موها بر حسب ساختمانی که دارند به چند گروه از جمله موی چرب و موی خشک تقسیم می شوند. معمولاً هر کدام از این جنس موها درگیر یک نوع بیماری مویی می شوند که در نهایت به حالت های متعددی مثل خشکی، چربی، موخوره ، ریزش، شکنندگی، وزی و… دچار می شوند؛ اما خوشبختانه برای هر یک از حالت های مذکور مراقبه های مخصوصی وجود دارد که تا حد چشمگیری می تواند سلامت دوباره ی موها را به برگرداند. موی چرب اغلب در اثر تجمع سبوم اضافی ایجاد می شود. سبوم در واقع نوعی روغن مورد نیاز پوست است که به طور معمول در غدد چربی تولید می شود. درست است که بدن ما می تواند میزان چربی مورد نیاز پوست را به طور دقیق تنظیم کند؛ اما گاهی اوقات برخی از عوامل باعث تشدید تولید این چربی می شوند. در نتیجه تولید بیش از حد آن، باعث چرب شدن پوست و مو می شود. موی خشک به نوعی از مو ها گفته می شود که رطوبت خود را از دست می دهد و یا اینکه به اندازه کافی آب را جذب نمی کند و یا به اصطلاح دهیدراته می شود. معمولاً در مو های خشک، رطوبت لازم برای درخشندگی و حفظ سلامت بافت مو ها وجود ندارد. به همین دلیل ظاهر مو های خشک همیشه شکننده، آسیب پذیر، کدر و مات است. در حالی که درمان دقیقی برای جلوگیری از ابتلا به موهای چرب و خشک وجود ندارد، شما می توانید با استفاده از محصولات مناسب مو و شستشوی مکرر، این موضوع را تحت کنترل داشته باشید.

علت موی چرب

پوست سر شما دائماً سبوم تولید می کند. این موضوع به شما کمک می کند موها و پوست سر را سالم و مرطوب نگه دارید. سبوم کاملاً چسبنده است و این چسبندگی باعث می شود به جای این‎که موها آزادانه و به عنوان الیاف جداگانه حرکت کنند، به یکدیگر چسبیده و جمع شوند. برخی از افراد به طور طبیعی نسبت به دیگران سبوم بیشتری تولید می کنند و این موضوع باعث چربی بیش از اندازه مو می شود. بسیاری از فاکتورهای دیگر نیز در این مسئله مؤثر هستند. برخی از مواد آرایشی و بهداشتی یا بیرونی، گرد و غبار موجود در هوا یا آلودگی، روی موها قرار می گیرند و باعث کدر شدن و چربی بیش از اندازه مو و پوست سر می شوند.

همچنین موارد زیر ممکن است در افزایش چربی مو و سر مؤثر باشند:

• رژیم های غذایی حاوی کربوهیدرات‎ها در حجم زیاد و چربی های اشباع شده می توانند تولید چربی پوست سر را افزایش دهند.
• یک علت دیگر چربی اضافی در پوست سر، هورمون ها هستند. نوسانات هورمونی یک دلیل شایع در غده های چربی هستند که مسبب تحریک بیش از اندازه آنها می شوند، بنابراین زنان یائسه را مستعد این تغییرات و تولید روغن می دانند.
• می توان به مواردی مانند برس موهای کثیف، رطوبت، کمبود ویتامین B، شستشوی بیش از حد موها یا استفاده از محصولات نادرست بهداشتی اشاره کرد، همچنین پزشکان معتقد هستند که تولید یا استفاده از محصولات نادرست آرایشی بهداشتی می تواند باعث تحریک یا به دام انداختن چربی در ریشه مو شوند.

