از هر ۱۴ کودک یک نفر در معرض اختلال تکاملی زبان است

آسیب شناسان گفتار و زبان می گویند از هر ۱۴ کودک یک نفر به اختلال تکاملی زبان مبتلا است، مشکلی پنهان که در ظاهر کودک نشانه ای ندارد، اما در صورت تشخیص دیرهنگام و رسیدن کودک بالای ۵ سال ممکن است این اختلال زبانی تا پایان عمر همراه کودک باقی بماند.

اختلال تکاملی زبان (DLD) شرایطی است که کودک در استفاده یا فهم زبان بیانی مشکل دارد. به نظر می رسد این اختلال در همه بچه ها متفاوت است و تشخیص آن پیچیده است. در گذشته این اختلال با عنوان آسیب ویژه زبانی شناخته می شد، اما اخیراً و در پی تلاش های پروفسور بیشاپ و همکارانش از سراسر جهان از حدود سال ۲۰۱۷ نام آن تغییر کرده بنابراین این نام بهتر مشکلات این کودکان را منعکس می کند.

در حالی که کودکان مبتلا به اختلال تکاملی زبان در درک و بیان کلامی مشکل دارند، متخصصان گفتار درمانگر بر تشخیص زودهنگام این بیماری تاکید دارند و معتقدند در صورت تشخیص به موقع و زود می توان این اختلال را درمان کرد. در واقع به عقیده این متخصصان، حمایت از طرف خانواده،معلم و گفتار درمانگر در وضعیت این افراد بسیار تاثیرگذار است.

بر اساس آماری از وبسایت radld،اختلال تکاملی زبان، ۵۰ برابر کم شنوایی و ۷ برابر شیوع اوتیسم در جامعه کودکان را نشانه گرفته استزیرا کودکان را در معرض خطر و ایجاد مشکلات بیشتری در مدرسه و سلامت روان و اشتغال در آینده قرار می دهد.

DLD بدون هیچ دلیل مشخصی در صحبت و درک مشکل ایجاد می کند. تأثیرات جدی و طولانی مدت دارد و بزرگترین چالش با DLD این است که شما نمی توانید با مشاهده یک فرد تشخیص دهید که وی دارای این اختلال است، بنابراین اغلب اوقات نادیده گرفته می شوند.

کودکان مبتلا به اختلال تکاملی زبان ۶ برابر بیشتر در خواندن و ۴ برابر بیشتر از کودکان عادی با ریاضیات دست و پنجه نرم می کنند. همچنین ۶ برابر بیشتر از دیگران سطح بالینی اضطراب و ۳ برابر بیشتر دچار افسردگی بالینی می شوند.

DLD معمولاً با سایر بیماریهای تکاملی عصبی مانند ADHD، اختلال هماهنگی رشد، نارساخوانی و دیسکلاکلیا همراه است. کودکان مبتلا به DLD صرف نظر از زبان، سواد، شناخت یا رفتار از حمایت کمتری در مدرسه و پشتیبانی های تخصصی کمتری نسبت به مبتلایان به اوتیسم برخوردار می شوند.

از سال ۲۰۱۷ محققان این حوزه تصمیم گرفتند روزی برای آگاهی سازی از این اختلال با تعیین یک اسم مشخص برای این اختلال انتخاب کنند و از حدود سال ۲۰۱۷ جمعی از محققان سراسر کشور با راه اندازی کمپینی، ۱۶ اکتبر را با نام روز آگاهی رسانی اختلال تکاملی زبان در نظر گرفتند.

اختلال تکاملی زبان از ظاهر کودک قابل تشخیص نیست

اختلال تکاملی زبان یا Developmental Language Disorder که به اختصار، DLD نامیده می شود، اختلالی است که از ظاهر کودک قابل تشخیص نیست و کودک هیچ گونه نشانه ای از بیماری های شناخته شده تکاملی مانند اوتیسم، کم شنوایی، ضربه مغزی، یا ناتوانی ذهنی ندارد، اما دیرگفتار است.

کودک دارای DLD در برقراری ارتباط با اطرافیان مشکل دارد به طوری که جملات او، دارای کلمه بندی درستی نیستند.

