بیرون زدگی دیسک کمر و گردن یکی از شایع ترین مشکلاتی است که افراد در سنین مختلف، به ویژه در سنین بالاتر، با آن مواجه می شوند. این عارضه زمانی رخ می دهد که دیسک های بین مهره ای، که وظیفه ضربه گیری و انعطاف پذیری ستون فقرات را دارند، به دلیل فشار یا آسیب دیدگی از جای خود خارج شده و بر اعصاب نخاعی فشار وارد می کنند. این وضعیت می تواند منجر به درد شدید، بی حسی، ضعف عضلانی و حتی محدودیت در حرکت شود. شناخت علائم و روش های درمانی این عارضه برای پیشگیری از عواقب جدی آن ضروری است.

بیرون زدگی دیسک کمر چیست؟

بیرون زدگی دیسک کمر که به نام هرنی دیسک نیز شناخته می شود، یک وضعیت پزشکی است که در آن دیسک های بین مهره ای ستون فقرات، به دلایل مختلفی مانند فشار زیاد، آسیب، یا پیری، از جای خود بیرون می زنند. دیسک ها ساختاری شبیه به بالشتک دارند که وظیفه جذب شوک و حفظ انعطاف پذیری ستون فقرات را بر عهده دارند. در بیرون زدگی دیسک، مواد ژله ای داخلی دیسک به بیرون از لایه سخت دیسک فشار می آورند و ممکن است به اعصاب مجاور آسیب برسانند. اگر به دنبال دکتر درد خوب در تهران هستید تا علائم بیرون زدگی دیسک کمر و گردن شما را درمان کند، دکتر علی نقره کار می تواند با استفاده از روش های نوین درمانی، مانند لیزر درمانی ، تزریق استروئید ، تزریق دیسکوژل و فیزیوتراپی، به کاهش درد و بهبود وضعیت شما کمک کند.

شایع ترین علائم بیرون زدگی دیسک کمر

درد پا یکی از شایع ترین علائم بیرون زدگی دیسک در ناحیه کمر است. این درد که به درد سیاتیک معروف است، از کمر به پایین پاها گسترش می یابد و به طور معمول در یک سمت بدن احساس می شود. این وضعیت ناشی از فشار بر عصب های L5 یا S1 است که در نواحی L4-L5 و L5-S1 ستون فقرات کمری قرار دارند.

حدود 90٪ از بیرون زدگی های دیسک در این نواحی رخ می دهند و فشاری که بر روی عصب های L5 یا S1 وارد می شود، باعث ایجاد درد و مشکلات عصبی شدید در ناحیه پایینی بدن می شود. این درد می تواند به همراه علائم دیگری مانند بی حسی، ضعف عضلانی یا احساس سوزش در پاها باشد.

خطرناک ترین دیسک کمر

دیسک کمر خطرناک زمانی رخ می دهد که فشار بر روی اعصاب نخاعی منجر به آسیب های جدی شود. این وضعیت می تواند منجر به بی حسی، ضعف شدید عضلات یا حتی از دست دادن کنترل مثانه و روده شود. از جمله علائم خطرناک دیسک کمر می توان به درد شدید ناگهانی در پایین کمر، ناتوانی در حرکت پاها و بی حسی در ناحیه ران ها اشاره کرد. اگر این علائم را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است نیاز به جراحی فوری داشته باشید.

علائم دیسک کمر خطرناک

علائم دیسک کمر خطرناک شامل:

• درد شدید و مداوم در ناحیه پایین کمر
• ضعف یا بی حسی در پاها
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده
• ناتوانی در حرکت یا راه رفتن در صورت مشاهده این علائم، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارید، زیرا عدم درمان می تواند به آسیب های دائمی عصبی منجر شود.

علائم دیسک کمر خفیف

علائم دیسک کمر خفیف ممکن است به تدریج و با شدت کمتر بروز کنند. این علائم شامل:

• درد کمر که با استراحت بهبود می یابد
• دردهای مقطعی که با حرکت بیشتر شدت می گیرد
• احساس سوزش یا خارش خفیف در پاها در اغلب موارد، این علائم با درمان های خانگی، فیزیوتراپی و استراحت قابل کنترل هستند و نیازی به جراحی نیست.

