پلیکا اصطلاحی است که برای توصیف چین واقع در لایه پوشش دهنده مفصل زانو به کار برده می شود. لایه داخلی پوشش دهنده مفصل زانو چیزی بیشتر از یک آستین یا غلاف بافتی نیست. این غلاف بافتی از بافت سینوویال، یعنی ماده نازک لغزنده ای تشکیل می شود که تمام مفصل ها را می پوشاند. غلاف بافتی سینوویال چین هایی دارد که اجازه می دهد استخوان های مفصل بدون محدودیت حرکت کند. چهار چین سینوویال پلیکا در زانو وجود دارد؛ اما به نظر می رسد که فقط یک پلیکای زانو، یعنی پلیکای داخلی دردسرساز باشد.

پلیکای داخلی به سر تحتانی کشکک زانو متصل است و در کنار زانو کشیده می شود تا به سر تحتانی استخوان ران در کنار مفصل زانو، در نزدیک ترین نقطه به زانوی دیگری متصل شود. سندرم پلیکا عارضه ای است که التهاب لایه پوشش دهنده داخل مفصل زانو، علت ابتلا به آن است.

پلیکای زانو زمانی تحریک می شود که پلیکا بین استخوان های زانو گیر بیفتد.گیرافتادگی پلیکا معمولاً پیامد آسیب دیدن زانو یا استفاده بیش از حد و نامناسب است. سندرم پلیکا باعث زانو دردی می شود که در اثر فعالیت، به ویژه بالا و پایین رفتن از پله ها تشدید می شود. همچنین سندرم پلیکا احساس ناپایداری و گاهی اوقات قفل کردن یا گرفتن را در زانو ایجاد می کند. نتایج به دست آمده از روش های تشخیصی، نوع و روش درمانی را تعیین خواهند کرد. در صورتی که سندروم پلیکا علائم خفیفی به همراه داشته باشد و روش های تشخیصی از خفیف بودن این عارضه اطلاع دهند، استفاده از روش های غیر جراحی مؤثر، بهترین گزینه های درمانی هستند.

علت التهاب و تورم کپسول مفصلی زانو

سندرم پلیکا در زانو، بیشتر به دلیل آسیب دیدگی، استفاده بیش از حد از زانو و تغییر ساختار در زانو، ایجاد می شود. تشخیص این سندرم، در بیشتر موارد ممکن است دشوار باشد؛ زیرا نمونه های سینوویال، عمدتاً بدون علامت بوده و از نظر بالینی اندک هستند. ابتلا به سندرم پلیکا زانو به دلایلی که در زیر به آنها اشاره می کنیم، اتفاق می افتد:

• ضربه
• پیچ خوردن زانو
• خم شدن و کشش مکرر زانو
• فعالیت زیاد
• ضعف عضلات
• خونریزی داخل مفصلی

پ

آسیب دیدگی مینیسک زانو

بنابراین سندرم پلیکا در زانو اغلب نتیجه استفاده بیش از حد از زانو است و در افرادی که مشغول تمرینات مکرر و حرکات کششی مانند دوچرخه سواری، دویدن، ورزش های گروهی، ژیمناستیک، شنا و قایقرانی هستند، شایع است.

علائم سندرم پلیکا

• درد زانو
• صدای تق تق زانو در هنگام حرکت دادن زانو
• پلیکای حساس به لمس
• درد همراه با فعالیت هایی مانند بالا رفتن از پله ها، اسکات و بلند شدن از روی صندلی
• آرتروفی در موارد مزمن
• گاهی اوقات می توان درد را با قرار دادن یک لحاف بین زانوها تسکین داد. این معمولاً نشانه ابتلا به پلیکای متورم است.

تشخیص سندروم پلیکا

تشخیص سندرم پلیکا میتواند بسیار مشکل و چالش برانگیز باشد. بسیاری دیگر از مشکلات و بیماریهای زانو هستند که موجب بروز علائم کاملاً مشابه با سندرم پلیکا میشوند و پزشک تنها در صورتی سندرم پلیکا را تشخیص میدهد که ابتلا به بیماریهای دیگر رد شده باشد.

1. شرح حال: تشخیص این عارضه با گرفتن شرح حال بیمار آغاز می شود. معمولاً بیماران سابقه ترومای مستقیم به ناحیه قدامی زانو را ذکر می کنند. درد در ناحیه قدامی داخلی زانو و در هنگام باز کردن کامل زانو احساس می شود.
2. معاینه فیزیکی: در معاینه تندرنس و click در ناحیه قدامی داخلی لمس می شود.
3. MRI: از MRI برای مشاهده بافت نرم استفاده می گردد. هدف از تصویربرداری از زانو این است که بافت فیبروزی روی پرده ی پلیکا دیده شود و همچنین سایر مشکلات و بیماریهای احتمالی مفصل زانو رد شوند. MRI در نماهای Axial و Sagittal خواسته می شود.
4. آرتروسکوپی: قطعی ترین راه برای تشخیص سندرم پلیکا، انجام آرتروسکوپی زانو است. در حین انجام آرتروسکوپی علاوه بر تشخیص قطعی سندرم پلیکا، میتوان با برداشتن قسمت های ملتهب و برجسته پلیکا، همزمان بیماری را نیز درمان نمود. البته انجام آرتروسکوپی، اولین اقدام درمانی نیست و همیشه در ابتدا روشهای درمان غیر جراحی و غیر تهاجمی تجویز میشوند.

