که قرار است اسپرم گرفته شود در این شهر نیستند ( مسافرت ضروری شغلی به شهر دیگر یا کشوری دیگر )
فریز اسپرم در کشورهای پیشرفته از 60-70 سال پیش شروع شده ولی در ایران حدود20 سال است که اینکار انجام می شود . هنگامیکه اسپرم از فریز خارج می گردد حدود 10% کیفیتش ضعیف شده ولی چون تعداد اسپرم فریز شده زیاد است ( چند میلیون ) ا مید زیادی وجود دارد که میلیونها اسپرم را بتوان از فریز خارج کردو از آن استفاده کرد .
مواردی بوده است که اسپرم بیش از 20 سال فریز بوده و از فریز خارج گردیده و منجر به لقاح و حاملگی و تولد فرزند سالم شده است . ولی این موضوع را نیز باید بدانید که احتمال بروز ناهنجاری در جنین و همچنین احتمال باردار نشدن با این اسپرمها بیش از حالت عاد یست .

اقدامات لازم قبل از فریز اسپرم

1. توسط پزشک ارولژیست ویزیت شده دلیل درخواست فریز را میگوئید .
2. آزمایش اسپرم و آزمایش ایدز و هپاتیت از شما تهیه می شود .اگر عفونت داشته باشید قبل از فریز اسپرم درمان مناسب صورت می گیرد .
3. روز دیگری از شما اسپرم جهت فریز گرفته می شود واقدامات فریزطی 1-2 روز انجام می شود .

بارداری با اسپرم فریز شده چگونه است؟

بارداری با اسپرم فریز شده علاوه بر درمان ناباروری به افراد امکان می دهد شانس باروری خود را در آینده حفظ کنند. همچنین این روش مناسب افرادی است که به دلایل پزشکی مانند درمان سرطان یا افزایش سن، نیاز به نگهداری اسپرم دارند. استفاده از اسپرم فریز شده در درمان ناباروری و روش های IVF یا IUI به عنوان راهی برای بارداری بعد از فریز اسپرم شناخته می شود. فریز کردن اسپرم به حفظ کیفیت آن در طول زمان کمک می کند و امکان استفاده از آن در آینده را فراهم می آورد. این فرآیند، به ویژه برای افرادی که به دلیل مشکلات باروری نمی توانند به روش های طبیعی باردار شوند، یک گزینه ایده آل است.

هزینه فریز اسپرم

هزینه فریز اسپرم سال 1403 در مراکز خصوصی بین 1 تا 2 میلیون تومان و در مراکز دولتی حدود 500 هزار تومان است. در صورت تمایل به نگهداری اسپرم فریز شده برای بیش از 6 ماه، هزینه تمدید در مراکز خصوصی هر 6 ماه یک بار 1 میلیون تومان تعیین شده است، در حالی که مبلغ تمدید در مراکز دولتی کمتر از این میزان است.

کاربرد اسپرم فریز شده برای انسان

کرایو بیولژی به معنی علم انجماد سلولی است . شاخه ای از این علم مربوط به انجماد ( فریز ) سلولهای جنسی انسان وحیوانات است ، که جنین یا اسپرم یا تخمک انسان را فریز می کنند که بعدا از آن استفاده کنند . مثلا تخمک یا اسپرم اهدایی انسان را در کشوری مثل دانمارک که نژاد آنها بلند قد و چشم رنگی هستند و در سایر نقاط دنیا خواهان زیاد دارد به کشورهای دیگر جهت کسب درآمد و مقداری هم با نیت خیر خواهانه صادر می کنند . در ایران هنوز از این روش واردات اسپرم برای بارداری استفاده نشده است . ولی تعداد قابل توجهی از سایر ممالک مثل هنگ کنک و کنیا وتایلند واروگوئه و ... تخمک و اسپرم اهدایی فریز شده از دانمارک جهت بارورکردن مرد مشان وارد می کنند .
به عنوان مثال : اسپرم فریز شده ی گاوهای اصیل جهت باردار کردن گاوهای ماده ایران از خارج وارد و در صنعت دامپروری تحت نظر دامپزشک مورد استفاده قرار می گیرد .

نسخه اصلی مطلب فریز اسپرم؛ از روش انجام تا کاربردها و هزینه آن برای بارداری موفق را در سایت دکتر عنایت الله ایزدی بخوانید.

---