دیسک های ستون فقرات اجسامی شبیه بالشتک هستند که بین مهره ها قرار دارند. استخوان های ستون فقرات بدون این ضربه گیرها به یکدیگر ساییده می شوند. دیسک ها علاوه بر خم شدن ستون فقرات و امکان انجام حرکاتی مانند پیچش و خم شدن از ستون فقرات در برابر جذب نیروی ضربه و وزن بدن نیز محافظت می کنند. دیسک از یک لایه بیرونی به نام حلقوی فیبروزوس و یک مرکز ژلاتینی به نام هسته پالپوزوس تشکیل شده است. در قسمت بیرونی هر دیسک الیافی وجود دارد که به مهره مجاور متصل شده و دیسک را در جای خود نگه می دارد. فتق دیسک کمر زمانی رخ می دهد که لایه بیرونی پاره و مرکز ژلاتینی آن وارد کانال نخاعی شود.

فضای کانال نخاعی تنها به اندازه ای است که نخاع و مایع نخاعی را در خود جای دهد، بنابراین بیرون زدگی دیسک کمر و پیشروی آن به این کانال باعث فشرده شدن اعصاب یا نخاع شده و در نتیجه بیمار دچار عارضه شدید می شود و با درد طاقت فرسا و تغییرات حسی همراه است. مواد ژلاتینی داخل دیسک نیز محرک های شیمیایی تولید می کند که باعث درد گردن و التهاب عصبی می شود. درصد بسیاری از بیماران فقط با دارو و استراحت بهبود می یابند؛ اما در گروهی لازم است درمانهای فیزیکی برای تکمیل درمان دارویی به کار روند.

فیزیوتراپی که شامل انجام حرکات کششی و بعد قدرتی، تحریک الکتریکی یا مغناطیسی و گرم کردن عضلات، کشش و ماساژ است در واقع قسمت مهمی از درمان فیزیکی را شامل میشود و با تقویت عضلات، برطرف کردن اسپاسم آنها، کاهش فشار روی دیسکها و کاهش تحریک عصبهای منتقل کننده درد به بهبود علائم کمک شایانی می نماید.

علت دیسک کمر

معمولاً در بزرگسالی، دیسک های بین مهره ای رو به زوال می رود و فضای بین مهره ها باریک تر می شود. در این شرایط، احتمال فتق دیسک بالا می رود. عوامل زیر می تواند تأثیر مستقیم روی فتق دیسک بگذارد:

• کشیدگی یا رگ به رگ شدن کمر
• آسیب دیدگی کمر یا گردن
• بلند کردن اجسام سنگین به صورت اشتباه
• اضافه وزن و چاقی بیش از حد
• استعمال دخانیات

علائم دیسک کمر

بسته به اینکه این اتفاق در کدام قسمت ستون فقرات می افتد، علائم آن مختلف است؛ اما شایع ترین آن کمردرد است. همچنین علائم زیر نیز در افراد دارای دیسک کمر مشاهده شده است:

• خواب رفتگی و گزگز اندام های تحتانی مثل شست پا. این مورد از علائم، مربوط به علائم دیسک کمر در پاها است که منجر به درد سیاتیک ، جلوی زانو یا ران، پشت ران، یا ساق پا می شود.
• عدم کنترل ادرار و مدفوع
• ضعف اندام های تحتانی یا دراپ فوت

مزایای فیزیوتراپی دیسک کمر و سیاتیک

1. کسب مجدد حرکات طبیعی ستون فقرات و لگن
2. کاهش درد
3. بازگشت بیمار به فعالیت های زندگی روزمره
4. جلوگیری از ایجاد آسیب بیشتر
5. بهبود کیفیت زندگی

فیزیوتراپی دیسک کمر

فیزیوتراپی کمر با روش های غیرتهاجمی متعدد به شما کمک می کند کمر درد ناشی از بیرون زدگی دیسک خود را بدون نیاز به عمل های جراحی درمان کنید. روش های درمانی که در فیزیوتراپی استفاده می شوند عبارتند از:

1. تحریکات الکتریکی
2. اولتراسوند
3. کیسه های گرم یا سرد
4. لیزر تراپی
5. تکارتراپی
6. مگنت تراپی
7. سوزن خشک
8. درمان های دستی
9. تمرین یا حرکت درمانی
10. ماساژ
11. آب درمانی

فیزیوتراپی دیسک کمر و سیاتیک

یکی از روش های بسیار مهم در درمان دردهای سیاتیکی استفاده از متدهای فیزیوتراپی برای کاهش دردهای این گونه بیماران می باشد که در خلال درمان های اولیه تا درمان های شدید می توان با متدهای مختلف فیزیوتراپی از جمله جریانات تنس و الکترومغناطیس برای این گونه بیماران با فرکانس های مختلف کمک مؤثری نمود که میتواند از ۴ تا ۶ هفته درمان به طول بیانجامد.