درمان آسیب کپسول مفصلی زانو

انجام حجم بالای تمرینات و فعالیت خسته کننده در ورزشکاران باعث بروز این عارضه می گردد. پس در قدم اول از بیماران ورزشکار مبتلا به این عارضه درخواست می شود تا از انجام فعالیت های سخت وناگهانی پرهیز نمایند. لازم است مبتلایان به این عارضه برای چند روز فعالیت های خود را کاهش داده و به خوبی استراحت نمایند. همچنین برخی از روش های درمانی غیرجراحی جهت درمان سندرم پلیکا توصیه می گردد که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم:

گرما درمانی و سرما درمانی

سرمادرمانی با استفاده از قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانو درد و التهاب را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. اگر می خواهید از این روش درمانی برای رفع التهاب و درد استفاده کنید لازم است بلافاصله پس از انجام فعالیتی که منجر به بروز درد می شود برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه از کمپرس یخ کمک بگیرید و ناحیه دردناک را با آن ماساژ دهید. به این روش اصطلاحاً ماساژ یخ نیز گفته می شود. سرمادرمانی با استفاده از قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانو درد و التهاب را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
برای کمک گرفتن از گرمادرمانی لازم است قبل از انجام فعالیت ورزشی که فیزیوتراپیست برای شما انجام می دهد محل آسیب دیده را گرم کنید. برای این کار می توانید از کیسه آب گرم استفاده نمایید یا زانوی خود را در آب گرم قرار دهید.

داروهای درمان سندرم پلیکا

داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی یا NSAIDS ها که در درمان بسیاری از بیماری های اسکلتی و عضلانی کاربرد دارند برای درمان این عارضه نیز مفید هستند. به همین دلیل آنها در رده داروهای درمان سندرم پلیکا قرار می گیرند. علل تجویز این داروها کاهش التهاب و سرکوب درد در ناحیه زانو است. داروهای درمان این عارضه به صورت خوراکی و تزریقی تجویز می گردند و با کاهش التهاب غضای مفصلی علائم این بیماری را کاهش می دهند. در برخی موارد تزریق استروئید جهت کاهش التهاب زانو منجر به گرفتگی عضلات در ورزشکاران می گردد که پس از دو تا سه روز بهبود می یابد.

فیزیوتراپی برای درمان سندرم پلیکا

استفاده از روش درمانی فیزیوتراپی یکی از درمان های قطعی برای بیماری چون سندرم پلیکا به حساب می آید و در صورت مراجعه به موقع بیمار و انجام آن بهبودی بیمار در کمترین زمان ممکن با و کمترین میزان تحمل درد همراه خواهد بود. فیزیوتراپی زانو دو هدف مهم را دنبال می کند. اولین هدف کاش درد و التهاب زانوی بیمار و توانایی او در انجام کارهای روزانه و دیگری بازگشت عملکرد طبیعی زانو است. به صورت کلی انجام فیزیوتراپی باعث افزایش قدرت و کشش عضلات و بافت نرم اطراف زانو می گردد و به همین دلیل روشی مناسب جهت درمان این عارضه محسوب می شود.

ماساژ و درمان دستی

هنگامی که التهاب و درد ناشی از سندرم پلیکا کاهش یافت می توان به عنوان یک درمان کمکی مخصوصاً برای ورزشکاران از ماساژ و درمان دستی کمک گرفت. درمانگران جهت بهبود توانایی حرکتی فرد و نیز استحکام و تقویت زانو از درمان دستی استفاده می کنند. می توان به عنوان یک درمان کمکی مخصوصاً برای ورزشکاران از ماساژ و درمان دستی کمک گرفت.

شاک ویو تراپی زانو

این روش درمانی که در آن از تابش فرکانس های بالا روی ناحیه آسیب دیده استفاده می گردد باعث سرعت بخشی به فرایند نوسازی و تولید بافت در ناحیه آسیب دیده می شود.

لیزر درمانی زانو

انجام لیزر درمانی در درمان سندرم پلیکا باعث تحریک خود درمانی بدن می گردد. همچنین درد به میزان چشمگیری کاهش یافته و دامنه حرکتی زانو افزایش خواهد یافت. در اینجا لازم است به این نکته اشاره نماییم که یکی از روش هایی که مانع نیاز افراد به جراحی می شود انجام لیزر درمانی است.

تمرینات ورزشی

یکی از علل بروز فشار در ناحیه جلوی زانو ضعف و عدم تعادل عضلانی است. بسته به میزان التهاب و شرایط زانوی شما فیزیوتراپیست یک برنامه درمانی کامل برای شما تجویز می کند. این برنامه شامل تمرین در قسمت میانی پایین تنه است. در برخی مواقع تمرینات در حالت دراز کشیده انجام می شود و سپس تمرینات ایستاده شروع می شود که جزء برنامه ورزشی ایستاده است. طراحی برنامه فیزیوتراپی و ورزشی با توجه به سن و وضعیت جسمی هر فرد متفاوت است.

جراحی زانو

در صورتی که درد ناشی از سندرم پلیکا پس از چندین هفته فیزیوتراپی، لیزر و درمان دستی تسکین نیافت ممکن است جراحی آرتروسکوپیک تجویز گردد. پس از جراحی نیز به فیزیوتراپی نیاز دارید.

پیشگیری از ابتلا به سندرم پلیکا

اگرچه راه حل صد درصدی برای پیشگیری از این مسئله وجود ندارد؛ اما رعایت توصیه های زیر تا حدی ریسک آن را کاهش می دهد:

• بیش از حد از زانو استفاده نشود.
• در هنگام شروع برنامه ورزشی جدید به شروع درد و علائم دقت شود.
• قدرت و انعطاف پذیری عضلات پا باید حفظ شود.

نسخه اصلی مطلب علت التهاب و تورم کپسول مفصلی زانو را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---