علائم دیسک کمر در جوانی

علائم دیسک در جوانی ممکن است ناشی از فعالیت های فیزیکی سنگین، نشستن طولانی مدت یا ناهنجاری های مادرزادی باشد. این علائم شامل:

• درد کمر بعد از ورزش یا فعالیت بدنی
• دردهای مداوم در پایین کمر که به پاها منتشر می شود
• احساس ضعف و خستگی در ناحیه کمر و پاها تشخیص به موقع و انجام ورزش های مناسب می تواند به پیشگیری از وخامت بیشتر کمک کند.

علائم دیسک کمر در پاها

دیسک کمر می تواند به عصب های سیاتیک فشار وارد کرده و علائم زیر را در پاها ایجاد کند:

• درد شدید که از کمر به پشت ران و ساق پا منتشر می شود
• بی حسی یا ضعف در پاها
• احساس سوزش یا گزگز در ساق و انگشتان پا این علائم معمولاً نشانه هایی از فشردگی عصب هستند و در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.

علائم دیسک کمر بیرون زده در ناحیه L4-L5

بیرون زدگی دیسک بین مهره های چهارم و پنجم کمر (L4-L5) معمولاً عصب L5 را تحت فشار قرار می دهد. علاوه بر درد سیاتیک، این بیرون زدگی ممکن است منجر به ضعف در بالا آوردن انگشت شست پا و احتمالاً ضعف در زانو شود که به نام مچ پای افتاده شناخته می شود. همچنین، ممکن است بی حسی و درد در نوک پا احساس شود.

علائم دیسک کمر بیرون زده در ناحیه L5-S1

بیرون زدگی دیسک بین مهره های پنجم کمری و اول خاجی (L5-S1) معمولاً عصب S1 را تحت فشار قرار می دهد. علاوه بر درد سیاتیک، این نوع بیرون زدگی می تواند موجب ضعف هنگام ایستادن روی انگشتان پا شود. بی حسی و درد ممکن است به کف پا و قسمت بیرونی پا گسترش یابد.

چه موقع دیسک کمر احتیاج به عمل دارد؟

دیسک کمر تنها زمانی نیاز به عمل دارد که:

• علائم شدید و پیشرونده باشند و با درمان های غیرجراحی بهبود نیابند.
• علائم عصبی مانند بی حسی یا ضعف در پاها شدید باشند.
• مشکلات مرتبط با کنترل مثانه و روده ایجاد شود. در این شرایط، پزشک معمولاً جراحی را به عنوان آخرین راه حل برای کاهش فشار بر روی عصب ها و جلوگیری از آسیب بیشتر توصیه می کند.

اگر دیسک کمر را عمل نکنیم چه می شود؟

اگر دیسک کمر به موقع درمان نشود، ممکن است به عوارض جدی مانند:

• تشدید درد و ناتوانی در حرکت
• آسیب دائمی به اعصاب نخاعی
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده منجر شود. در موارد شدید، عدم درمان ممکن است باعث ناتوانی دائمی در حرکت شود. بنابراین، مراقبت به موقع بسیار اهمیت دارد.

بیرون زدگی دیسک گردن چیست؟

بیرون زدگی دیسک گردن که به آن دیسک فتق شده گردن یا هرنی دیسک گردن نیز گفته می شود، زمانی اتفاق می افتد که دیسک بین مهره های گردن (دیسک بین مهره ای) از محل طبیعی خود بیرون زده و به اعصاب اطراف فشار وارد می آورد. دیسک های گردنی نقش مهمی در جذب شوک و حرکت نرم مهره ها ایفا می کنند، اما وقتی این دیسک ها آسیب می بینند یا فشار زیادی به آن ها وارد می شود، ممکن است باعث ایجاد علائم دردناک و ناراحتی شوند.

