اتمام بارداری پیش از هفته ی بیستم را سقط ناخواسته ی جنین می گویند. بیشتر سقط جنین های ناخواسته به صورت تصادفی و به خاطر وجود مشکلات کروموزومی و ژنتیکی در تخمک لقاح یافته اتفاق می افتد. این نوع سقط عموماً در معاینات اولیه ی بارداری توسط پزشک تشخیص داده می شود. در مواردی نیز تخمک لقاح یافته قبل از لانه گزینی در دیواره از بین می رود و عادت ماهانه در زمان مقرر اتفاق خواهد افتاد که معمولاً به این حالت سقط جنین گفته نمی شود و زنان نیز متوجه این اتفاق نخواهند شد.

در سونوگرافی اوایل بارداری یعنی در سه ماهه اول، تشخیص بارداری اولیه از سقط فراموش شده برای متخصصین دشوار است. سقط فراموش شده به معنی پایان بارداری است که در آن جنین یا اصلاً تشکیل نشده یا رشد متوقف گردیده است؛ اما هنوز علائم واضحی از سقط مانند خونریزی واژینال یا لکه بینی، خارج شدن بافت از واژن و یا درد و گرفتگی در ناحیه شکم، کمر یا لگن به چشم نمی خورد.

اگر برای دیدن ضربان قلب زود باشد (کمتر از هفته 8 بارداری باشید)، پزشک ممکن است سطح هورمون بارداری (hCG) در خون شما را طی دو روز (۴۸ ساعت) کنترل کند. اگر سطح هورمون hCG به میزان معمول افزایش نیابد (حدود دوبرابر)، علامت این است که بارداری به پایان رسیده است. معمولاً ممکن است یک هفته بعد از سونوگرافی قبلی، توصیه شود تا سونوگرافی به منظور پیگیری روند بارداری انجام شود.

تشخیص سقط جنین با سونوگرافی

برای جلوگیری از تشخیص غلط، پزشکان با استفاده از دستورالعمل های خاص، مشخص می کنند که چه زمانی نتایج سونوگرافی می تواند نشانه سقط باشد. به عنوان مثال، در یک گزارش تخصصی، محققان اظهار داشته اند که اگر در سونوگرافی ترانس واژینال، موارد زیر مشخص شود، سقط جنین تقریباً قطعی است:

1. کیسه بارداری بزرگ تر از 8 میلی متر و فاقد کیسه زرده باشد.
2. کیسه بارداری بزرگ تر از 16 میلی متر و فاقد جنین باشد.
3. جنین بزرگ تر از 5 میلی متر و فاقد ضربان قلب باشد.

علاوه بر این، چنانچه سونوگرافی اول ضربان قلب جنین را نشان دهد؛ اما در سونوگرافی بعدی ضربان مشاهده نشود، علامت سقط جنین است. کاهش سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی، هورمونی که در دوران بارداری ترشح می شود، در کنار سونوگرافی که در آن کیسه بارداری خالی است یا جنین ضربان قلب ندارد، می تواند به تشخیص سقط منجر گردد.

علائم سقط جنین

یکی از علامت های معمول سقط، داشتن خونریزی و دردهای زیر شکمی هستند. ممکن است مقداری بافت دفع کنید که بیشتر شبیه به لخته خون هستند. بیشتر مواقع این خونریزی ها به تدریج از بین می روند که البته زمان و شدت از بین رفتن آن برای افراد مختلف متفاوت است و ممکن است تا ۲ هفته نیز به طول بیانجامد.

بعضی مواقع ممکن است متوجه سقط جنین خود نشوید. رشد جنین شما متوقف می شود؛ اما در رحم باقی می ماند. ممکن است هیچ درد و خونریزی نداشته باشید و بعضی از علائم بارداری مانند حالت تهوع و یا تورم و درد سینه ها هم از بین بروند. در این نوع سقط تا زمان سونوگرافی متوجه نخواهید شد که رشد جنین متوقف شده و بارداری خاتمه یافته است.

عوامل افزایش دهنده خطر سقط جنین

• افزایش تعداد بارداری های یک زن
• افزایش سن مادر
• افزایش سن پدر
• حاملگی مجدد با فاصله 3 ماه بعد از تولد یک نوزاد زنده
• داشتن سابقه سقط یا مرده زایی در حاملگی های قبلی
• داشتن سابقه تولد نوزاد مبتلا به نقایص جنینی.

در موارد زیر نیز خطر سقط جنین بالاتر خواهد بود:

• استفاده از سیگار بیشتر از ۱۴ عدد در روز احتمال سقط جنین را بالاتر می برد.
• نوشیدن حتی ۴ واحد الکل در هفته ریسک سقط جنین را در شما بالاتر می برد.
• استفاده از دارو های روانگردان.
• با کم کردن وزن، می توانید احتمال خطر سقط جنین را کمتر نمایید.
• وجود ناهنجاری در رحم (مثل بد شکلی مادرزادی) و یا ضعیف بودن گردن رحم.
• داشتن شرایط خاص پزشکی مانند لوپوس و یا سندرم آنتی فسفولیپید.
• بیماری قند که به خوبی کنترل نشده است.

انواع روش های سونوگرافی در بارداری

سونوگرافی بارداری را به دو روش می توان انجام داد:

1. در اوایل بارداری، به خصوص قبل از هفته 11، معمولاً یک سونوگرافی داخلی معروف به ترانس واژینال انجام می شود. تصویر به دست آمده از این نوع سونوگرافی، واضح تر و دقیق تر است. بنابراین اگر پس از هفته 11 یا 12 تصویر حاصل از سونوگرافی شکمی، درست و واضح نباشد، یک میله بلند به نام پروب به داخل واژن وارد و سونوگرافی داخلی انجام می شود.
2. از هفته 11 یا 12، سونوگرافی روتین در بارداری معمولاً به صورت شکمی انجام می گیرد. در این روش، ژل مخصوصی روی شکم پخش می شود. متخصص سونوگرافی اسکنر را روی ژل حرکت داده و یا بر روی نقاط خاصی فشار می دهد تا وضعیت رحم و بارداری را ببیند.

در سونوگرافی شکمی نیز اطلاعاتی درباره وضعیت بارداری به دست می آید؛ اما به اندازه روش واژینال واضح و روشن نیست؛ بنابراین در صورت بروز مشکل، تشخیص به تأخیر خواهد افتاد.

عوارض سونوگرافی بارداری

تا کنون زیان بار بودن سونوگرافی واژینال یا شکمی برای جنین، اثبات نشده است. خونریزی بعد از سونوگرافی واژینال معمولاً به این دلیل رخ می دهد که خون از قبل در واژن تجمع کرده و میله پروب باعث تخلیه آن می شود.

نسخه اصلی مطلب بررسی سقط جنین با سونوگرافی را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---