کهیر نوعی عارضه پوستی است که نتیجه ی حساسیت بدن به ماده ای حساسیت زا (آلرژن) است. کهیر پاسخی به آزادسازی هیستامین توسط بدن است. هیستامین زمانی آزاد می شود که فرد به خوراکی، دارو یا سایر عوامل حساسیت زا واکنش نشان بدهد. هیستامین می تواند واکنش بدن به عفونت، استرس، آفتاب سوختگی و تغییرات دمایی نیز باشد. کهیر به صورت دانه های ریز یا بخشی وسیع تر در پوست دیده شده و باعث خارش پوست ، تورم و قرمزی آن می شود. معمولاً کهیر، بدون درمان پس از چند ساعت از بین می رود؛ اما گاهی اوقات ممکن است تا مدت ها باقی بماند و موجب ناراحتی فرد شود. تنظیم رژیم غذایی ممکن است علائم کهیر را تسکین دهد. برخی آزمایشات محدود نشان می دهد که تغییرات رژیم غذایی ممکن است به کاهش علائم کمک کند.

عوامل ایجاد کهیر

مواد غذایی مانند آجیل، شکلات، ماهی، گوجه فرنگی، تخم مرغ، توت فرنگی، شیر، افزودنی های غذایی، میوه های تازه به ویژه مرکبات و داروهایی از قبیل پادزیستها (آنتی بیوتیک ها) مانند پنی سیلین، مسکن ها مانند آسپیرین، کدئین، ایندومتاسین، خواب آورها، ویتامینها و تقریباً هر نوع دارویی می تواند ایجاد کهیر کند.

سایر مواردی که می تواند منجر به کهیر شود، موارد زیر هستند:

• نیش حشرات یا گزش ها
• محرک های فیزیکی نظیر فشار، سرما، گرما، ورزش یا تابش آفتاب
• لاتکس
• تزریق خون
• عفونت های باکتریایی، شامل عفونت مجاری ادراری و گلودرد چرکی
• عفونت های ویروسی، شامل سرماخوردگی، مونونوکلئوز عفونی و هپاتیت
• حیوان خانگی
• گرده
• برخی گیاهان

علائم آلرژی خوراکی

شایع ترین علائم و نشانه های آلرژی خوراکی شامل موارد زیر است:

• سوزن سوزن شدن یا خارش دهان
• کهیر، خارش یا اگزمای پوست
• تورم لب ها، صورت، زبان و گلو یا سایر قسمت های بدن
• خس خس سینه، گرفتگی بینی یا مشکل در تنفس
• درد شکم، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ
• سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن
• آنافیلاکسی

انواع کهیر

1. کهیر حاد، کهیری است که کمتر از ۶ هفته طول می کشد. در بسیاری موارد تعیین علت این نوع کهیر آسان است و با رفع علت، کهیر بهبودی پیدا می کند.
2. کهیر مزمن، کهیری است که بیش از ۶ هفته طول بکشد. تشخیص علت این نوع کهیر بسیار مشکل است و فقط در تعداد خیلی کمی از بیماران می توان به علت آن پی برد. هیچ آزمایش تشخیصی اختصاصی برای این نوع کهیر وجود ندارد.
3. کهیر فیزیکی: حملات مکرر کهیر در افراد می تواند ناشی از تماس عوامل فیزیکی مثل نور آفتاب، سرما، گرما، آب، تعریق و فشار موضعی باشد. معمولاً در این حالت بیماران خود متوجه عامل ایجادکننده می شوند. استرس های روحی و افسردگی باعث تشدید بیماری کهیر مبتلایان می شود و موجب افزایش خارش و گسترش آن می شود.

تشخیص کهیر

• آزمایش آلرژی (روی پوست یا آزمایش خون)
• کارکرد خون (برای تشخیص یک بیماری یا عفونت)
• بیوپسی پوست

برای انجام بیوپسی پوست، پزشک یک قطعه کوچک از پوست آسیب دیده شما را جدا می کند تا آن را در زیر میکروسکوپ بررسی کند.

