شناخت انواع خال های پوستی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

تجمع خوش خیم سلول های ملانوسیتی درپوست با عنوان خال ملانوسیتی شناخته می شود. براساس محل قرار گرفتن ملانوسیت ها در پوست، خال ها را به سه دسته کلی تقسیم می کنند که عبارتند از: خال های پیوستگاهی، خال های مرکب و خال های داخل درمی. این سه نوع خال در واقع مراحل مختلف تکامل یک خال ملانوسیتی است.

اکثریت خال ها اکتسابی هستند و از دوره کودکی به تدریج روی پوست ظاهر می شوند. برخی از خال ها در سن بلوغ یا در دوران حاملگی ایجاد یا تشدید می شوند. تعداد خال ها تا 30 سالگی افزایش می یابد. در یک فرد بزرگسال به طور متوسط 20 تا 30 عدد خال وجود دارد. افرادی که در معرض نور آفتاب بوده اند تعداد خال بیشتری دارند.

مراحل تغییر و تکامل خال ها

در دوران کودکی بیش از 90 درصد از خال ها از نوع پیوستگاهی هستند یعنی ملانوسیت ها در محل اتصال درم و اپیدرم تکثیر و تجمع یافته اند. با مرور زمان ملانوسیت ها به داخل درم مهاجرت کرده و در آن جا هم آشیانه تشکیل می دهند که به صورت خال مرکب دیده می شود. در سنین بالا تکثیر ملانوسیت ها در محل اتصال درم و اپیدرم متوقف می شود و فقط توده سلولی در داخل درم باقی می ماند در این صورت به آن خال داخل درمی اطلاق می گردد. زمان تبدیل خال ها به یکدیگر ثابت نیست. شاید یک خال همیشه پیوستگاهی بماند یا به سرعت به دو نوع دیگر تبدیل شود.

1- خال های پیوستگاهی Junctional

این نوع خال بیشتر در دوران کودکی دیده می شود. خال های پیوستگاهی سطح صاف یا اندکی برجسته دارند، به شکل گرد یا بیضی، متقارن و در اندازه 1 میلی متر تا 1 سانتی متردیده می شوند. رنگ خال ها از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره و حتی سیاه متغیر است. خال های پیوستگاهی در تمام نواحی بدن می توانند وجود داشته باشند. اکثر خال های کف دست، پا و ناحیه تناسلی از این نوع هستند. ممکن است خال های پیوستگاهی در بزرگسالی به خال مرکب تبدیل شوند.

2- خال مرکب Compound

خال مرکب به شکل برجستگی مدور یا بیضی، متقارن و به رنگ قهوه ای روشن یا تیره دیده می شود. سطح خال کاملا صاف یا مختصر ناصاف است. در سن بلوغ یا در دوران حاملگی خال های مرکب بزرگ تر و پررنگ تر می شوند و ممکن است روی این خال ها موی زبر و تیره رنگ ظاهر شود. شایع ترین محل خال مرکب تنه است.

3- خال داخل درمی Intradermal

خال های داخل درمی به صورت برجستگی گنبدی شکل کروی و نرم، همرنگ پوست یا با ته رنگ قهوه ای دیده می شوند. این نوع خال در سنین بالا شایع است. ممکن است روی خال چند تار مو وجود داشته باشد. سطح خال ناصاف و گاهی زگیلی است.

4- خال با هاله سفید

خال ملانوسیتی است که توسط هاله ای از پوست سفید رنگ احاطه شده است. این نوع خال درکودکان و جوانان شایع تر است و بیشتر در پشت تنه دیده می شود. ممکن است یک یا چند عدد خال وجود داشته باشد. بعد از مدتی خال مرکزی تحلیل می رود. احتمال دارد هاله اطراف خال باقی بماند یا ازبین برود. این افراد ممکن است از قبل به ویتیلیگو (لک های سفید در بدن) مبتلا باشند یا در آینده به ویتیلیگو مبتلا شوند.

در افراد جوان این نوع خال خوش خیم بوده و جای نگرانی نیست و به اقدام خاصی نیاز ندارد. با این حال در افراد مسن احتمال ملانوم بدخیم وجود دارد و باید اقدام به نمونه برداری کرد.

