بزرگی پروستات یا هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) یکی از مشکلات شایع در مردان مسن است که می تواند باعث اختلال در عملکرد طبیعی ادراری و کاهش کیفیت زندگی شود. در حالی که جراحی و داروهای شیمیایی به عنوان روش های متداول درمانی در نظر گرفته می شوند، امروزه راهکارهای غیرجراحی و طبیعی نیز توجه بسیاری را به خود جلب کرده اند. درمان های بدون جراحی شامل تغییرات در سبک زندگی، استفاده از گیاهان دارویی و تکنیک های درمانی مانند درمان با لیزر و اولتراسوند به طور فزاینده ای در حال گسترش هستند. این مقاله به بررسی روش های درمان بزرگی پروستات بدون جراحی و داروهای قطعی برای این بیماری خواهد پرداخت تا مردان مبتلا به این مشکل، گزینه های موثر و ایمن تری را برای بهبود وضعیت خود بشناسند.

علت بزرگ شدن پروستات

بعد از 40 سالگی به دلایل مختلفی در مردان شاهد بزرگ شدن پروستات هستیم که می تواند بر مسیر ادرار و همچنین باروری مردان موثر باشد. این بیماری در بین مردان بالای 40 سال بسیار شایع است. این افزایش در اندازه پروستات خوش خیم می باشد. علت بزرگ شدن پروستات تاکنون مشخص نشده ولی دلیل مبتلا شدن به پروستات در آن دخیل هستند:

1. سابقه فامیلی
2. چاقی
3. بیماری دیابت
4. عدم فعالیت

علائم بزرگی پروستات

طیف علائم بزرگی پروستات بسیار متغیر می باشند و به تدریج و با افزایش سن، بیشتر می شوند. شایع ترین علائم بزرگی پروستات عبارتند از:

• تکرر ادرار
• احساس فوریت در دفع ادرار
• افزایش دفعات دفع ادرار در فاصله شب تا صبح (Nocturia)
• دشواری در شروع و برقراری جریان ادرار
• جریان ضعیف ادرار یا قطع و وصل شدن جریان ادرار
• قطره قطره آمدن ادرار
• عدم توانایی تخلیه کامل مثانه
• عفونت ادراری و سوزش ادرار در آقایان
• رؤیت خون در ادرار

بین علائم بزرگی پروستات و سایز پروستات آقایان، ارتباط مستقیم و واضحی وجود ندارد. گاهی علی رغم سایز خیلی بزرگ پروستات، علائم اندکی وجود داشته و گاهی نیز علائم پر سر و صدا علی رغم سایز نه چندان بزرگ پروستات دیده می شوند.

عوارض بزرگی پروستات

علائم ادراری ناشی از بزرگ شدن پروستات در تمام بیماران تشدید نمی‎شود و اکثر بیماران با عوارض جدی روبه رو نمی شوند. با این حال برخی بیماران در اثر درمان نکردن بزرگی پروستات دچار عوارض زیر می شوند:

• مجرای خروج ادرار گاهی اوقات کاملاً مسدود می شود و بیمار دیگر نمی تواند ادرار کند، به این مشکل احتباس ادراری می گویند. احتباس ادرار بسیار ناراحت کننده است و برای تخلیه مثانه باید از لوله کوچکی به نام سوند استفاده شود. البته کمتر از یک درصد مردان مبتلا به بزرگی پروستات با مشکل احتباس ادرار مواجه می شوند.
• گاهی اوقات فقط بخشی از ادرار جمع شده در مثانه تخلیه می شود و همواره مقداری ادرار در مثانه باقی می ماند. این مشکل مداوم اصطلاحاً احتباس مزمن گفته می شود و عارضه هایی مانند عفونت های ادراری راجعه (عود کننده) یا بی اختیاری ادرار را به دنبال دارد. در حالت بی اختیاری به جای آن که مقدار زیادی ادرار به یکباره در سرویس بهداشتی دفع شود، ادرار قطره قطره از اطراف محل انسداد ترشح می کند.

نکته: خطر ابتلا به سرطان پروستات در اثر بزرگ شدن پروستات افزایش نمی یابد. خطر مبتلا شدن به سرطان پروستات برای آقایان دچار عارضه بزرگ شدن خوش خیم پروستات با آقایانی که این مشکل را ندارند، یکسان است.