خوراکی های تشدیدکننده کهیر

اگرچه ممکن است فردی با خوردن نوعی غذای خاص، واکنش حساسیتی نشان دهد و فرد دیگری با خوردن همان غذای خاص، هیچ حساسیتی نداشته باشد؛ ولی به طورکلی می توان گفت برخی از غذا ها عامل ایجاد کهیر هستند. تخم مرغ، محصولات لبنی، گوشت، شکلات، گندم و آجیل از جمله این مواد غذایی می باشند. برخی از مواد افزودنی و مواد نگه دارنده همچون بنزوآت، تارتازین و سولفیت ها، مواد نگه دارنده ضدباکتری و میکروبی هستند که در تهیه محصولات مختلف مثل نوشابه ها مورداستفاده قرار می گیرند. این مواد می توانند حساسیت زا باشند. تارتازین از جمله مواد رنگی است که معمولاً در آب نبات، شیرینی ها، نوشابه، چیپس، کنسرو، غلات فرآوری شده، سس و سوپ های فوری یافت می شود. سولفیت ها برای تهیه غذا های بسته بندی و ... استفاده می شوند. بهترین راه پیشگیری، دوری از این مواد مصنوعی است.

خوراکی های مناسب در درمان کهیر

کاهش امگا ۶ و افزایش امگا ۳

امگا ۶، اسید های چربی هستند که مقادیر معینی از آنها برای حفظ عملکرد مناسب بدن کافی است و مقدار بیش از حد آن برای افراد مبتلا به کهیر مضر است. مصرف بیش از حد امگا ۶ می تواند موجب التهاب شود و تولید پروستاگلاندین التهابی را افزایش دهد. از سوی دیگر اسید های چرب امگا ۳ خاصیت ضد التهابی دارند. بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که اجداد ما این دو نوع چربی را به مقدار مساوی مصرف می کردند، حتی مدرن ترین رژیم های غذایی در کشور های غربی نیز حاوی مقادیر زیادی اسید های چرب امگا ۶ و مقداری امگا ۳ هستند. با کمی تغییر در رژیم غذایی می توان مقدار دریافتی این دو نوع اسید چرب را به تعادل رساند. به سادگی با مصرف کمتر روغن های گیاهی همچون ذرت و دانه آفتابگردان (که مملو از امگا ۶ هستند)، این کار را انجام دهید. اسید های چرب امگا ۳ را نیز می توان با افزایش تخم کتان، گردو، سویا و ماهی های آب سرد مانند ماهی آزاد، به حد تعادل رساند.

ویتامین C

اگرچه پژوهش ها نشان می دهند که توانایی ویتامین C برای کاهش علائم کهیر محدود است؛ ولی در تئوری ها آمده که مقادیر بالای ویتامین C به کاهش آزاد شدن هیستامین در بدن کمک می کند و موجب شکسته شدن سریع هیستامین ها می شود. اثرات مثبت ویتامین C ممکن است به همراه مصرف ویتامین E افزایش یابد؛ زیرا این دو ویتامین تأثیر یکدیگر را تقویت می کنند.

غذا های غنی از کوئرستین

مصرف غذا های غنی از کوئرستین، مانند پیاز قرمز به کاهش علائم کهیر کمک می کند. کوئرستین بیوفلاونوئیدی است که حاوی آنتی اکسیدان بوده و خواص ضدالتهابی و ضدهیستامینی دارد. شواهد حاکی از آن است که می تواند در افراد مستعد، کهیر را کنترل کند. برخی از بهترین منابع غذایی کوئرستین عبارتند از: سیب، پیاز قرمز، کلم بروکلی، انگور قرمز، گیلاس، چای، تمشک، توت ها و زغال اخته.

درمان کهیر

کهیرهای خفیف معمولاً بدون نیاز به انجام اقدامات درمانی بهبود می یابند. اقدامات درمانی با تمرکز بر از بین بردن علل زمینه ای مانند محرک ها انجام می شود.