بیرون زدگی دیسک در ناحیه گردنی نسبت به کمری کمتر شایع است، زیرا دیسک های گردنی کوچک تر هستند و نیروی کمتری به آن ها وارد می شود. علائم این عارضه بسته به محل دیسک آسیب دیده متفاوت است.

شایع ترین علائم بیرون زدگی دیسک گردن

شایع ترین علائم بیرون زدگی دیسک گردن عبارتند از:

• درد گردن: درد مداوم یا شدید در ناحیه گردن که ممکن است به شانه ها و بالای پشت هم گسترش یابد.
• درد در بازوها و دست ها: درد که از ناحیه گردن به بازوها، شانه ها و حتی دست ها منتشر می شود، به ویژه در صورتی که دیسک بیرون زده به اعصاب فشار وارد کند.
• بی حسی و سوزش: احساس بی حسی، سوزش یا گزگز در بازوها، دست ها یا انگشتان، که می تواند نشان دهنده فشار بر اعصاب باشد.
• ضعف عضلانی: کاهش قدرت در بازوها، دست ها یا انگشتان به دلیل فشار بر اعصاب.
• سفتی گردن: سختی در حرکت گردن و درد هنگام چرخاندن یا خم کردن گردن.
• سردرد: در برخی موارد، بیرون زدگی دیسک گردن ممکن است باعث بروز سردردهای شدید شود، به ویژه در ناحیه پشت سر و شقیقه ها.

این علائم می توانند شدت و نوع آن ها بسته به محل دیسک آسیب دیده متفاوت باشند.

علائم دیسک گردن بیرون زده در ناحیه C4-C5

بیرون زدگی دیسک بین مهره های چهارم و پنجم گردن (C4-C5) معمولاً عصب C5 را تحت فشار قرار می دهد. این بیرون زدگی ممکن است باعث ضعف در عضله دلتوئید در بالای بازو شود، اما معمولاً باعث بی حسی یا گزگز نمی شود. همچنین، می تواند منجر به درد شانه شود.

علائم دیسک گردن بیرون زده در ناحیه C5-C6

بیرون زدگی دیسک بین مهره های پنجم و ششم گردن (C5-C6) عصب C6 را تحت فشار قرار می دهد. این ناحیه یکی از شایع ترین محل های بیرون زدگی دیسک در گردن است. این عارضه می تواند منجر به ضعف در عضله دوسر بازو و عضلات بازکننده مچ دست شود. درد، بی حسی و گزگز ممکن است به سمت انگشت شست دست گسترش یابد.

علائم دیسک گردن بیرون زده در ناحیه C6-C7

بیرون زدگی دیسک بین مهره های ششم و هفتم گردن (C6-C7) عصب C7 را تحت فشار قرار می دهد. این عارضه می تواند باعث ضعف عضله سه سر بازو و عضلات بازکننده انگشتان شود. بی حسی، گزگز و درد ممکن است به سمت عضله سه سر و انگشت میانی گسترش یابد.

علائم دیسک گردن بیرون زده در ناحیه C7-T1

بیرون زدگی دیسک بین مهره های هفتم گردنی و اول سینه ای (C7-T1) عصب C8 را تحت فشار قرار می دهد. این عارضه می تواند موجب ضعف در گرفتن اشیاء، همراه با بی حسی، درد و گزگز در بازو و دست، به ویژه ناحیه ای که به سمت انگشت کوچک دست می رود، شود.

دیسک گردن باعث چه دردهایی می شود؟

دیسک گردن می تواند انواع مختلفی از دردها را ایجاد کند که ناشی از فشار بر روی اعصاب نخاعی یا تحریک عضلات و مفاصل گردن است. این دردها شامل موارد زیر هستند:

• درد در ناحیه گردن: این درد معمولاً مداوم است و با حرکت گردن تشدید می شود.
• درد شانه و بازوها: درد دیسک گردن ممکن است به شانه ها و بازوها منتقل شود، خصوصاً اگر عصب های بین مهره های گردنی فشرده شوند.
• سردرد: برخی از افراد مبتلا به دیسک گردن، سردردهای تنشی یا میگرنی را تجربه می کنند که از پشت سر شروع می شود.
• درد تیرکشنده: این نوع درد به صورت تیرکشنده از گردن به پایین دست ها می رسد و ناشی از فشار بر روی عصب های نخاعی است.
• گزگز و بی حسی: در برخی موارد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در انگشتان دست ها یا بازوها به علت آسیب عصب های نخاعی رخ می دهد.

