سیستیت، اصطلاح پزشکی برای التهاب مثانه است. بیشتر اوقات، التهاب مثانه ناشی از عفونت باکتریایی است و به آن عفونت ادراری (UTI) گفته می شود. به طور معمول، سیستیت ممکن است به عنوان واکنشی به برخی داروها، پرتودرمانی یا تحریک کننده های احتمالی مانند اسپری بهداشت زنان، ژل های اسپرم کش یا استفاده طولانی مدت از سوند ایجاد شود. عفونت مثانه می تواند دردناک و آزار دهنده باشد و در صورت شیوع عفونت در کلیه ها می تواند به یک خطر جدی برای سلامتی تبدیل شود. سیستیت ممکن است به عنوان عارضه بیماری دیگری ایجاد شود. درمان معمول سیستیت باکتریایی، آنتی بیوتیک ها هستند. درمان سایر انواع سیستیت بستگی به علت اصلی دارد. چند راه مختلف برای تشخیص سیستیت وجود دارد. ممکن است پزشک برای تعیین علت علائم شما، سونوگرافی مثانه را تجویز کند.سونوگرافی می تواند به رد سایر علل سیستیت، مثل یک مشکل ساختاری یا تومور کمک کند.

علل سیستیت

نوع سیستیت به علت آن بستگی دارد. علل احتمالی سیستیت شامل موارد زیر است:

• عفونت ادراری (UTI)
• مصرف داروهای خاص
• قرار گرفتن در معرض تابش
• استفاده مداوم از سوند
• تحریک با محصولات بهداشتی

علائم سیستیت

علائم سیستیت می تواند شامل موارد زیر باشد:

• نیاز مکرر به ادرار کردن
• پس از اینکه مثانه را خالی کردید، ادرار کنید.
• ادرار کدر یا بوی قوی داشته باشد.
• اگر همراه با UTI (عفونت اداری) باشد کمی تب وجود دارد.
• خون در ادرار
• درد هنگام مقاربت
• احساس فشار یا پر بودن مثانه
• گرفتگی در شکم یا پشت

اگر عفونت مثانه به کلیه ها سرایت کند، می تواند به یک مسئله جدی برای سلامتی تبدیل شود. علاوه بر علائم ذکر شده در بالا، علائم عفونت کلیه شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع
• استفراغ
• درد پشت یا کمر
• لرز
• همچنین دو علائم اضافی، تب یا خون در ادرار، خود علائم سیستیت نیستند؛ اما می تواند در ارتباط با سایر علائم عفونت کلیه اتفاق بیفتد.

درمان سیستیت

فیزیوتراپی

کار با یک فیزیوتراپی می تواند درد لگن همراه با حساسیت به عضله، محدود کننده بافت همبند یا ناهنجاری های عضلانی در کف لگن را تسکین دهد.

داروهای خوراکی

داروهای خوراکی که می تواند علائم سیستیت بینابینی را بهبود بخشد، شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
• آنتی هیستامین ها، مانند لوراتادین که ممکن است فوریت و دفعات ادرار را کاهش داده و علائم دیگر را تسکین دهد.
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مانند آمیتریپتیلین یا ایمی پرامین (Tofranil)، برای کمک به آرام کردن مثانه شما و جلوگیری از درد است.
• پلی سولفات سدیم پنتوسان (Elmiron) که توسط سازمان غذا و دارو به طور خاص برای درمان سیستیت بینابینی تأیید می شود.

عمل جراحی

پزشکان به ندرت از عمل جراحی برای درمان سیستیت بینابینی استفاده می کنند؛ زیرا از بین بردن مثانه باعث تسکین درد نمی شود و می تواند منجر به عوارض دیگری شود. افرادی که درد شدیدی دارند یا افرادی که مثانه آنها می توانند حجم بسیار کمی از ادرار را در خود نگه دارند، کاندید احتمالی برای جراحی هستند؛ اما معمولاً فقط پس از درمان سایر درمانها، علائم بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد. گزینه های جراحی شامل موارد زیر است:

1. Fulguration. این روش با حداقل تهاجمی شامل قرار دادن وسایل از طریق مجرای ادراری برای سوزش زخم هایی که ممکن است با سیستیت بینابینی وجود داشته باشد.
2. Resection. این یکی دیگر از روشهای حداقل تهاجمی است که شامل قرار دادن وسایل از طریق مجرای ادرار برای قطع هر زخم است.
3. تقویت مثانه. در این روش، جراح با قرار دادن یک لکه روده بر مثانه، ظرفیت مثانه را افزایش می دهد. با این حال، این فقط در موارد بسیار خاص و نادر انجام می شود. این روش درد را از بین نمی برد و بعضی از افراد باید روزانه چندین بار مثانه خود را با سوند خالی کنند.

