جوش یک اختلال پوستی است که باعث ایجاد لکه های مختلفی نظیر جوش های سرسیاه، جوش های سرسفید، کورکها، برآمدگی و تورفتگی می شود. مسدود شدن غدد مویی توسط چربی های اضافه، پوست مرده و یا باکتریها باعث به وجود آمدن جوش صورت می شود. تجمع این مواد زائد بر روی غدد مویی باعث ایجاد برآمدگی در سطح پوست می شود. گاهی ایجاد جوش های متعدد در صورت یا بدن می تواند علاماتی از خود بر جای گذارد که حتی پس از مدت ها نیز بدن توان درمان و ترمیم آنها را نداشته باشد و بایست از روش های مناسب پزشکی برای درمان استفاده کرد.

انواع جوش صورت

جوش ها بسته به شدت خود، به انواع زیر تقسیم می شوند:

• سر سفید (سربسته)
• سر سیاه (سرباز)
• برآمدگی های قرمز کوچک (پاپول)
• جوش های قرمز التهابی که پاپول هایی هستند که در نوک خود دارای چرک هستند (پوسچول)
• توده های بزرگ، سفت و دردناک در زیر پوست (گرهک ها یا ندول ها)
• توده های دردناک پر از چرک در زیر پوست (ضایعات کیستیک)

علت جوش زدن بدن و صورت

هورمون ‏ها: آندروژن هورمونی است که در دوران بلوغ در بدن دختران و پسران افزایش می‏ یابد و عامل اصلی جوش می‏ باشد. تغییرات هورمونی در دوران بارداری و دوره عادت ماهیانه نیز از دلایل افزایش جوش هستند.

• داروها: مصرف برخی داروها حاوی کورتیکواستروئیدها، تستوسترون یا لیتیم آکنه را تشدید می‏ کند.
• رژیم غذایی: عادت غذایی نادرست باعث چرب شدن کبد و ایجاد جوش‏ های چرکی می ‏شود.
• استرس، فشار روانی و اضطراب
• ارث: ژنتیک در انتقال آکنه تأثیر دارد. اگر والدین شما زمانی جوش داشتند احتمال اینکه شما هم جوش بزنید بسیار زیاد است.
• کار کردن در محیط آلوده باعث بسته شدن منافذ پوست و مسیر فولیکول‏ های مو می‏ شود.
• پوشاندن سطح پوست با لوازم آرایشی در طولانی مدت باعث جوش‏ های ملتهب یا زیرپوستی می‏ گردد.

علت جوش چرکی بزرگ

• عوامل ژنتیکی و ارثی
• تغییرات هورمونی (در پسران نوجوان به دلیل ترشح هورمون آندروژن و در خانم ها به دلیل چرخه ی قاعدگی، بارداری یا یائسگی)
• بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (یکی از انواع کیست تخمدان) در خانم ها
• میزان بالای رطوبت و عرق
• بسته شدن منافذ و سوزش صورت و استفاده از محصولات مراقبتی نامناسب پوست
• بعضی از داروها و مواد شیمیایی مانند کورتیکواستروئیدها، لیتیوم، فنیتوئین، ایزونیازید.

علت جوشهای دردناک صورت

برخلاف شکل های خفیف تر جوش، جوش چرکی بسیار دردناک است و زمانی ایجاد می شود که چربی و سلول های مرده ی پوست به طور عمیق در فولیکول مو یا منافذ پوست نفوذ می کنند. با پارگی منافذ زیر پوست، التهاب به سمت بافت اطراف پوست رها می شود. این واکنش زنجیره ای در پوست ادامه پیدا می کند، التهاب گسترده تر می شود، باکتری های مولد جوش رشد می کنند و جوش در تمام ناحیه پخش می شود. پوست بدن برای جلوگیری از پخش شدن التهاب، یک کیست دور آن منطقه ایجاد می کند.