این علائم معمولاً با تشدید فعالیت های بدنی یا نشستن طولانی مدت بدتر می شوند و در صورت ادامه یافتن، باید به پزشک مراجعه شود.

چه کارهایی برای دیسک گردن ضرر دارد؟

برای جلوگیری از تشدید درد و علائم دیسک گردن، باید از برخی فعالیت ها و عاداتی که ممکن است به گردن آسیب بزنند، خودداری کنید. این موارد شامل:

• نشستن یا ایستادن با وضعیت بدنی نادرست: نشستن یا ایستادن با خمیدگی گردن به سمت جلو یا پایین، فشار زیادی بر مهره های گردنی وارد می کند و می تواند درد را تشدید کند.
• بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن اجسام سنگین به صورت نادرست یا با کشیدن گردن به سمت جلو یا عقب می تواند فشار اضافی بر دیسک های گردنی وارد کند.
• استفاده طولانی مدت از گوشی یا کامپیوتر: نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایش با سر به سمت پایین می تواند به "گردن تکنولوژیک" منجر شود و علائم دیسک گردن را بدتر کند.
• حرکات ناگهانی گردن: چرخش سریع یا ناگهانی گردن، مانند ورزش های رزمی یا برخی تمرینات بدنی، می تواند به دیسک های گردنی آسیب وارد کند.
• خوابیدن با بالش نامناسب: استفاده از بالش های خیلی بلند یا خیلی کوتاه باعث ناهماهنگی گردن و ستون فقرات می شود و درد دیسک گردن را تشدید می کند.
• استفاده نادرست از ماساژ: ماساژ سنگین یا اعمال فشار شدید روی گردن بدون مشاوره پزشک می تواند علائم را بدتر کند.

برای جلوگیری از آسیب های بیشتر، اصلاح عادات روزمره و استفاده از تمرینات مناسب فیزیوتراپی توصیه می شود.

درمان بیرون زدگی دیسک کمر و گردن

درمان بیرون زدگی دیسک کمر و گردن می تواند از روش های ساده و غیرتهاجمی مانند استراحت و درمان های فیزیوتراپی تا روش های پیشرفته تری مانند جراحی های باز و لیزر درمانی متغیر باشد. این تنوع در روش ها به پزشک اجازه می دهد تا بر اساس شدت مشکل، وضعیت بیمار و نیازهای خاص او، بهترین راه حل را انتخاب کند.

1. درمان های غیرجراحی (غیرتهاجمی)

این درمان ها به طور عمده برای مشکلات جزئی یا متوسط بیرون زدگی دیسک استفاده می شوند و به بیمار کمک می کنند بدون نیاز به عمل جراحی از درد رهایی یابند.

• استراحت و محدود کردن فعالیت ها: استراحت کوتاه مدت می تواند به کاهش فشار بر روی دیسک ها کمک کرده و از پیشرفت آسیب جلوگیری کند.
• داروهای مسکن و ضد التهاب: از جمله ایبوپروفن، ناپروکسن و داروهای شل کننده عضلات برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود.
• فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی و کششی به بهبود وضعیت کمر و گردن کمک کرده و از فشار بیشتر به دیسک ها جلوگیری می کند.
• تزریقات استروئیدی : در صورتی که درد شدید و مزمن باشد، تزریق استروئید به ناحیه آسیب دیده می تواند التهاب را کاهش دهد و درد را تسکین دهد.
• کمپرس سرد و گرم: استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب و کمپرس گرم برای کاهش اسپاسم عضلانی مفید است.
• گانگلیون یا بلوک عصبی : در برخی موارد که درد ناشی از تحریک عصب ها است، تزریقات گانگلیون یا بلوک های عصبی می تواند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند. این روش ها معمولاً در درمان دردهای شدید و مزمن مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند دردهای عصبی را به طور مؤثر کاهش دهند.