در زیر نمونه های درمان سیاتیک با فیزیوتراپی را ملاحظه می نمایید:

• استفاده از گرما و الکتروتراپی در بهبود گرفتگی های عضلانی
• امواج صوتی یا اولتراسوند در بهبود ترمیم ناحیه
• استفاده از امواج شورت ویو دیاترمی به صورت طولی در کاهش میزان التهاب های ریشه های عصبی
• پوزیشنینگ یا ایجاد حالت های مناسب در بهبود علائم بیماری
• تقویت عضلات از طریق تمرینات طبی
• استفاده از ماساژ و ریلکسیشن و مایوفاشیال ریلیز در کاهش دردهای بیماری
• استفاده از لیزر های کم توان و پرتوان در ترمیم ضایعات
• بهره گیری از فواید مثبت ترکشن در ستون فقرات با برداشتن نیروها از روی دیسک ها و کاهش اسپاسم های عضلانی و رها سازی ریشه های سیاتیک
• بهره مندی از خواص مثبت میدان های مغناطیسی یا مگنت
• درمان های دستی شامل رهاسازی عصب ها و ریشه های موجود از فشارهای ناحیه سیاتیک
• ایجاد بازخوردهای کلامی و بینایی در تمرینات اصلاحی
• نیدلینگ

فیزیوتراپی بعد از عمل دیسک کمر

بیمار حدود 4 تا 6 هفته بعد از جراحی دیسک کمر، شروع به فیزیوتراپی و توانبخشی ناحیه آسیب دیده و جراحی شده کمر می کند. این توانبخشی به صورت های زیر انجام می گیرد:

1. کمپرس سرد و گرم

برای کاهش درد از کمپرس های سرد یا گرم استفاده می شود. در ضمن از کمپرس سرد در جهت انقباض عروق خونی و کاهش جریان خون و در نهایت کنترل و کاهش التهاب و گرفتگی عضلانی و درد ناشی از آن استفاده می گردد. از کمپرس گرم نیز در جهت بزرگتر شدن رگ ها و افزایش جریان خون استفاده می شود.

2. باز توانی و تمرینات فیزیوتراپی

اینگونه تمرینات توسط فیزیوتراپیست و با توجه به شرایط بدنی بیمار به بیمار ارائه داده می شود و به تسریع در بهبود بیمار کمک می کند.

3. ماساژ درمانی و کایروپراکتیک

این روش با ماساژ دادن کمر توسط دست و با حرکات چرخشی و دوار صورت می گیرد و به تسکین و کاهش درد و التهاب کمک می کند. الکتروتراپی در جهت ترمیم و بازسازی بافت ها، نواحی آسیب دیده و پارگی های دیسک کمر و همچنین کاهش درد و بهبود درد دیسک کمر استفاده می شوند. فیزیوتراپیست با تحریکات الکتریکی نواحی جراحی شده و یا آسیب دیده به بهبود آن کمک می کند. (این روش ها شامل اولتراسوند، دستگاه تنس، اینترفرنشیال و... می باشند.)

4. ورزش های بعد از جراحی دیسک کمر

4 تا 6 هفته بعد از جراحی دیسک کمر بیمار برای به دست آوردن توانایی خود و بهبود دیسک کمر باید شروع به تمرینات ورزشی و نرمشی مناسب و تجویزشده توسط فیزیوتراپیست کند. فیزیوتراپیست با توجه به شرایط بیمار و میزان آسیب و جراحی یک برنامه درمانی مناسب را برای بیمار تهیه می کند و طبق آن برنامه و با تمرینات ورزشی مناسب به تسریع در فرایند بهبود بیمار کمک می کند

طول درمان دیسک کمر

مدت زمان درمان دیسک کمر به فاکتورهای زیادی از جمله میزان بیرون زدگی و میزان التهاب و درد بیمار، وضعیت روحی روانی، سطح استرس، شغل فرد، حاد یا مزمن بودن عارضه بستگی دارد.

عوارض فیزیوتراپی دیسک کمر

با توجه به این که در طول انجام فیزیوتراپی هیچ داروی خاصی وارد بدن فرد نمی شود، بنابراین با دریافت خدمات فیزیوتراپی از مراکز معتبر، روند درمان به بهترین نحو صورت می پذیرد و هیچگونه عوارض فیزیوتراپی کمر متوجه فرد نخواهد بود. توجه داشته باشید که حین دریافت خدمات فیزیوتراپی باید فیزیوتراپیست ها را از سابقه پزشکیتان همانند استفاده از باتری قلبی، وجود تومورهای خوش خیم یا بدخیم و … مطلع کنید تا با ارائه خدمات مناسب بتوانند از عوارضی که ممکن است به دلیل بیماری های مختلف فردی رخ دهد پیشگیری کنند.

نسخه اصلی مطلب فواید فیزیوتراپی برای دیسک کمر را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---