جوش چرکی معمولاً در دوران بلوغ در پسرهای جوان ایجاد می شود؛ اما می تواند در بزرگسالی (به ویژه هنگامی که تعادل هورمونی به هم می خورد) نیز ادامه پیدا کند. در خانم های بزرگسال معمولاً جوش چرکی در دوران قاعدگی ایجاد می شود.

علائم جوش های چرکی و دردناک صورت

• برآمدگی های بزرگ، قرمز و دردناک روی صورت، قفسه ی سینه، پشت، بالای بازو، شانه یا ران
• گره هایی که حالت قرمز دارند؛ ولی روی آن سفید نیست.
• ضایعاتی که قبل از ظاهر شدن، در زیر پوست احساس می شوند.
• جوش های قابل رؤیت که چرک و گره دارند و دارای نوک تیزی هستند.
• برآمدگی هایی که حتی بدون دست زدن به آنها، دردناک هستند.

کبد و جوش صورت

وظایف کبد تنها به حذف سموم از بدن ختم نمی شود، بلکه وظیفه تجزیه چربی ها را نیز به عهده دارد. وقتی عملکرد کبد انسان به دلیل بیماری کبد چرب با اختلال مواجه می شود، چربی ها وارد جریان خون می شوند. معمولاً غدد چربی روی پوست تلاش می کنند این چربی ها را استفاده کنند. متأسفانه استفاده از سموم محلول در چربی توسط پوست برای چربی سازی می تواند سبب مشکلات زیادی شود. این چربی ها، چربی طبیعی روی پوست را به علت اینکه حاوی سموم التهابی هستند، ناکارآمد می کنند. کیفیت چربی های موجود در جریان خون می تواند کیفیت چربی پوستی را تحت تأثیر قرار دهد. هرچه چربی پوست سمی تر و ضخیم تر می شود، بیشتر منافذ پوستی دچار انسداد می شوند. اگر در رژیم غذایی فرد مقادیر بالایی چربی مضر باشد، تأثیر آنها روی پوست شدیدتر خواهد بود.

پیشگیری از جوش

در اینجا به چند نکته برای مراقبت از پوست افراد دارای آکنه یا مستعد به آن در برابر بروز جوش اشاره شده است:

• صورت خود را بیش از دو بار در روز با آب گرم و شوینده مخصوص آکنه نشویید.
• جوش ها را دستکاری نکنید و از تخلیه جوش زیرپوستی اجتناب کنید؛ زیرا ممکن است عفونت را بیشتر کرده و باعث انسداد، تورم و قرمزی شود.
• خود درمانی نکنید و برای از بین بردن جوش برای همیشه، از همان ابتدا به پزشک مراجعه کنید.
• هنگام صحبت تلفن را از صورت دور خود نگه دارید.
• دست های خود را قبل از استفاده از لوسیون، کرم یا لوازم آرایشی حتماً بشویید.
• اگر دارای جوش روی باسن، جوش سر یا جوش روی پشت و شانه ها هستید؛ از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید.
• از محصولات آرایشی بدون چربی و برای پوست حساس استفاده کنید و قبل از خواب حتماً آرایش خود را پاک کنید.
• قبل از استفاده از کرم اصلاح، پوست و ریش خود را با آب گرم و صابون بشویید.
• از قرار گرفتن زیاد در معرض آفتاب خودداری کنید؛ زیرا این امر باعث تولید سبوم بیشتر در پوست می شود.
• از اضطراب و استرس خودداری کنید؛ زیرا می تواند باعث افزایش تولید کورتیزول و آدرنالین شود که باعث تشدید آکنه می شوند.

درمان جوش صورت و بدن

معمولاً پزشکان برای درمان سریع جوش صورت و از بین بردن جای جوش از روش های مختلفی استفاده می کنند. طبق تجربه داروهای بدون نسخه مانند:

انواع ژل شستشو

کرم ها و لوسیون های موضعی خاص جوش های خفیف (مانند ژل ضدجوش سینره) برای درمان جوش صورت فوری و از بین بردن جوش صورت در یک روز مؤثر هستند؛ اما در مورد جوش های متوسط تا شدید باید روش های درمانی قویتری مانند:

1. تزریق کورتیکواستروئیدها
2. مصرف خوراکی و موضعی آنتی بیوتیک ها
3. مصرف خوراکی داروهای پیشگیری از بارداری
4. مصرف داروهای خوراکی و موضعی حاوی ایزوترتینوئین و غیره را دنبال کرد.