دارو

برای درمان کهیر، داروهای متعدد تجویزی و بدون نیاز به نسخه پزشک وجود دارد. در برخی موارد ترکیبی از داروها باید استفاده شود. داروهای زیر برای درمان کهیرهای پوستی به کار برده می شود. برخی داروهای تجویزی که برای درمان کهیرهای پوست و آنژیودم به کار برده می شوند عبارتند از:

• آنتی هیستامین های خوراکی: این داروها تولید هیستامین را در بدن متوقف کرده و به کاهش علائم کهیرهای پوستی کمک می کنند. به هر حال برخی داروها نمی توانند بیماری های زمینه ای را درمان کنند. آنتی هیستامین های خوراکی می توانند به تنهایی یا در ترکیب با داروهای دیگر مانند آنتاگونیست های H-2 مصرف شوند. میزان دوز مصرفی داروها متفاوت بوده و برخی از بیماران باید چند روز این داروها را مصرف کنند تا کهیرهای ظاهر شده روی پوستشان به طور کامل برطرف شود.
• کورتیکواستروئیدها: مانند پردنیزون به سرعت عمل کرده و می توانند به مدت کوتاهی برای رفع کهیرها مورد استفاده قرار گیرند. پردنیزون به کاهش تورم، قرمزی و خارش پوست کمک کرده و از بازگشت دوباره کهیرها پیشگیری می کند. در موارد شدید، کورتیکواستروئیدها ممکن است به شکل تزریقی و تزریق در ورید به کار برده شوند. این داروها می توانند عوارض جانبی زیادی داشته باشند بنابراین این داروها باید با احتیاط و در حداقل دوز مؤثر استفاده شوند.
• داروهای ضد خارش: درمان استاندارد برای رفع کهیر و آنژیودم مصرف آنتی هیستامین، داروهای ضد خارش، ضد تورم و دیگر داروهای برطرف کننده علائم آلرژی است.
• داروهای ضدالتهابی: برای کهیرهای شدید یا آنژیودم، پزشکان ممکن است داروهای خوراکی کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون را برای کاهش تورم، قرمزی و خارش پوست تجویز کنند.
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن: اگر مصرف داروهای آنتی هیستامین و کورتیکواستروئیدها مؤثر واقع نشدند، پزشک ممکن است داروهایی که بیش فعالی سیستم ایمنی بدن را آرام می کنند تجویز نمایند.
• داروهای مسکن و ضد تورم: کهیرهای مزمن و آنژیودم ممکن است با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی که به آنها آنتاگونیست لکوترین گفته می شود درمان شوند.
• داروهای کنترل کننده پروتئین خون: اگر شما به صورت ارثی به آنژیودم مبتلا هستید، داروهای متعددی وجود دارند که می توانند سطح پروتئین خون شما را تنظیم کرده و علائم بیماری شما را کاهش دهند.
• اپینفرین: (تزریق آدرنالین) ممکن است در موارد اورژانسی برای پیشگیری از بروز شوک آنافیلاکتیک (واکنش سریع و حاد آلرژیک) به کار برده شود. بیمارانی که واکنش های آلرژیک شدید دارند ممکن است نیاز به تزریق اپیپن داشته باشند که می توانند آن را تزریق کنند. اقدامات درمانی اورژانسی برای کهیرهای شدید شامل تزریق وریدی مایعات و داروهای دیگر برای افزایش فشار و اکسیژن خون می شود که به بهبود تنفس هم کمک می کند.

پیشگیری از کهیر

• اگر سابقه ی ابتلا به کهیر را داشته اید می توانید با تغییرات ساده ای از بروز مجدد آن جلوگیری کنید.
• اگر حساسیت دارید و عامل آن را می دانید، از قرار گرفتن در معرض ماده ی محرک خودداری کنید.
• تزریق آمپول آلرژی می تواند احتمال ایجاد کهیر را کاهش دهد.
• اگر اخیراً دچار کهیر شده اید از پوشیدن لباس های تنگ و قرار گرفتن در معرض دمای غیر متعادل و رطوبت بالا خودداری کنید.

خطرات کهیر

خاراندن تهاجمی پوست باعث ایجاد زخم و خراش هایی می شود که خطر عفونت ثانویه را بالا می برند. عوارض احتمالی (اما نادر) کهیر می تواند شامل موارد زیر باشند:

• آنژیوادم
• آنافیلاکسی
• اضطراب
• افسردگی
• کاهش انجام فعالیت های روزانه

نسخه اصلی مطلب مبتلایان به کهیر چه بخورند و چه نخورند؟ را در سایت دکتر هما فاتحی بخوانید.

---