علائم موی چرب

اغلب خاصیت موی چرب به گونه ای است که افرادی که این نوع مو را دارند تا نهایت 24 ساعت بعد از شست و شو دوباره نیاز به شست و شوی مجدد پیدا خواهند کرد. برخی از نشانه های ظاهری که باید به آنها توجه داشته باشید عبارتند از:

• ظاهر این موها براق است. همچنین وقتی این نوع مو را لمس می کنید حس چربی روغن روی دستتان خواهید داشت.
• چربی بیش از حد در این نوع مو باعث نشستن گرد و غبار و آلودگی بر روی موها است.
• چربی روی موهای چرب گاهی باعث ایجاد یک بوی نا مطبوع در نواحی مختلف موها می شود.
• پوست سر افراد دارای موهای چرب قرمز، جوش دار و دچار خارش می باشد.
• بیماری شایع در این نوع موی سر بیماری درماتیت سبوروئیک است. در این حالت پوسته های چرب و زردرنگ در بین موها دیده می شود.
• اغلب افراد دارای موی چرب با شوره های چرب دست و پنجه نرم می کنند. می توان گفت شایع ترین عارضه در موهای چرب شوره های چرب است.
• همچنین چربی بیش از حد در این نوع موها سبب نرم شدن ریشه مو می شود. در نتیجه به راحتی موها از ریشه جدا می شوند. به همین دلیل بیشتر افراد دارای موی چرب از ریزش بیش از حد مو رنج می برند.

روش های درمان موی چرب

برای درمان چربی موی سر، یکی از اولین مراحل، شناخت دلیل این مشکل است. گاهی تنها با پیدا کردن و پیشگیری از عامل ایجاد چربی مو، این مشکل خود برطرف می شود. برای مثال استفاده مناسب از نرم کننده، توقف براشینگ هرروزه، کم کردن دفعات شستشو و شانه زدن خود می تواند باعث جلوگیری از چرب شدن مو و بازگشت آن به حالت معمول شود؛ اما راه های دیگری نیز برای درمان تکمیلی موی چرب مطرح می شود که در ادامه به مؤثرترین آنها اشاره می کنیم:

درمان های خوراکی

تمامی مشکلات پوست و مو دو بخش درمانی اصلی دارند. یک بخش شامل استفاده از داروهای خوراکی می شود. این داروها معمولاً آنچه که درون بدن اختلال را ایجاد می کند هدف قرار می دهند. در مورد موی چرب می توان با داروهای خوراکی، میزان هورمون های مؤثر در فعالیت سلول های سباسه را کنترل کرد. داروهای حاوی ایزوترتینوئین (Isotretinoin) در این مواقع تجویز می شود. البته به دلیل قوی بودن این داروها، حتماً باید با تجویز پزشک و پس از انجام برخی آزمایش های اولیه اقدام مصرف آنها نمود و همچنین اگر ترشح چربی براثر استرس و افسردگی باشد، داروهای آرامبخش و ضد افسردگی تجویز می شود.

درمان موضعی

بخش دوم درمان بیماری های پوست و مو شامل استفاده از محصولات بهداشتی درمانی موضعی می شود که از سطح پوست بر اختلال پیش آمده تمرکز می کند. برای درمان موی چرب، در موارد شدید از محلول های حاوی سالیسیلیک اسید و محصولات غنی از پلی فنول استفاده می شود. در موارد سطحی تر استفاده از بهترین شامپو برای موی چرب و اسکراب موی چرب استفاده می شود.

درمان های پیشرفته

از آنجا که تا پیش از این درمانی قطعی و دائمی برای موی چرب وجود نداشت و افرادی که با این معضل مواجه بودند باید برخی نکات را تا آخر عمر مدنظر قرار می دادند، در سال های گذشته درمان هایی جدی و پیشرفته برای این مشکل ارائه می شود. این روش های درمانی شامل استفاده از لیزر و دستگاه های فرکانسی می شود که غدد سباسه را هدف قرار می دهند.

