ستون فقرات شامل چندین استخوان به نام مهره می باشد که روی هم چیده شده اند. بین هر استخوان یک دیسک قرار دارد. هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده است، ماده ژله ای داخلی به نام هسته پالپوس (نوکلئوس پالپوزوس) و غضروف خارجی که فیبروز آنولوس نامیده می شود. گاهی ژله داخل دیسک به دلیل آسیب دیدگی یا فشار مکرر بر روی دیسک جابجا می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، این ماده ژله ای ممکن است از دیسک خارج شود و به عصب نخاعی فشار بیاورد. دیسک کمر، یکی از رایج ترین اختلالات مربوط به ستون فقرات است که سالانه بسیاری از افراد را درگیر می کند. اگر از بی حسی، ضعف عضلات پا و یا تیر کشیدن درد در انتهای کمر تا پاها رنج می برید، متأسفانه ممکن است دچار دیسک کمر شده اید. وجود درد پا از فشار اضافی ناشی از دیسک بر روی اعصاب نخاعی هنگام عبور از کانال نخاع ناشی می شود. در صورت عدم درمان، فتق دیسک می تواند آسیب عصبی دائمی بر جای بگذارد و باعث از دست دادن احساس یا قدرت عضلانی در پشت ساق ها و ران های داخلی شود. متخصص پس از تشخیص وجود دیسک کمر، دوره درمانی مناسب را که باعث بهبود آسیب می شود، برای بیمار تعیین می کند.

علت دیسک کمر

در اکثر مواقع دیسک به علت وضعیت تحلیل رونده در پی ساییدگی طبیعی یا حتی آسیب زای دیسک کمر ایجاد می شود. دیسک کمر در بعضی از اوقات می تواند حالت بیرون زده داشته باشد که ممکن است دیسک لغزنده نیز نامیده شود. در این حالت دیسک بیرون زده سبب فشار به اعصاب نخاعی شده و در پی آن درد بسیاری را برای فرد بیمار به وجود می آورد. دیسک کمر معمولاً در قسمت پایینی کمر فرد بیمار درست در جایی که فشار روی ستون فقرات بیشتر است دیده می شود. البته توجه داشته باشید این درد در پایین کمر می تواند همراه با گزگز و بی حسی در یک یا هر دو پا نیز همراه باشد. درد دیسک کمر در بیمار که با بی حسی پا نیز همراه است سبب ایجاد اختلال در کارهای روزمره فرد می شود. لازم است بدانید خطر مبتلا شدن افراد به دیسک کمر با افزایش سن، چاقی، عوامل ژنتیکی و حتی بلند کردن اجسام سنگین مرتبط می باشد، بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به این عارضه لازم است برای معاینه پزشکی به متخصص مراجعه کنید.

علائم دیسک کمر در پاها

علائم دیسک کمر بسته به محل قرارگیری دیسک و شدت پارگی آن متفاوت است. برخی از دیسک های کمر هیچ علامتی ندارند و ممکن است فردی که دچار این نوع آسیب شده است متوجه آسیب دیدگی دیسک نشود. بیشتر دیسک های کمر در قسمت پایین کمر وجود دارد، جایی که می تواند علائمی در باسن، پاها و قسمت تحتانی آن ایجاد کند. اگر به دیسک کمر مبتلا هستید، ممکن است این علائم را احساس کنید:

• گزگز پا : دیسک کمر می تواند به عصب سیاتیک شما فشار وارد کند. فشار باعث بی حسی، گزگز و سوزش می شود. بیماران غالباً آن را مانند احساس لرزش و درد تیز در یک طرف بدن خود توصیف می کنند.
• درد پا: اگر دیسک کمر داشته باشید، ممکن است در ساق پا، ران، باسن و حتی پا احساس درد کنید. یک حرکت ناگهانی ساده مانند سرفه یا عطسه می تواند علائم شما را تشدید کند
• داشتن مشکل در انجام کارهای ساده: ممکن است در اثر لیز خوردن دیسک، عضلات پای شما ضعیف شود. ضعف عضلات پا ممکن است راه رفتن یا انجام کارهای روزمره را برای شما دشوار کند. ممکن است بعد از استراحت احساس بهتری داشته باشید و در طی فعالیت شدید احساس بدتری داشته باشید.