میوه های مضر برای پروستات

بعضی از میوه ها به دلیل مقدار بالای قند یا اسیدها ممکن است برای پروستات مضر باشند، به ویژه برای افرادی که از مشکلات پروستات مانند بزرگی خوش خیم پروستات رنج می برند. این میوه ها شامل:

• میوه های قندی: میوه هایی مانند موز و انگور که حاوی مقادیر بالای قند هستند می توانند سطح قند خون را بالا برده و به التهاب پروستات دامن بزنند.
• میوه های اسیدی: میوه هایی مانند پرتقال و لیمو ممکن است باعث افزایش تحریک در افرادی شوند که دچار مشکلات ادراری ناشی از پروستات هستند.

تشخیص بزرگ شدن پروستات

پزشک معمولاً با انجام یک معاینه فیزیکی و پرسیدن سابقه پزشکی شما، وضعیت را بررسی می کند. معاینه فیزیکی شامل معاینه رکتوم است که به پزشک اجازه می دهد اندازه و شکل پروستات شما را تخمین بزند. سایر آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش ادرار: ادرار از نظر خون و باکتری بررسی می شود.
• تست یورودینامیک: در این آزمایش، مثانه شما از طریق یک کاتتر با مایع پر می شود تا فشار مثانه شما در هنگام ادرار اندازه گیری شود.
• آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA): این آزمایش خون، سرطان پروستات را بررسی می کند.
• باقیمانده ادراری: با این کار میزان ادرار باقی مانده در مثانه پس از دفع ادرار بررسی می شود.
• سیستوسکوپی : در اینجا، مجرای ادرار و مثانه شما با یک دوربین کوچک نورانی که در مجرای ادرار شما قرار می گیرد، آزمایش می شود.
• سونوگرافی : سونوگرافی پروستات یک روش تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی برای بررسی ساختار و اندازه پروستات به منظور تشخیص مشکلاتی مانند بزرگ شدن، عفونت یا سرطان استفاده می شود.

همچنین پزشک ممکن است در مورد داروهایی که مصرف می کنید و می توانند بر سیستم ادراری شما تأثیر بگذارند، سؤال کند. سوالاتی از قبیل:

• داروهای ضد افسردگی
• دیورتیک ها
• آنتی هیستامین ها
• آرام بخش ها

جدیدترین درمان های پروستات

درمان های جدیدتر برای مشکلات پروستات در حال تکامل هستند و بسیاری از روش ها به طور خاص برای درمان سرطان پروستات یا بزرگ شدن خوش خیم آن طراحی شده اند:

• ایمپلنت های پروستات: تکنولوژی های جدید مانند ایمپلنت های پروستات که به کاهش سایز غده پروستات کمک می کنند، در حال استفاده هستند.
• لیزر درمانی: لیزر درمانی مانند لیزر HoLEP (لیزر با توان بالا برای اصلاح پروستات بزرگ شده) یک روش مدرن برای درمان بزرگ شدن خوش خیم پروستات است.
• میکروویو درمانی: استفاده از امواج میکروویو برای گرم کردن بافت پروستات و کاهش سایز آن، یکی از روش های نوین در درمان مشکلات پروستات است.

برای کسب اطلاعات بیشتر، به متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا بهترین درمان متناسب با شرایط فردی شما انتخاب شود.

داروی کوچک کننده پروستات

داروهای مختلفی برای کوچک کردن پروستات و کاهش علائم بزرگ شدن پروستات وجود دارند. برخی از مهم ترین داروها عبارتند از:

• آلفا-بلاکرها: این داروها مانند تامسولوسین (Flomax) به شل شدن عضلات پروستات و مثانه کمک کرده و علائم بزرگ شدن پروستات را کاهش می دهند.
• مهارکننده های 5-آلفا ردوکتاز: داروهایی مانند فیناستراید و دوترسترید می توانند با کاهش سطح هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) باعث کوچک شدن پروستات شوند.