این کودکان گاهی اوقات قادر به پیدا کردن کلمه صحیح برای جمله سازی نیستند و نمی دانند چگونه کلمات داخل جمله را در قالب یک دستور زبان صحیح کنار هم قرار دهند و در نتیجه جملاتشان، غیردستوری به نظر می رسد، در خصوص درک صحیح در این کودکان، گاهی اوقات به دلیل عدم درک صحیح رابطه بین کلمات داخل یک جمله، نمی توانند گفته های اطرافیان را به درستی درک کنند و بنابراین ممکن است به سوالات، پاسخ درستی ندهند یا از حرف زدن در جمع، اجتناب کنند.

گاهی هم قادر به تلفظ صحیح برخی از صداهای گفتاری نیستند. یکی دیگر از مشکلات این کودکان، عدم توانایی در داستان گویی و برقراری ارتباط منطقی زمانی و مکانی بین اجزای یک داستان یا رویداد است.

اختلال تکاملی زبان ۷ برابر اوتیسم شیوع دارد

شیوع این اختلال حدوداً ۷ برابر اوتیسم و بین ۷ تا ۱۲ درصد در بین کودکان زیر ۱۲ سال است.

والدین باید در مورد این اختلال آگاهی داشته و در صورت دیدن نخستین نشانه های آن سریعا به گفتاردرمانگر مراجعه کنند.

دورنمای این اختلال اگر به هنگام و به درستی به آن رسیدگی نشود، خوب نیست به طوری که این کودکان در دوران مدرسه دچار مشکلات زیادی در خواندن و نوشتن و حل مسأله های ریاضی می شوند، در دوست یابی و حتی برقراری روابط سالم عاطفی و هیجانی با دوستان و اطرافیان مشکل پیدا می کنند و در نهایت حتی ممکن است در یافتن شغل مناسب، ناتوان باشند.

باوجود همه این مشکلات، در صورتی که والدین به اولین نشانه های مشکل، یعنی دیر به حرف افتادن کودک، حساس باشند و به محض اینکه بشنوند جملات کودک شان عجیب و غریب است، حتماً در جستجوی متخصص گفتاردرمانی باشند و از او مشورت بگیرند، در این صورت می توانند با حمایت به فرزندشان کمک مؤثری کنند.نشانه اصلی این کودکان این است که اغلب هنگام صحبت کردن به دنبال کلمه ها می گردند و درست نمی توانند کلمات را در کنار یکدیگر قرار دهند.

جمله بندی های این کودکان ناقص و یا اجزای جمله (فعل، فاعل و مفعول) سر جای خود نیستند و مقداری جابه جاشده است.

کودکان دچار اختلال تکاملی زبان،بجز ضعف در توانایی صحبت کردن هیچ مشکل دیگری ندارند. این کودکان مشکلاتی مانند کم هوشی، مشکلات شنوایی، ضربه مغزی و اوتیسم ندارند، خاطرنشان کرد: همچنین هیچ گونه مشکل پزشکی خاصی ندارند، بلکه تنها دچار مشکل اختلال زبان هستند.

معمولاً در سن دو تا دو سال و نیم، کودک باید بتواند حداقل ۵۰ کلمه را بگوید و حتی به دوکلمه ای گفتن نیز صحبت کند.

در نتیجهنخستین نشانه ابتلا به این اختلال در کودکان دیر حرف زدن آن ها است.

درصورتی که والدین متوجه شدند که کودک حدود دو سال و نیم است و نمی تواند صحبت کند، حتما باید به گفتاردرمانی مراجعه کنند، کودک در این صورت تشویق می شود کلمات را بیان کند و معمولاً ۸۰ درصد این کودکان بعد از مشاوره و گذشت دو ماه مشکلشان برطرف می شود.

عدم ترکیب کلمات در ۲۴ ماهگی، مشکل در درک، عدم تقلید حرکات بدن، پاسخ های اجتماعی و توجه مشترک ضعیف و تاریخچه خانوادگی و داشتن سابقه مشکل در خانواده از نشانه های خطر و زنگ خطری برای والدین است.

