قلب یکی از عضلات بدن است و بیماری قلبی اصطلاحی است که برای توصیف مجموعه شرایطی بکار میرود که قلب را تحت تاثیر قرار داده اند. بطور کلی بیماری های قلبی شامل موارد زیر است:

1. بیماری عروق قلبی مانند عروق کرونر
2. مشکلات ضربان قلب و آریتمی های قلبی
3. بیماری های مادرزادی قلب
4. بیماری های مربوط به دریچه های قلب
5. بیماری های مربوط به عضلات قلب (کاردیومیوپاتی)
6. عفونت در قلب

در صورتی که از بین علائم بالا، درد قفسه سینه، تنگی نفس و احساس غش و ضعف دارید بهتر است سریعا به مراکز اورژانسی قلب مراجعه نمایید. با توجه به گستردگی مشکلات مربوط به قلب، روش های تشخیصی نیز به تبع آن متنوع و اختصاصی شده اند. از جمله روش های تشخیص مشکلات قلبی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. الکتروکاردیوگرام

الکتروکاردیوگرام یا همان نوارقلب به سنجش فعالیت الکتریکی قلب میپردازد. در حقیقت قلب در هر ضربان میزان بسیار کمی جریان الکتریکی تولید میکند که میتوان با اتصال یک سری ابزار مخصوص به دست ها، پاها و سینه به ثبت آنها پرداخت. هر نوار قلب دو نوع اطلاعات در اختیار پزشک قرار می دهد:

• با اندازه گیری فاصله ی زمانی بین هر ضربان، مدت زمان عبور جریان الکتریکی از یک بخش قلب به بخش دیگر آن را مشخص میکند. این زمان میتواند نشان دهد که فعالیت الکتریکی قلب نرمال، کند، تند یا نامنظم است.
• با اندازه گیری مقدار جریان الکتریکی در طی فعالیت قلب میتوان فهمید آیا بخشی از قلب بزرگتر از حد طبیعی است یا بیش از اندازه کار میکند یا نه.

2. اکوکاردیوگرام

در این روش با استفاده از امواج صوتی میتوان به بررسی ساختار درونی قلب پرداخت. در این روش، فرد متخصص یک دستگاه را که Phone نام دارد را روی بخش جلویی سینه و جایگاه قلب میگذارد و به ثبت تصاویر از قلب میپردازد. این روش میتواند تقریبا هر بیماری مادرزادی در قلب و مشکلات عضلات قلب را تشخیص دهد.

3. تصویر اشعه ایکس از قفسه سینه

تصویر حاصل میتواند اطلاعاتی در مورد ریه ها و اندازه ی قلب و شکل آن در اختیار پزشک قراردهد. میزان اشعه استفاده شده به اندازه ی یک پنجم مقداری است که هر فرد سالیانه از محیط طبیعی خود دریافت میکند. این مقدار به اندازه ای پایین است که مشکل چندانی را در درازمدت ایجاد نخواهدکرد.

4. آنژیوگرافی قلب و کاتتریزاسیون

کاتتریزاسیون فرایندی است که بوسیله ی آن میتوان اطلاعات مستقیمی از فشارخون و الگوی جریان خون در رگ ها و قلب به دست آورد. در این روش از طریق ورود یک لوله به سیاهرگی در پا، بازو یا گردن، ماده ای بعنوان ماده ی حاجب به داخل رگ تزریق می شود. این ماده در مقابل تابش پرتو ایکس تصویری ایجاد میکند. این تصویر با دستگاه ثبت میشود و با استفاده از آن میتوان الگوی حرکت خون و رگ های بسته و مکان انسداد را میتوان مشخص نمود.

5. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام-آر-آی یا MRI)

در این روش با استفاده از امواج مغناطیسی برای بررسی قلب، رگ های خونی متصل به قلب و شش ها استفاده می شود. در این روش، فرد بر روی یک میز به مدت نیم تا یک ساعت بصورت کاملا ثابت دراز میکشد و در محفظه ای که میدان مغناطیسی تولید می کند وارد میشود. این محفظه ممکن است کمی برای افراد مختلف، حتی بزرگسالان آزاردهنده باشد.

6. سی تی اسکن (CT scan)

در این روش با استفاده از پرتو ایکس و تصویربرداری های مداوم، یک فیلم از ناحیه ی موردنظر به دست می آید. این روش سریعتر از MRI است و میزان اشعه ایکس استفاده شده به اندازه ی یک آنژیوگرافی است.

7. مانیتور هولتر

مانیتور هولتر راهی است که به ثبت تک تک ضربات قلب برای 24 یا 48 ساعت میپردازد. این روش مانند ثبت نوار قلب است اما به دلیل اینکه در 24 ساعت یا بیشتر صورت میگیرد، نیاز به یک دستگاه هولتر همراه خواهدبود که بوسیله ی رابط هایی به سینه اتصال دارد. فرد به انجام فعالیت معمول روزمره ی خود میپردازد و هولتر به ثبت فعالبت الکتریکی قلب میپردازد.

در نهایت پزشک با بررسی نتایج ثبت شده میتواند به تشخیص مشکلاتی بپردازد که در نوار قلب حالت استراحت (که در مطب تهیه میشود) خود را نشان نمی دهند. میتوان این اطلاعات را بصورت آنلاین نیز با پزشک در میان گذاشت.

8. تست ورزش

این تست به بررسی ریتم ضربان قلب و استقامت قلب در حین ورزش میپردازد. فرد بر روی یک تردمیل میدود یا یک دوچرخه ثابت را میراند و در حین انجام این حرکات، دستگاه به ثبت نوار قلب میپردازد. این روش اطلاعاتی از تاثیر ورزش بر فشار خون، ضربان و عضلات قلب در اختیار پزشک قرار میدهد. گاهی ممکن است مجبور باشید داخل یک لوله تنفس کنید تا وضعیت تنفسی شما نیز مورد بررسی قراربگیرد.

9. مطالعات الکتروفیزیولوژیکی

نوع ویژه ای از مطالعه ی کاتترازیسیون است که بجای بررسی جریان خون در رگ، به بررسی فعالیت الکتریکی و ضربان قلب میپردازد. این روش برای بررسی آریتمی های قلب بکار میرود و میتواند قسمتی از قلب را که مسئول آریتمی است را مشخص کند. همچین برای بررسی تاثیر داروهای تجویزشده و یا نیاز به روشهای درمانی جدید میتوان از این روش استفاده کرد.

10. نمونه برداری بافتی از قلب (بیوپسی قلبی)

این روش زمانی بکار میرود که احتمال وجود پروتئین های غیرطبیعی مانند آمیلوییدها، وجود پاتوژنهایی مانند ویروس ها و بررسی پیوند قلب ممکن است استفاده شود.

نسخه اصلی مطلب بهترین راههای تشخیص بیماری قلبی را در سایت دکتر امید هاشمی فرد بخوانید.

---