یکی از روش های درمان بزرگی پروستات (BPH) که به عنوان گزینه ای غیرجراحی مطرح است، "امبولیزاسیون شریان پروستات" (PAE) است. در این روش، خون رسانی به نواحی خاصی از پروستات مسدود می شود که به کاهش اندازه پروستات و بهبود علائم ادراری کمک می کند. این عمل باید توسط یک رادیولوژیست مداخله ای که متخصص در استفاده از تکنیک های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام آر آی برای هدایت درمان است، انجام شود. امبولیزاسیون شریان پروستات مزایای کوتاه مدت و بلندمدتی نشان داده است، اما بیماران باید با پزشک خود در مورد ریسک ها و فواید این درمان مشورت کنند.

درمان دارویی بزرگی پروستات

در صورتی که تغییرات سبک زندگی نتواند علائم بزرگی پروستات را کنترل کند، پزشک ممکن است دارو تجویز کند. این داروها شامل مسدودکننده های آلفا ۱، داروهای کاهنده هورمون، آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد انقباض مثانه هستند.

• مسدودکننده های آلفا ۱: این داروها عضلات پروستات و گردن مثانه را شل کرده و جریان ادرار را تسهیل می کنند. از جمله داروهای معروف این گروه می توان به دوکسازوسین، تامسولوسین و پرازوسین اشاره کرد. عوارض جانبی شامل کاهش فشار خون و انزال معکوس هستند.
• داروهای کاهنده هورمون: داروهایی مانند فیناستراید و دوتاستراید با کاهش سطح هورمون تستوسترون اندازه پروستات را کاهش می دهند و جریان ادرار را بهبود می بخشند. با این حال، این داروها ممکن است عوارضی چون کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی ایجاد کنند.
• آنتی بیوتیک ها: در صورت وجود التهاب باکتریایی در پروستات، آنتی بیوتیک ها می توانند علائم را تسکین دهند. این داروها برای پروستاتیت غیر باکتریایی مؤثر نیستند.
• داروهای ضد انقباض مثانه: برای کاهش تکرر ادرار و شب ادراری، داروهایی مانند تولترودین و اکسی بوتینین تجویز می شوند. عوارض این داروها شامل خشکی دهان و یبوست است و بیماران مبتلا به گلوکوم باید با احتیاط مصرف کنند.

این درمان ها به کنترل علائم بزرگی پروستات کمک می کنند، اما مصرف آن ها باید تحت نظر پزشک باشد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.

برای درمان پروستات چه بخوریم؟

برای حمایت از سلامت پروستات، مصرف غذاهای خاص می تواند کمک کننده باشد. غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها، فیبر و اسیدهای چرب امگا-۳ به کاهش التهاب و محافظت از غده پروستات کمک می کنند. برخی از بهترین انتخاب ها عبارتند از:

• گوجه فرنگی: گوجه فرنگی حاوی لیکوپن است که یک آنتی اکسیدان قوی است و می تواند در پیشگیری از مشکلات پروستات موثر باشد.
• سبزیجات برگ سبز: سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم بروکلی و کاهو سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی هستند که به حفظ سلامت پروستات کمک می کنند.
• آجیل و دانه ها: مصرف دانه هایی مانند کدو و آفتابگردان به دلیل داشتن روی، می تواند به تنظیم هورمون های مرتبط با پروستات کمک کند.
• ماهی های چرب: ماهی هایی مانند سالمون و ساردین که غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند، می توانند التهاب را کاهش دهند و از بزرگ شدن پروستات جلوگیری کنند.

پیشگیری از بزرگ شدن پروستات

اگرچه که هیچ روش قطعی جهت پیشگیری از بزرگ شدن پروستات پیشنهاد نشده است؛ اما حفظ وزن مناسب و رژیم غذایی سالم برای پروستات غنی از میوه و سبزیجات، می تواند در پیشگیری از بزرگ شدن پروستات مؤثر باشد. تجمع بیش از حد بافت چربی در بدن، از طریق اختلال در تعادل هورمون های بدن شانس بزرگ شدن پروستات را افزایش می دهد. ورزش و فعالیت فیزیکی مناسب نیز نقش مؤثری در کنترل وزن و پیشگیری از بزرگ شدن پروستات دارد.

نسخه اصلی مطلب درمان بزرگی پروستات بدون جراحی را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---