2. جراحی های باز

در مواردی که درمان های غیرجراحی مؤثر نباشند و بیمار از درد و مشکلات عصبی شدید رنج ببرد، جراحی ممکن است نیاز باشد. جراحی های باز معمولاً برای دیسک های بیرون زده و آسیب دیده ای که به اعصاب فشار می آورند، استفاده می شوند.

• دیسککتومی: برداشتن بخشی از دیسک که به اعصاب فشار می آورد تا درد کاهش یابد و حرکات کمر بهبود یابد.
• لامینکتومی: برداشتن قسمتی از لامینا (سطح بیرونی مهره) برای کاهش فشار بر روی اعصاب و فضای بیشتر در کانال نخاعی.
• جراحی فاست: در این روش مهره ها به یکدیگر جوش می خورند تا ناحیه آسیب دیده تثبیت شود.

3. روش های نوین و پیشرفته

در کنار روش های کلاسیک جراحی، روش های نوین و پیشرفته تری نیز به عرصه پزشکی معرفی شده اند که شامل جراحی بسته و لیزر درمانی هستند. این روش ها نسبت به جراحی های باز تهاجم کمتری دارند و دوره بهبودی کوتاه تر و عوارض کمتری را به همراه دارند.

• جراحی بسته دیسک (SELD و ELND): از روش های جراحی بسته هستند که در آن ها از یک دستگاه آندوسکوپ برای برداشتن بخش آسیب دیده دیسک استفاده می شود. این روش ها برای دیسک های پاره شده و جداشده نیز کاربرد دارند. در این روش ها، برش های کوچک ایجاد می شود و از طریق آن ها بخش های آسیب دیده دیسک خارج می شود، بدون اینکه نیازی به برش های بزرگ و باز باشد. این امر باعث می شود که بیمار سریع تر بهبود یابد و درد و خونریزی کمتری تجربه کند.
• جراحی لیزری دیسک (PLDD - Percutaneous Laser Disc Decompression): در این روش، از لیزر برای کاهش حجم دیسک آسیب دیده استفاده می شود. لیزر به طور دقیق بر روی بخش های آسیب دیده متمرکز می شود و آن ها را تبخیر کرده یا کوچکتر می کند، که باعث کاهش فشار روی اعصاب می شود. این روش برای دیسک های کمر و گردن که مشکلات جزئی دارند، به کار می رود و در مقایسه با جراحی های باز، مزایای زیادی مانند کاهش زمان بهبودی و کاهش عوارض دارد.

4. مقایسه روش ها

جراحی های باز معمولاً برای دیسک های جدی تر و دیسک های شدیدتر استفاده می شوند که نیاز به برداشتن بخش های بزرگی از دیسک دارند. این جراحی ها اغلب به مدت زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند و ممکن است عوارض بیشتری داشته باشند. جراحی بسته (SELD و ELND) و جراحی لیزری دیسک (PLDD) گزینه های پیشرفته تر هستند که نیاز به برش های کوچک تری دارند و دوره بهبودی سریع تر و عوارض کمتری دارند.

نتیجه گیری

انتخاب روش درمانی بستگی به شدت بیرون زدگی دیسک، وضعیت کلی بیمار و نیاز به کاهش سریع تر علائم دارد. در حالی که درمان های غیرجراحی می توانند برای بسیاری از بیماران مؤثر باشند، روش های نوین مانند جراحی بسته و لیزر درمانی به دلیل کمتر بودن عوارض و دوره بهبودی کوتاه تر، گزینه های مناسبی برای برخی از بیماران هستند. در نهایت، تصمیم گیری باید با مشورت پزشک متخصص صورت گیرد.

نسخه اصلی مطلب علائم شایع بیرون زدگی دیسک کمر و گردن را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---