لایه بردارهای شیمیایی

لایه بردارهای شیمیایی حرفه ای مانند اسید گلیکول یک یا اسید سالیسیلیک برای از بین بردن سلول های مرده پوست، منافذ، جوش های سر سفید و سر سیاه و تحریک برای رشد پوستی جدید به کار می روند. لایه بردارهای شیمیایی همچنین در کاهش ظاهر زخم های آکنه بسیار مؤثر هستند. لایه بردارهای شیمیایی دارای سه نوع درجه بندی هستند: لایه بردارهای سطحی، متوسط و عمقی. لایه برداری های لایه های زنده (لایه های متوسط و عمیق) با استفاده از محصولاتی مانند اسید تری کلرواستیک (TCA) و فنل باید توسط یک پزشک انجام شود.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن روش لایه برداری مکانیکی لایه سطحی پوست است. این نوع درمان شامل یک دستگاه دستی است که کریستال ها را روی پوست می کشد. کریستال ها به آرامی سطح پوست را سایش یا صیقل می دهند. یک لوله ی خلاء کریستال ها و سلول های پوست را پاکسازی می کند. میکرودرم ابریژن موجب لایه برداری و باز کردن منافذ پوست می شود. نتایج سریعاً قابل مشاهده هستند و پوستی روشن تر و صورتی رنگ به وجود می آید.

درمان لیزری جوش

درمان های لیزری با از بین بردن سطحی ترین لایه پوست و به سطح رساندن سلول های جوان تر زیرین، جوش ها و جای زخم ناشی از جوش ها را از بین می برند. این درمان، سطح پوست را بدون استفاده از مواد شیمیایی یا اسکراب تجدید کرده و ظاهر جای زخم ها را کاهش می دهد. با این حال، درمان لیزری جوش ها برای هر نوع پوستی مخصوصاً انواع حساس مناسب نیست. تأثیرگذاری این درمان به نوع جوش بستگی دارد.

میکرونیدلینگ

یکی دیگر از درمان های بی نظیر جوش و جای جوش میکرونیدلینگ است. در این فرآیند سوزن های کوچکی به درون پوست اطراف جای زخم وارد می شوند تا پوست را به تولید کلاژن بیشتر وادار کنند. این کلاژن می تواند با صاف کردن پوست، ظاهر زخم های ناشی از جوش را کاهش دهد. با این حال، رفع زخم ناشی از جوش می تواند به بروز عوارض موقتی از جمله قرمزی، درد و التهاب منجر شود.

فوتودینامیک (PDT)

در طول این فرایند، یک پماد مخصوص (فوتوسنسیتایزر) به محل جوش اعمال شده و سپس یک نور کنترل شده به رنگ قرمز یا آبی بر روی محل تابانده می شود. این فرایند با هدف کوچک کردن غدد سباسه، کاهش مقدار چربی و از بین بردن باکتری ها در منافذ پوست و همچنین کاهش مؤثر اندازه جوش های کیستی انجام می شود.

ایزوترتینوئین

ایزوترتینوئین دارویی امید بخش برای مبتلایانی است که روش های دیگر در درمان جوشهای کیستی آنان مؤثر نبوده است. ایزوترتینوئین یک داروی خوراکی قدرتمند است که از ویتامین A مشتق شده و با تغییر شکل غدد سباسه جریان تولید چربی در این غدد را متوقف می کند. این کاهش در تولید سیبوم می تواند به کاهش مقدار باکتری و در نهایت رفع عفونت منجر شود.

نسخه اصلی مطلب چرا جوش میزنیم؟ را در سایت دکتر علیرضا واعظ شوشتری بخوانید.

---