علل موی خشک

عوامل مختلفی از جمله شرایط محیطی، عادات مراقبت از مو و بیماری های جسمی می توانند موجب خشکی موی شما شوند. برخی از شرایط محیطی که باعث خشکی مو می شوند عبارتند از:

• زندگی در آب و هوای خشک و گرم
• صرف زمان زیادی در خورشید یا باد
• شنا کردن در آب کلردار یا آب شور

شیوه های مراقبت از مو که اغلب به خشک کردن مو کمک می کند عبارت اند از:

• شستن بیش از حد موها
• استفاده از شامپوهای نرم کننده و حالت دهنده
• سشوار کردن مکرر موها
• استفاده از دستگاه های صاف کننده یا فر کننده ی مو و بیگودی
• بیماری زمینه ای: در برخی موارد، خشکی مو به دنبال یک بیماری زمینه ای ایجاد می شود که بر توانایی موهای شما برای حفظ رطوبت تأثیر می گذارد مانند:
• بی اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa): نوعی اختلال در غذا خوردن است که منجر به سوء تغذیه می شود. این اختلال می تواند باعث خشکی و شکنندگی موهای شما همراه با عوارض جدی تر شود.
• کم کاری غده پاراتیروئید (هیپوپاراتیروئیدیسم): در این بیماری غده پاراتیروئید که در گردن شما و درست در پشت غده تیروئید قرار گرفته هورمون پاراتیرویید کمی تولید می کند. این هورمون سطح کلسیم را در خون شما افزایش می دهد. کلسیم یک ماده مغذی مهم برای موهای سالم و همچنین استخوان ها، دندان ها و بافت های دیگربدن است.
• کم کاری تیروئد (هیپوتیروئیدی): اگر دچار کم کاری تیروئید هستید، غده تیروئید شما به اندازه کافی هورمون های تیروئید تولید نمی کند. موهای خشک و شکننده یکی از علائم اولیه این بیماری است.
• سندرم منکس (Menkes Syndrome): نوعی بیماری ژنتیکی نادر است که سلول های شما مس را به اندازه کافی جذب نمی کند. کاهش جذب مس کم بر سلامت موهای شما تأثیر گذاشته و باعث خشکی موی شما می شود.

علائم مو خشک

• موهای شما در انتها دارای شکاف قابل مشاهده هستند.
• موهای شما فاقد درخشش هستند و بافت درشتی دارند.
• احتمال دارد قهوه ای مایل به قرمز (رنگ روشن) به نظر برسد. این شرایط می تواند آسیب بیشتر را نشان دهد.

همچنین احتمال دارد متوجه بروز شرایط زیر در بین موهای خود شوید:

• شوره سر
• خارش پوست سر
• پوسته پوسته شدن
• گره و در هم ریختگی

درمان خشکی مو

در بسیاری از موارد، می توانید خشکی مو را از طریق تغییر سبک زندگی برطرف کنید. به عنوان مثال، انجام این کارها ممکن است به شما کمک کند:

• از شستن مداوم و هر روز موها با شامپو اجتناب کنید.
• موی خود را هر بار شستشو دهید.
• از شامپو و نرم کننده هایی که برای نوع موی شما مناسب است استفاده کنید.
• از محصولات آرایشی مرطوب کننده استفاده کنید.
• از درمان های شیمیایی اجتناب کنید.
• محافظت از موها در برابر گرما و قرار گرفتن در معرض آفتاب نیز بسیار مهم است. اگر در آب و هوای خشک زندگی کنید، زمانی که به خارج از خانه می روید، کلاه به سر بگذارید و از تماس طولانی با هوای خشک یا باد اجتناب کنید. شما همچنین باید با پوشیدن کلاه شنا در هنگام شنا کردن در استخر یا آب دریا از موهای خود در برابر کلر و آب شور محافظت کنید.
• اگر بیماری زمینه ای دارید که موجب خشکی مو می شود، پزشک می تواند داروها یا سایر روش های درمانی را برای از بین بردن خشکی مو به شما توصیه کند. موهای شما ممکن است پس از درمان بیماری زمینه ای بهبود یابد. با این وجود برای یافتن بهترین شیوه درمان باید با پزشک خود مشورت کنید.

نسخه اصلی مطلب تشخیص موی چرب و خشک را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---