آندوسکوپی دیسک کمر(جراحی بسته دیسک) یک روش بسیار کم تهاجمی برای درمان پارگی دیسک ستون فقرات یکی از مهم ترین ساختارهای بدن می باشد که نقش مهمی در ایستادن، خم شدن و چرخش به اطراف دارد ستون فقرات از ۳۳ مهره که با نظم خاصی بر روی هم قرار گرفتند تشکیل میشود. بین هر یک از این مهره های متحرک، دیسکهای بین مهره ای قرار دارند، دیسک های بین مهره ای شامل آنولوس یا لایه خارجی فیبروزی که قسمت ژله ای داخلی یا نوکلئوس را ارائه می کند تشکیل شده است. دیسک های بین مهره ای همانند بالشتک های جذب کننده فشار عمل می کنند که مانع حرکت مهره روی هم شده و نقش ضربه گیر را داراست، وقتی شما خم و راست می شوید، هسته ای ژله ای موجب می شود، بدون اینکه مهره ها به هم بخورند در جای خود حرکت داشته باشند. در مواردی که در دیسک تغییرات تحلیل رونده به دلیل فشار به دیسک یا تغییرات سن ایجاد شود، دیواره دیسک ضعیف شده و ماده ژله ای داخل دیسک به دیواره دیسک فشار وارد کرده و به اصطلاح دیواره دیسک دچار فتق و پارگی می شود و این قسمت بیرون زده دیسک می تواند به طور مستقیم بر روی ریشه عصبی در داخل سوراخ بین مهره ای فشار وارد کند.

علائم بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر

علائم دیسک کمر (بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر) شامل کمر درد که به باسن و پاها انتشار داشته یا موجب بی حسی گزگز و مورمور آنها می شود. روش درمان بیرون زدگی دیسک با آندوسکوپی روشی بسیار کم تهاجمی برای درمان دیسک بیرون زده کمر می باشد.نتیجه عمل در این روش با روش جراحی بازبرابراست ولی با عوارض کمتر.

عمل آندوسکوپیک دیسک

یکی ازجدیدترین و پیشرفته ترین روش های جراحی بسته دیسکهای پاره شده که به سیاتیک فشار وارد میکنند، جراحی دیسک با آندوسکوپ است. در این روش با استفاده از برش بسیارکوچکی در حد چند میلی متر، دوربین ظریف اما با کیفیت بالا (4K) وارد شده و با بزرگنمایی سی برابرمی تواند دیسک بیرون زده و ریشه عصبی درگیر را بر روی یک صفحه تلویزیون به جراح نشان میدهد که امکان را به جراح میدهد تا با دید بهتر و دقیق تر محل ضایعه بتواند قسمت بیرون زده دیسک را خارج کند.

در این روش با کمترین آسیب بافتی و کمترین برش پوستی دیسک بیرون زده خارج شده و ریشه عصبی درگیر آزاد می شود عمل اندوسکوپیک دیسک، اکثرا بدون بیهوشی، انجام می شود و برش پوستی زیر یک سانتی متر می باشد و در پایان حتی نیاز به بخیه یا بستری طولانی مدت نیست.
آندوسکوپی دیسک کمری به دو روش ترانس فورامینال و اینتر لامینار انجام میشود، که انتخاب روش بسته به نوع و سطح دیسک برای هر بیمار متفاوت است.

طول مدت عمل جراحی اندوسکوپی دیسک

طول مدت عمل جراحی اندوسکوپی دیسک بسته به شدت بیرون زدگی یا فتق دیسک، تعداد و سطح دیسک های آسیب دیده متفاوت بوده و ممکن است از 2 تا 4 ساعت طول بکشد. پس از پایان عمل جراحی، بیمار در صورت عدم وجود بیماری زمینه ای میتواند ترخیص شود. اما بیماران بالای ۶۰ سال یا دارای بیماری زمینه ای ممکن است نیاز به یک شب بستری در بیمارستان داشته باشند.

مراقبتهای بعد از عمل جراحی اندوسکوپی دیسک

استراحت نسبی در هفته اول و فقط در حد رفتن به دستشویی، در این یک هفته به دلیل افزایش فشار ناشی از نشستن بر روی دیسک عمل شده به هیچوجه ننشینید، حرکات چرخشی و خمشی انجام ندهید ،

ورزش و تمرین (Exercise)