5- خال آبی

در این خال ملانوسیت ها در عمق درم هستند بنابراین خال آبی به نظر می رسد. خال آبی به دلیل رنگ تیره به ملانوم بدخیم شباهت دارد. این نوع خال به صورت برجستگی کوچک به رنگ آبی یا آبی مایل به سیاه با سطح صاف دیده می شوند. معمولا قطر خال کمتر از 1 سانتی متر بوده و شایع ترین محل درگیری پشت دست، پا و صورت است. در این موارد خال آبی نیاز به جراحی ندارد. فراموش نکنید خال آبی بزرگ بر روی پشت احتمال بدخیمی دارد.

6- خال دیسپلاستیک

در حدود 2%-3% از جوانان به خال دیسپلاستیک مبتلا هستند. خال های دیسپلاستیک معمولا روی تنه دیده می شوند. گاهی نزدیک به 100 خال در پوست بیمار مشاهده می شود. این خال ها از نوع خال های مرکب هستند، قطری بیش از 5 میلی متر داشته و دارای حاشیه نامنظم هستند. رنگ خال یکنواخت نبوده و ممکن است التهاب و خارش هم داشته باشد.

درصورتی که چند نفر از اعضای یک خانواده به خال دیسپلاستیک مبتلا باشند خطر بروز ملانوم بدخیم در خال (و حتی پوست سالم) زیاد است. به همین دلیل افرادی که خال دیسپلاستیک دارند باید تحت نظر و پیگیری سالانه باشند و به محض هرگونه تغییری خال مشکوک به بدخیمی برداشته شود.

7- خال اسپیلوسSpilus

خال اسپیلوس به صورت ضایعات قهوه ای متعدد دیده می شود که در کنار هم قرار گرفته اند و اندازه آن ها می تواند از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغیر باشد. پوست زمینه این ضایعات طبیعی یا تیره تر از معمول است. سوار شدن ملانوم بدخیم روی این خال ها در چند مورد گزارش شده است بنابراین در صورت امکان باید خال اسپیلوس برداشته شود.

8- خال بکرBecker

این خال در سن بلوغ به شکل لکه قهوه ای رنگ به اندازه یک کف دست بر روی شانه و بازو یا جلوی قفسه سینه جلب توجه می کند. ممکن است طی یکی دو سال موهای ضخیم روی خال ظاهر شود. خال بکر فقط در آقایان دیده می شود.

9- خال های مادرزادی

در خدود 1% از نوزادان دارای خال مادرزادی هستند. خال های مادرزادی از بدو تولد در سطح پوست نوزاد ظاهر می شوند و بر زیبایی نوزاد تاثیر منفی می گذارند. این خال ها گاهی کوچک و گاهی بزرگ هستند. خال های بزرگ به شکل پلاک قهوه ای با موهای ضخیم دیده می شوند. برخورد با خال های مادرزادی برحسب اندازه آن ها متفاوت است. خال های بزرگ در خطر بروز ملانوم بدخیم در سن کودکی قراردارند (خطر بروز بدخیمی 6% برای تمام عمر است) و باید در اولین فرصت ممکن با جراحی برداشته شوند ولی خطر بروز بدخیمی در خال های کوچک و متوسط کمتر از خال های بزرگ است. بنابراین جراحی فوریت ندارد و می توان آن ها را تا سن بلوغ تحت نظر گرفت و پس از آن اقدام به جراحی کرد.

برداشتن خال

خال ها اکثرا ضایعاتی خوش خیم هستند و نیازی به برداشتن آن ها نیست مگر اینکه شخص به دلیل زیبایی تمایل به برداشتن خال های خود داشته باشد. با این حال در موارد مشکوک به سرطان توصیه می شود خال حتما با جراحی برداشته شود (لیزر یا کوتر نشود) و جهت تعیین دقیق ماهیت به آزمایشگاه آسیب شناسی ارسال شود. این موارد عبارتند از:

1. در یک فرد بزرگسال هر خالی که رشد کند و بزرگ تر شود و یا به هر نحوی دچار تغییر شکل شود.
2. خال هایی که یک یا چند مورد از نشانه های زیر را داشته باشند:

الف- قرینه نبودن خال
ب- نامنظم بودن حاشیه خال
ج- یکنواخت نبودن رنگ خال
د- خال های بزرگ تر از 7 میلی متر.