علت بی حسی پا در مبتلایان به دیسک کمر و سیاتیک

بی حسی پا در اثر دیسک کمر یکی از شایع ترین عوارض و علائم بیماری بیرون زدگی دیسک کمر است که ممکن است بیمار در طول روز بارها به آن دچار شود. این بی حسی می تواند به مرور زمان پیشرفت کند و با گذشت زمان بیشتر شود. اصلی ترین علامت بی حسی در پاها، از دست دادن حس لامسه در پاها است. با از دست رفتن حس لامسه، تعادل و قدرت پا تحت تأثیر قرار می گیرد. در صورتی که دیسک ها فشار زیادی را بر عصب های اطراف نخاع و کمر وارد کنند در این صورت به بیمار در کنار کمردرد به بی حسی در پا نیز دچار می شود؛ زیرا عارضه دیسک کمر اختلالی است که بیشتر به دلیل فرسودگی دیسک ها رخ می دهد.

پیر شدن دیسک ها یک روند طبیعی است که به دلیل خشک شدن و از دست رفتن آب تشکیل دهنده دیسک رخ می دهد. زمانی که دیسک ها خشک و فرسوده می شوند دیگر نمی توانند در مقابل ضربات و آسیب ها طاقت بیاورند از این رو با وارد شدن کوچکترین ضربه ای به مهره ها دچار ترک خوردگی و آسیب می شوند. با آسیب دیدن دیسک ها، عصب ها و ریشه های عصبی نیز در معرض آسیب دیدگی قرار می گیرند و بیمار به علائم حسی و حرکتی دچار می شود.

بیرون زدگی دیسک و تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب از شایع ترین علل بروز درد سیاتیک محسوب می شوند. از آنجایی که عصب سیاتیک در انتقال پیام حسی و حرکتی نقش دارد آسیب دیدگی یا فشردگی آن باعث بروز درد، کاهش توانایی حسی و ضعف بدن خواهد شد

تشخیص دیسک کمر

پزشک شما نیاز به تشخیص کامل برای ایجاد یک برنامه درمانی اختصاصی برای بهبودی شما دارد. پزشک معمولاً با معاینه جسمی شروع می کند. یک تشخیص کامل به شما کمک می کند تا منبع درد شما مشخص شود. آنها اعصاب، رفلکس ها، توانایی راه رفتن، حس لامسه و قدرت عضلانی شما را ارزیابی می کنند. بسته به شرایط شما، برای تأیید تشخیص و تعیین اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار گرفته اند، ممکن است به تشخیص بیشتری نیاز داشته باشید. از آنجا که دیسک کمر یک آسیب پیچیده است، پزشک شما ممکن است از فناوری خاصی برای تشخیص وضعیت شما استفاده کند. این موارد ممکن است شامل آزمایش های تشخیصی مانند سی تی اسکن، ام آر آی و مطالعات هدایت عصب باشد.

درمان بی حسی پا در دیسک کمر و سیاتیک

درمان غیر جراحی دیسک کمر

قبل از در نظر گرفتن گزینه های جراحی، پزشکان هر بیمار را به دقت ارزیابی می کنند تا تشخیص دهند که آیا روش های غیر جراحی می توانند تسکین دهنده مؤثر درد باشند. بسیاری از افراد مبتلا به علائم درد دیسک کمر مانند بی حسی پا به خوبی به ترکیبی از درمان ها از جمله استراحت، داروهای ضد التهاب و مسکن تجویزی یا بدون نسخه، ماساژ، درمان دستی، تحریک الکتریکی، طب سوزنی و تمرینات تقویتی فیزیوتراپی پاسخ می دهند. برخی از پزشکان طیف وسیعی از گزینه های غیر جراحی دیگر را برای مدیریت علائم دیسک کمر مانند بی حسی پا ارائه می دهند:

• تزریقات استروئیدی اپیدورال که دردی را که از ستون فقرات شروع می شود و به دست یا پا منتشر می شود را کاهش می دهد. استروئیدهای اپیدورال مانند کورتیزون به کانال نخاع تزریق می شوند تا التهاب یا فشار روی عصب و درد عصب همراه آن را کاهش دهند. این تزریق ها ممکن است برای بیماران مبتلا به فتق، بیرون زدگی یا تحلیل دیسک کمر توصیه شود.
• لیزرهای اپیدورال چسبندگی، تزریق دارو به ریشه های آسیب دیده عصب برای تجزیه بافت اسکار می باشد. این تزریق ها می تواند به تسکین درد مزمن پایین کمر و تسکین بیمارانی که قبلاً جراحی های دیسک کمر داشته اند، کمک کند.
• بلوک های ریشه عصب، تزریق برای تسکین درد در جایی که عصب ها از نخاع منشعب می شوند. بلوک ریشه عصب می توانند در کنترل درد مرتبط با دیسک کمر بسیار مؤثر باشند.
• درمان الکترو گرمایی داخل دیسک که قرار دادن یک سوزن گرم شده در دیسک دردناک برای از بین بردن گیرنده های درد موضعی می باشد. این روش می تواند به بیماران مبتلا به درد مزمن دیسک که می خواهند از جراحی اجتناب کنند یا برای بیمارانی که جراحی قبلی آنها ناموفق بوده است کمک کند.

جراحی دیسک کمر

اگر درمان غیر جراحی درد شما را تسکین ندهد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. پزشکان ارتوپدی به شما کمک می کنند خطرات و مزایای همه گزینه ها چه غیر جراحی و چه جراحی را بسنجید و سپس می توانید برنامه درمانی را انتخاب کنید که مناسب ترین و مؤثرترین گزینه برای شما باشد. در صورت نیاز به جراحی، پزشکان آموزش های گسترده ای در حوزه پیشرفته ترین و ابتکاری ترین روش های جراحی برای درمان عوارض دیسک کمر دیده اند، از جمله:

1. لامینکتومی و دیسککتومی

یک روش کم تهاجمی که از طریق یک برش در مرکز پایین کمر در ناحیه فتق دیسک انجام می شود. جراح یک سوراخ کوچک را از طریق استخوان لامینای پشت مهره ایجاد می کند تا به داخل کانال نخاع دسترسی یابد (لامینکتومی). سپس جراح تا آنجا که ممکن است دیسک مشکل آفرین را برداشته و فشرده سازی نخاع و یا عصب های فشرده شده (دیسککتومی) را کاهش می دهد. این روش همچنین از فتق باقی مانده مواد دیسک در آینده جلوگیری می کند. در دیسککتومی حداقل تهاجمی، جراحان برای جمع آوری دیسک بیرون زده از وسیله‎های مخصوص و میکروسکوپ یا آندوسکوپ استفاده می کنند. این کار اجازه می دهد تا پزشکان برش‎های کوچکتری ایجاد کنند که منجر به بهبودی سریعتر می شود. این جراحی‎ها با بیهوشی عمومی انجام می شوند، معمولاً کمتر از یک ساعت طول می کشد و بیماران می توانند چند ساعت بعد از عمل به خانه بروند.

2. دیسککتومی و فیوژن

دیسککتومی و فیوژن یک روش جراحی است که در آن دیسک آسیب دیده برداشته می شود تا فشرده سازی نخاع یا اعصاب تحت تأثیر و درد را تسکین دهد. این روش با یک جراحی فیوژن برای ایجاد ثبات در ستون فقرات کمر ترکیب می شود.

نسخه اصلی مطلب علت بی حسی پا در مبتلایان به دیسک کمر و سیاتیک را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---