• در این مدت میتوانید از پایان روز هفتم ۴ دوره ۵ دقیقه ای پیاده روی آهسته در منزل داشته باشید سپس هروز یک دوره به زمان پیاده روی خود اضافه کنید. باید دقت کنید که روند تدریجی از سر گیری فعالیتهای روزانه، به آهستگی آغاز شود و از حرکات ناخودآگاه و ناگهانی جلوگیری شود. در مواردی که دردهای شدید کمری یا دردهای انتشاری به اندامها، احساس ضعف و خالی کردن پاها داشتید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. بهترین نوع ورزش، ورزش های ترکیبی هستند یعنی ترکیبی از چند حرکت و ورزش مختلف و نه انجام حرکات تکراری و ناگهانی به طوریکه در ۳ ماه اول بسته به نظر پزشک و نوع عمل باید فقط ورزشهای سبک انجام دهید (البته قبل از انجام ورزشها با پزشک خود هماهنگ کنید). در کل ورزشهای تقویتی و کششی اندام ها، و نیز ورزشهایی مانند پیاده روی از پایان هفته اول و افزایش تدریجی زمان پیاده روی روی سطح صاف وغیرشیبدار (طبق آنچه که در بالا گفته شده) و آب درمانی (استخر) بسیار مفید و بی خطر هستند. ( کلیه ورزش ها باید با نظر پزشک متخصص انجام شود تا از میزان تاثیر پذیری درمان کاسته نشود).

استحمام

• تا یک هفته بعد از عمل آندوسکوپیک به محل عمل آب نزنید (حمام نروید)، وتا دو ماه نباید از وان استفاده کنید.

بریس یا ارتوز (Brace)

• طی یکماه اول کمربند طبی فنردار استفاده کنید تا با توزیع فشار در ستون فقرات کمری دیسک آسیب دیده در وضعیت مطلوبی حین فعالیت های روزانه قرار گیرد. استفاده از کمربند، معمولا یک هفته بطور شبانه روزی توصیه می شود. سپس آنرا در هنگام خواب و یا استراحت بردارید. و تا سه هفته بعد فقط در هنگام فعالیت و پیاده روی ببندید.(مجموعا تا یکماه از کمربند استفاده کنید.

زخم و پانسمان (Wound and dressing)

• پانسمان باید هر روز تا یک هفته بر اساس آموزشی که به بیمار داده میشود با بتادین و گاز استریل انجام شود. به این صورت که پانسمان قبلی را برداشته و در شرایط استریل اطراف و لبه های ناحیه برش (نه خود محل برش)را با بتادین استریل کرده و پانسمان جدیدی قرار دهند.

تغذیه (Nutrition)

• دریافت غذاهای سرشار ازپروتئین و ویتامینها (مخصوصا ویتامین دی) و املاح (کلسیم) در کناراصلاح کم خونی و فقر آهن مفید است.

خوابیدن (Lying in bed)

• تجویز تشک با درجه سفتی یکسان برای همه صحیح نیست. انتخاب سفتی تشک بستگی به عادات خواب شما دارد. تشک نامناسب موجب ایجاد درد کمر می شود. بهترین تشک، تشکی است که شما در آن راحت باشید.در مجموع اید گفت روی تشک خیلی نرم نخوابید. سعی کنید به پهلو بخوابید،بالشتکی بین زانوهایتان قرار دهید وستون فقراتتان را صاف و بدون هیچ چرخشی قرار دهید. اگر می خواهید به پشت بخوابید زیر زانوهایتان بالشت بگذارید. مطمئن شوید که بر روی تشک راحت می خوابید.

داروها (Medication)

• شاید نیاز باشد تا سه ماه داروهای خاصی که توسط پزشکتان تجویز شده و خاصیت ترمیم کنندگی دارند استفاده نمایید.

تغییرات وزن (Weight changes)

• اکثر اوقات افزایش وزن به علت کم تحرکی و دریافت کالری بیش از حد ودریافت داروهای تجویزی رخ می دهند که با برنامه ریزی درست تغذیه ای و تحرک باید از آن اجتناب شود چون افزایش وزن موجب فشار بیشتر به دیسکها شده و نتیجه عمل را از حالت بهینه دور می سازد و نیز در روند ترمیم تاخیر ایجاد می کند. در بیماران چاق هستند، باید بعد از عمل برنامه ورزشی و غذایی مناسبی داشته باشند.

مواردی که باید تا 6 ماه پس از عمل رعایت شوند:

1. از انجام حرکات تکراری و ناگهانی مانند خم شدن و راست شدن،حرکات چرخشی،بالارفتن از نردبان وبشین پا شو، فعالیتهای شدید و طولانی خودداری گردد.
2. از بلند کردن اجسام سنگین تر از۳/۵ کیلوگرم جدا خودداری گردد و پس از شش ماه بلند کردن اجسام از روی زمین باید بدون خم شدن کمر و فقط با خم کردن زانو انجام شده و اجسام را نزدیک تنه خود قرار دهید.
3. تا دوماه از رانندگی پرهیز کنید و تا سه ماه از رانندگی طولانی، اصولا در حین رانندگی به ستون فقرات و دیسکهای شما ضربات ریز اما نامحسوسی وارد میشود که بسیار مضر است متاسفانه اکثر خودروهای وطنی صندلی استانداردی ندارند بنابراین بیمار باید توجه داشته باشد تا از نشستن طولانی مدت در ماشین خودداری ورزد و در هنگام رانندگی حتما به پشتی صندلی اتومبیل تکیه دهد. توصیه می شود هر نیم تا یکساعت رانندگی یا سوارشدن در اتومبیل به عنوان مسافر از ماشین بیرون بیاید و چند دقیقه ای پیاده راه برود. حتی اگر خود بیمار رانندگی نمیکند و به عنوان مسافر در اتومبیل می نشیند باید شرایط گفته شده را به دقت رعایت کند.
4. در۶ ماه اولبه به علت اهمیت استخوان سازی و غضروف سازی در محل عمل، بیمار نباید در معرض دود سیگار قرار بگیرد (یعنی نه خودش سیگار بکشد و نه در معرض دود سیگار اطرافیان باشد). چون سیگار یکی از علل مهم کاهش تراکم استخوان و تضعیف دیواره دیسک است.
5. تا سه ماه پس از عمل از نشستن طولانی مدت بیشتر ازنیم ساعت خودداری کرد و بعد از این مدت چند دقیقه راه بروید یا بصورت طاق باز دراز بکشید. هنگام نشستن حتما باید تکیه دهید تا به ستون فقرات و دیسکهای بین مهره ای فشار مضاعف وارد نشود.