متخصصان گفتاردرمانی هشدار میدهند در صورتی که این مشکل تا سن ۵ سالگی برطرف نشود به احتمال زیاد مشکل باقی می ماند. این کودکان پیش آگهی ضعیف و درک ضعیفی دارند و توانایی غیرکلامی نسبتا پایین است و این اهمیت سن را نشان می دهد.

ریسک فاکتورها همراه با سابقه خانوادگی و مذکر بودن که احتمال ابتلا در آنها بالاتر است و همچنین کوچکترین بچه در یک خانواده بزرگ، فقر و والدین با تحصیلات کم ، بیشتر در معرض خطر هستند.

انتظار داریم والدین از حدود دو تا سه سالگی این موضوع را پیگیری کنند. البته نمی خواهیم والدین را از حرف نزدن کودکان بترسانیم.یکی از مواردی که در این زمینه به والدین کمک می کند مربیان مهدکودک ها هستند.والدین درصورتی که احساس کردند، کودک عجیب وغریب حرف می زند و یا نمی تواند به درستی ارتباط برقرار کند و گوشه گیری می کند، باید حساس شوند و در پی چاره باشند و با مراجعه به مراکز گفتاردرمانی از مشاوره های آن ها استفاده کنند.

کودکان مبتلا به این اختلال ۶ ماه به بالا از هم سن و سالان خود عقب هستند و حرف زدن آنها برای اطرافیان گنگ است. به نوعی این کودکان عجیب و غریبند. تفاوت کودکان مبتلا به این اختلال با کودکان دیرگفتار این است که در جلسات گفتاردرمانی بچه های دارای اختلال تکاملی زبان نمی توانند به همسن و سالان خود برسند، اما دیرگفتارها می رسند و تا ۴ سالگی مشکل برطرف می شود.

به والدین دیر گفتار توصیه می کنیم به گفتاردرمانی بروند و تکنیک ها و استراتژی ها را از طریق مشاوره ها بگیرند تا به بچه ها کمک کند. این مشاوره ها به تشخیص درمانگر تکرار می شود.

اصطلاح شناسی یا ترمینولوژی خاص برای این اختلال، اول از همه زبان مشترک بین همه متخصصان مختلف وجود می آورد، زمانی که نام اختلال را می بریم یک پدیده واحد در ذهن ما شکل می گیرد و علاوه براینکه در تحقیقاتمان یک تعریف خاص برای ما وجود دارد، بهتر می توانیم به والدین برای رفع مشکل کمک کنیم. تجربه ثابت کرده زمانی که والدین نام مشخصی برای اختلال کودک خود بدانند، نگرانی های آنها کمتر می شود و پروسه درمان بهتر است.

در نتایج یک پژوهش در سال 2018 نشان داده شد وقتی بچه برچسب خاص داشته باشد، والدین آرامش خاطر دارند، همچنین بهتر می توان توجه رسانه و سیاست گذاران را برانگیخت و به دنبال چاره جویی و درمان بهتر بود.

تغییرات اساسی در برچسب این کمک را کرده که مسیر را مشخص کنیم و به تشخیص درستی برسیم.

وقتی بچه به گفتار درمانی مراجعه می کند باید بررسی کنیم که آیا کودک با مشکل در درک که روی عملکرد روزمره اش تاثیر دارد مراجعه کرده؟ آیا کودک با زبان محیط آشنا است و آیا به زبان دیگری توانمند است یا خیر؟ همچنین نمای بالینی پیش آگهی کودک باید بررسی شود.بعد از این تقسیم بندی سنی انجام می شود و برای کودکان زیر سه سال اگر بچه ای دیرگفتار است اینکه به اختلال تکاملی زبان مبتلا شود، بسیار ضعیف است، اما به موازات افزایش سن کودک، پیش آگهی هم بهتر می شود. در سن ۴ سالگی اگر کودک تعداد حوزه هایی که در آن مشکل دارد، بیشتر شود، احتمال اینکه مشکل باقی بماند بیشتر است.

(خانم دکتر کاظمی،متخصص گفتاردرمانی)

نسخه اصلی مطلب از اختلال تکاملی زبان چه می دانید؟ را در سایت لیلا رستم شیرازی بخوانید.

---