قلب، حیاتی ترین عضو بدن است و از نظر هر متخصص قلب و عروق لازم است انسان همواره سلامتی و وضعیت قلب خود را بررسی نماید. قلب در واقع شبیه یک پمپ کار میکند که خون را به قسمت های مختلف بدن هدایت مینماید در نتیجه هر گونه اختلال در قلب، منجر به آسیب به سایر اندام های بدن نیز خواهد شد؛ که یکی از عمده ترین مشکلاتی که پیامد نارسایی در خونرسانی قلب و عروق است؛ صدمه و آسیب به مغز می باشد.

متخصص قلب و عروق چه میکند؟

متخصص قلب و عروق موظف است؛ به وضعیت قلبی و عروقی مراجعین و بیماران خود رسیدگی کند. با توجه به نقش قلب در بدن که همان خونرسانی است؛ تشخیص هرگونه نارسایی در سیستم خونرسانی (قلب و عروق)، همچنین علت و درمان آن نارسایی، در حیطه شغلی پزشک قلب و عروق قرار دارد.

متخصص قلب و عروق باید تا جایی که امکان دارد، درمان دارویی و غیر جراحی را برای بیمار در نظر بگیرد. جراحی آخرین گزینه انتخابی است و زمانی اعمال می شود که روشهای دیگر برای پاسخگو به درمان نباشند. برای مثال ممکن است متخصص قلب و عروق تنها به تغییر سبک زندگی و تجویز دارو اکتفا کند. لازم به ذکر است متخصصان قلب و عروق اعمال جراحی انجام نمی دهند؛ و در صورت نیاز به انجام عمل، این کار به عهده جراح قلب است.

پس از مراجعه به متخصص قلب، در ابتدایی ترین اقدامات، نوار قلب از شما گرفته میشود. پزشک قلب با ملاحظه گزارش نوار قلب، ممکن است نتیجه اکو، تست ورزش یا آزمایش دیگری را نیز درخواست نماید. پس از بررسی نتایج ممکن است وضعیت قلب شما مناسب و سالم تشخیص داده شود؛ که در این شرایط با در نظر گرفتن سن و سابقه فامیلی، اغلب با فواصل زمانی یک ساله از شما درخواست مراجعه مجدد برای چکاپ خواهد شد. در مواقعی هم ممکن است دکتر قلب و عروق پس از طی مراحل مذکور، لازم بداند اقدامات تشخیصی دقیق تر و کامل تری انجام شود.

برخی از روشهای تشخیصی نارسایی و بیماری های قلب و عروق

نوار قلب یا الکترو کاردیوگرام (ECG)

نوار قلب (ECG) یکی از متداول ترین روشهای تشخیصی قلب است. نوار قلب تنها راه تشخیص برخی از مشکلات در مورد پالس های الکتریکی قلب میباشد. دلایل مختلفی برای انجام تست ECG وجود دارد، از جمله ضربان نامنظم قلب، تنگی نفس، فشار خون بالا، تپش قلب یا مشکلات مشکوک در دریچه قلب.

در این روش از الکترودهای فلزی مسطحی بر روی قفسه سینه استفاده می کنند تا بارهای الکتریکی ایجاد شده توسط قلب را به صورت ضربان تشخیص داده و آن را به شکل نمودار گرافیکی نشان دهد. متخصص قلب و عروق می تواند الگوهای بدست آمده از طریق نوار قلب را تجزیه و تحلیل کند تا درک بهتری از ضربان و ریتم قلب داشته باشد و بتواند برخی از بیماری های ساختار قلب را تشخیص داده و بازدهی قلب را ارزیابی کند.

اکوکاردیوگرام یا اکوی قلب

اکوکاردیوگرافی یا همان اکوی قلب روشی است که در آن از امواج صدا با فرکانس بالا (اولتراسوند) استفاده میشود تا تصاویری از قلب تهیه شود. به این روش اکوکاردیوگرافی یا سونوگرافی تشخیصی قلب و عروق نیز گفته می شود.

تست ورزش

این تست کمک می کند تا دکتر قلب و عروق بتواند ریتم قلب را در وضعیت استراحت و ورزش تعیین کند و از این طریق، عملکرد و محدودیت های قلب مشخص شود.

کاتتریزاسیون قلب

کاتتریزاسیون قلبی عبارت است از قرار دادن یک کاتتر (لوله بلند نازک و انعطاف پذیر) در داخل بدن. در این روش کاتتر وارد یک سیاهرگ یا سرخ رگ میشود و به طرف قلب هدایت خواهد شد. در این مرحله با استفاده از یک دستگاه مخصوص به کمک اشعه X ، حرکت کاتتر در بدن روی صفحه نمایش نشان داده میشود.