مراجعه بعدی:

دوهفته بعد از عمل جهت ویزیت و معاینه، شاید بر اساس شرایط بیمار نیاز به ویزیتهای مکرر تا ۳ ماه داشته باشد. در معاینات اگر بیمار مشکلی نداشته باشد و روند درمان به خوبی طی شود بعد از چهار هفته بیمار میتواند (در صورتیکه شغل سبک که نیاز به تحرک زیاد نباشد) به سر کار خود باز گردد.

فواید دیسککتومی آندوسکوپیک دیسک

• بسیار کم تهاجمی
• ریکاوری کوتاه
• درصد موفقیت بالا
• بدون خونریزی در مقایسه با اعمال باز
• حفظ ساختار آناتومیکی ستون فقرات و در نتیجه حفظ محدوده حرکتی نرمال ستون فقرات بعد از عمل
• برش بسیار کوچک زیر یک سانتی متر و بدون نیاز به بخیه
• اکثرادر مواردی که بیمار مشکل زمینه ای نداشته باشد بدون نیاز به بستری
• احتمال چسبندگی کمترریشه عصبی و پرده اطراف نخاع به دلیل دستکاری، تهاجم و برش کمتر
• از آن جایی که زخم ایجاد شده و پارگی بافت ماهیچه ای بسیار کوچک است، هیچ ماهیچه ای بریده نمی شود و هیج استخوانی برداشته نمی شود و احساس درد در دوران ریکاوری کمتربوده و در نتیجه بیمار وابستگی کمتری به داروهای مسکن خواهد داشت

عوارض احتمالی جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

احتمال بروز عوارض جانبی بعد از تمام عمل های جراحی و اقدامات پزشکی وجود دارد و هر عملی، از جمله جراحی آندوسکوپی نیز با اینکه عوارضی کمتر از عمل باز دارد از این امر مستثنی نیست و شامل موارد زیر میباشد:

• درد انتشاری یا بی حسی های موقت ریشه های عصبی به دلیل ترمیم عصب هایی که قبل از عمل به دلیلی فشار دیسک بیرون زده از قبل آسیب دیده بودند و یا تحریک جزئی عصب ها حین عمل در حدود پنج درصد از بیماران که معمولاً زودگذر است.( گاهی قبل از عمل به دلیل شدت یا مدت زیاد فشار دیسک بیرون زده به عصب تخریب عصب اتفاق میفتد و بیمار به دلیل درد شدید در این ناحیه بی حسی این ناحیه را متوجه نمیشود و بعد از عما به دلیل قطع درد، بی حسی خود را نشان میدهد که در این موارد ممکن است نشانه آسیب شدید به عصب بوده گاهی برگشت ناپذیر است و به پروسه عمل مربوط نمیشود. گاهی ضعف خفیفی در پا تا چند ماه بعد از جراحی حس می شود، به ویژه اگر بیمار قبل از جراحی اندوسکوپی ضعف پا داشته باشد.
• احتمال عفونت دیسک وجود دارد. البته چون برش کوچک است و بیماران آنتی بیوتیک درون وریدی قبل و در طول عمل دریافت می کند و در حین عمل، محل با سرم شستشو بطور مداوم شسته میشود خطر عفونت، بسیار پایین تر از عمل باز است. اما خطر عفونت مخصوصا در بیماران دیابتی و بیماران با بیماری زمینه ای ممکن است افزایش یابد.
• سردرد موقتی

هزینه عمل دیسک کمر با لیزر (آندوسکوپی دیسک کمر)

هزینه عمل دیسک کمر با لیزر یا آندوسکوپی دیسک بسته به شدت عارضه، مهارت و تخصص پزشک، و بیمه تکمیلی شما متفاوت است. اگر مایل به انجام این عمل توسط دکتر علی نقره کار در تهران می باشید؛ جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 88670088 - 021 تماس حاصل فرمایید.

نسخه اصلی مطلب مراقبتهای بعد از عمل جراحی اندوسکوپی دیسک را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---