مثانه بیش فعال(OAB) اختلالی است که با عملکرد ذخیره سازی مثانه ارتباط دارد و باعث می شود فرد دچار تکرار ادرار شده و به صورت ناگهانی به دفع ادرار نیاز پیدا کند. اگرچه مثانه بیش فعال در میان افراد مسن شایع است، اما بعنوان رفتاری طبیعی در فرایند پیری به شمار نمی آیند.

مدیریت علائم ممکن است دشوار باشد، زیرا مثانه پیش فعال ممکن است غیر قابل پیش بینی باشد. این می تواند باعث شود برخی از افراد مبتلا به این بیماری فعالیت های اجتماعی خود را محدود کنند که می تواند بر کیفیت زندگی آنها تاثیر بگذارد. همچنین می تواند باعث انزوا و ناراحتی عاطفی بشود.
برای تشخیص بیش فعالی مثانه باید به متخصص ارولوژیست مراجع کرد و با انجام یکسری آزمایش های مشخص دلیل بیش فعالی مثانه خود را مشخص کنید.

علائم

اگر مثانه شما بیش فعال است، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

1. نیاز ناگهانی به دفع ادرار که این احساس نیاز به سختی قابل کنترل است.
2. تجربه بی اختیاری ادرار، فرد بلافاصله بعد از اینکه احساس ناگهانی دفع ادرار پیدا کرد، به صورت بی اختیار ادرار می کند.
3. تکرار ادرار، معمولا 8 بار یا بیشتر در 24 ساعت است
4. بیدار شدن از خواب، دو یا بیشتر در هنگام شب برای ادرار کردن (شب ادراری)
5. بی اختیاری ادرار و نیاز مکرر به تخلیه مثانه، اصلی ترین علائم بیماری بیش فعال محسوب می شوند. این اختلال یک بیماری مزمن است که شاید تا پایان عمر همراه فرد باشد.

علل

مثانه بیش فعال عارضه ای است که به دلیل انقباض غیر ارادی عضلات مثانه رخ می دهد؛ حتی وقتی که مقدار ادرار موجود در مثانه کم باشد نیز انقباض اتفاق می افتد. این انقباض غیر ارادی باعث احساس نیاز فوری به دفع ادرار در فرد می شود. چندین عارضه وجود دارد که ممکن است علائم و نشانه های مثانه بیش فعال را شدت ببخشد؛ از جمله:

1. اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون، سکته مغزی و بیماری ام اس
2. تولید زیاد ادرار ممکن است به دلیل مصرف زیاد مایعات، نارسایی کلیه و یا بیماری دیابت باشد.
3. مصرف داروهایی که باعث افزایش سرعت تولید ادرار می شوند و یا لازم است مقادیر زیادی مایعات با آنها بنوشید.
4. عفونت حاد دستگاه ادراری که می تواند باعث بروز علائمی شبیه به علائم مثانه بیش فعال شود.
5. اختلالات مثانه مانند وجود تومور و یا سنگ مثانه
6. عواملی که مانع خروج ادرار از مثانه می شوند؛ مانند بزرگ شدن پروستات ، یبوست و یا عمل های جراحی که در گذشته برای درمان انواع دیگر بی اختیاری ادرار انجام شده است.
7. مصرف بیش از حد کافئین و یا الکل.
8. کاهش عملکرد شناختی به دلیل پیری که ممکن است باعث شود فهم سیگنال های صادر شده از مغز برای مثانه دشوارتر شود.
9. اختلال در راه رفتن که اگر شما قادر نباشید خود را سریعا به توالت برسانید، می تواند منجر به ادرار اضطراری شود.
10. تخلیه مثانه به صورت ناقص که ممکن است منجربه بروز علائم مثانه بیش فعال شود؛ زیرا تخلیه ناقص مثانه باعث می شود فضای کمی برای ذخیره ادرار باقی بماند.

آزمایش و تشخیص

اگر علائمی مانند نیاز غیر طبیعی و فوری به ادرار کردن دارید، پزشک شما را معاینه خواهد کرد تا مطمئن شود که به عفونت ادراری و یا وجود خون در ادرار مبتلا نیستند. همچنین ممکن است پزشک بخواهد مطمئن شود که شما در هنگام ادرار کردن، مثانه خود را به طور کامل خالی کنید.
پزشک عللی که ممکن است بیانگر وجود این عارضه باشد را جستجو خواهد کرد. بررسی های پزشک معمولا شامل موارد زیر خواهد بود:

• بررسی تاریخچه پزشکی شما
• معاینه فیزیکی با تمرکز بر روی شکم و اندام تناسلی شما.
• آزمایش نمونه ادرار برای بررسی عفونت ادراری، وجود خون در ادرار و اختلالات دیگر.
• معاینه عصبی متمرکز که ممکن است مشکلات حسی و یا عکس العمل های غیر طبیعی را شناسایی کند.

درمان مثانه بیش فعال

چندین روش درمانی برای کمک به مدیریت علائم مثانه پرکار در دسترس هستند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. فیزیووتراپی کف لگن: فیزیوتراپیست هایی هستند که در عضلات لگن تخصص دارند. از طریق تمرینات هدفمند عضلانی و تقویت، آنها می توانند به مدیریت انواع مشکلات ادراری از جمله فوریت، تکرار و علائم شبانه کمک می کند.
2. دارو: داروهایی که مثانه بیش فعال را درمان می کنند بر دو موضوع تمرکز دارند: تسکین علائم و کاهش دوره های فوریت و بی اختیاری ادراری .
3. بوتاکس: دوزهای کوچک بوتاکس می تواند به طور موقت ماهیچه های مثانه را فلج یا تضعیف کند. این امر مانع از انقباض بیش از حد آن ها می شود که می تواند علائم مثانه بیش فعال کاهش دهد.
4. تحریک اعصاب: این روش سیگنال الکتریکی اعصابی را که تکانه ها را به مثانه می برند تغییر می دهد. تحریک الکتریکی را می توان با استفاده از یک سیم کوچک وارد شده در قسمت پائین کمر یا یک سوزن کوچک که از طریق پوست ساق پا وارد می شود انجام داد.
5. عمل جراحی: اگر علائم شما با دارو، تحریک اعصاب یا سایر درمان ها بهبود نیابد، پزشک ممکن است جراحی را برای افزایش ظرفیت مثانه پیشنهاد کند.

جمع بندی

مثانه پیش فعال می تواند چالش هایی را در زندگی روزمره ایجاد کند. اما درمان های تجویز شده توسط پزشک و تغییر شیوه زندگی می تواند به شما در کاهش دفعات ادرار کمک کند.
مهمترین کاری که می توانید در صورت داشتن علائم مثانه پیش فعال یا مشکل کنترل ادرار انجام دهید، صحبت با پزشک است. تحقیقات و درمان ها، مسیر طولانی در کمک به پزشکان برای درک علل و درمان بالقوه این بیماری داشته اند.

نسخه اصلی مطلب مثانه بیش فعال چیست؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---