تحریک عصب ساکارال

تکنیک های تحریک عصب شامل موارد زیر است:

• تحریک عصب الکتریکی از راه پوست (TENS). با وجود TENS، پالسهای برقی خفیف، درد لگن را تسکین و در برخی موارد، دفعات ادرار را کاهش می دهند. TENS ممکن است عضلات تقویت کننده مثانه را تقویت کند یا باعث آزاد شدن موادی شود که درد را مسدود می کنند. سیم های برقی که در قسمت تحتانی کمر و یا دقیقاً بالای ناحیه pubic قرار دارند، پالس های الکتریکی ارائه می دهند.
• تحریک عصب ساکرال. اعصاب ساکرال یک ارتباط اصلی بین نخاع و اعصاب مثانه است. تحریک این اعصاب ممکن است اضطراب ادرار را که همراه با سیستیت بینابینی است، را کاهش دهد. با تحریک عصب ساکرال، یک سیم نازک که در نزدیکی اعصاب ساکرال قرار گرفته است، جریان های الکتریکی را به مثانه می فرستد، مشابه آنچه که یک ضربان ساز برای قلب انجام می دهد. این روش درد ناشی از سیستیت بینابینی را کنترل نمی کند؛ اما ممکن است به تسکین برخی علائم دفع ادرار و فوریت کمک کند.

عوارض سیستیت

در صورت درمان مناسب و سریع، بیماری سیستیت به ندرت عوارض ایجاد می کند؛ اما با نادیده گرفتن و عدم درمان، می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. این عوارض شامل موارد زیر است:

• عفونت کلیه: چنانچه عفونت مثانه درمان نشود می تواند به عفونت کلیه منجر شود که به آن پیلونفریت (pie-uh-low-nuh-FRY-tis) گفته می شود. عفونت در کلیه ها می توانند موجب بروز آسیب های دائمی به کلیه شوند.

کودکان (۶ تا ۸ سال) و افراد مسن بیش تر در معرض آسیب های کلیوی در اثر عوارض سیستیت قرار دارند؛ زیرا وجود علائم عفونت مثانه برای این افراد اغلب نادیده گرفته می شود و یا با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود. به این ترتیب درمانی برای آن صورت نمی گیرد در نتیجه این عفونت به کلیه ها نفوذ کرده و باعث ایجاد عفونت های کلیوی خواهند شد.

• وجود خون در ادرار: در صورت ابتلا به سیستیت طی بررسی میکروسکوپی ادرار ممکن است سلول های خون در آن مشاهده شود که قابل درمان است. (هماچوری میکروسکوپی) اگر سلول های خونی بعد از درمان نیز در ادرار باقی مانده باشند، برای برطرف کردن مشکل باید به پزشک مراجعه کنید.

وجود خون در ادرار (هماچوری ناخالص یا هماچوری میکروسکوپی) معمولاً از عوارض سیستیت باکتریایی نیست و به دلیل ورم مثانه ناشی از شیمی درمانی و اشعه ایجاد می شود. پس وجود خون در ادرار اغلب از عوارض سیستیت ناشی از مواد شیمیایی یا سیستیت ناشی از تابش اشعه است.

اقدامات قبل از سونوگرافی مثانه

برای بررسی سونوگرافی مثانه، باید حتماً مثانه پر باشد تا تشخیص دقیق صورت پذیرد پس سعی کنید چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی مایعات و آب فراوان میل نمایید.

نحوه انجام سونوگرافی مثانه

رادیولوژیست شما را به اتاق سونوگرافی راهنمایی می نماید. پزشک با استفاده از مقداری ژل مخصوص که هیچگونه عوارض جانبی ندارد و برای پوست هیچگونه حساسیتی ایجاد نمی کند بر روی شکم شما آغشته می کند. بعد از انجام این کار ابتدا با دستگاه سونوگرافی بر روی شکم شما نواحی مختلف را مورد بررسی قرار می دهد و تصویر درون بافت های بدن شما بر روی مانیتور به نمایش می آید.

عوارض سونوگرافی مثانه

سونوگرافی مثانه روشی غیر تهاجمی برای تصویربرداری است. در فناوری سونوگرافی، برخلاف رادیوگرافی اندام از تشعشع استفاده نمی شود. همچنین حرکت مبدل سونو روی پوست شما مشکل خاصی ایجاد نخواهد کرد.

نسخه اصلی مطلب آیا سونوگرافی سیستیت را نشان می دهد؟ را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---