کاتتریزاسون قلبی به پزشک قلب این امکان را میدهد که عملکرد تلمبه های قلب را ارزیابی نماید و سرخرگ های کرونر (رگهایی که خون حاوی اکسیژن را به ماهیچه قلب میرسانند) و دریچه های قلب را مورد بررسی قرار دهد. این روش نسبت به سایر روشهای تشخیصی قلب از دقت بیشتری برخوردار است و اطلاعات جامع تری در مورد عملکرد قلب به پزشک ارائه مینماید.

اسکن هسته ای قلب

اسکن قلبی به معنی تصویربرداری خونرسانی میوکارد (عضله قلب) به روش تصویربرداری هسته ای می باشد که با تزریق وریدی از یک ماده رادیو اکتیو بی خطر (معمولا تکنسیم یا تالیوم)، خونرسانی به عضله قلب در دو حالت ورزش و استراحت بطور جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد. اسکن قلب یکی از تست های دقیق قلب و عروق برای تشخیص بیماری سرخرگهای کرونر قلب (CAD) میباشد که طی دو مرحله ورزش و استراحت ، کمیت و کیفیت خونرسانی به عضله قلب (سرخرگهای کرونر) را در زوایا و سطوح مختلف بررسی می کند.

استفاده دیگر اسکن قلب در بیماران با سابقه سکته قلبی یا بیماران نارسایی قلبی، تشخیص میزان بافت زنده باقیمانده (بافت قابل نجات با اقدامات درمانی) در عضله قلب است. در قلب طبیعی، ماده رادیواکتیو بطور یکنواخت در عضله قلب پخش می شود. در بیماران مبتلا به تنگی عروق کرونر قلب، در حال استراحت اسکن نرمال است؛ اما پس از تست ورزش یا استرس دارویی در منطقه مشخصی کاهش برداشت دیده می شود که مجددا پس از استراحت بطور کامل (آنژین قلبی) یا ناقص (سکته قلبی) به حال اول برمی گردد.

دلایل مراجعه به متخصص قلب

علل مراجعه به متخصص قلب عبارتند از:

سابقه خانوادگی

بسیاری از بیماری ها و نارسایی های قلبی، به سوابق ژنتیکی بستگی دارد. به همین علت از نزدیکان بیماران قلبی مانند فرزندان و خواهر و برادران ایشان خواسته میشود؛ به طور مداوم طی مراجعه به متخصص قلب از سلامت قلب و عروق خود اطمینان حاصل نمایند.

تنگی نفس

یکی از مهمترین علائم بیماری های قلبی و عروقی، تنگی نفس است. تنگی نفس در زمان کار، در حالت خوابیده، تورم پا همراه با تنگی نفس نشانه از بیماری قلبی است. این علامت خطرناک است و اگر سریعا تحت درمان متخصص قلب و عروق قرار نگیرید می تواند عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه

یکی از علامت هایی که نشان دهنده ناهنجاری در سرخرگ قلب است همین خستگی در قفسه سینه میباشد. البته این بدان معنا نیست که هر ضعف در قفسه سینه به معنی بیماری قلبی است ولی باید به این مورد هم شک کرد. در صورتی که این ناراحتی با فعالیت بیشتر شده و به سمت پشت جناغ می رود، ریسک مشکلات قلبی بالاتر خواهد بود.

تپش قلب

اضطراب، استرس، فعالیت های زیاد، بیماری های وراثتی و … از جمله مواردی هستند که منجر به تپش قلب می شوند. گاهی اوقات دیده شده است که افراد در زمان استراحت به صورت ناگهانی دچار تپش قلب می شوند که به این حالت آریتمی قلبی می گویند. با توجه به این که تپش قلب بر روی پمپاژ خون و سلامت بافت قلب تاثیر می گذارد لذا در اولین فرصت باید درمان تحت نظر متخصص قلب و عروق را آغاز نمود.

خستگی زودرس

قلبی که دچار نارسایی شده باشد نمی تواند به خوبی به تمام بدن خون رسانی کند در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی کافی به اندام ها بدن نمی رسد. در چنین حالت بدن انسان سریع دچار ضعف شده و خستگی زودتر از موعد فرا می رسد. متخصص قلب و عروق با کمک آزمایش هایی می تواند این نارسایی و ناهنجاری های قلبی را تشخیص داده و درمان نماید.

نسخه اصلی مطلب متخصص قلب و عروق چه خدماتی ارائه میدهد؟ را در سایت دکتر امید هاشمی فرد بخوانید.

---