دیابت بارداری نوعی از دیابت است که تنها در دوران بارداری بروز میکند. دیابت بارداری معمولا در ماههای آخر بارداری تشخیص داده میشود. در صورتی که در ماههای آغازین بارداری خود به دیابت مبتلا شدهاید، احتمال آن وجود دارد که قبل از بارداری نیز مبتلا به دیابت بوده اید.دیابت بارداری وقتی اتفاق میافتد که بدن شما نتواند در دوران بارداری، به اندازه کافی انسولین تولید کنند. در طی دوران بارداری، بدن شما هورمونهای بیشتری تولید میکند و دستخوش تغییرات زیادی مانند اضافه وزن میشود. این تغییرات باعث میشود که سلولهای بدن شما مانند قبل به خوبی از انسولین بهرهبرداری نکنند، وضعیتی که به آن "مقاومت به انسولین" گفته میشود .
مقاومت به انسولین باعث میشود بدن شما به انسولین بیشتری احتیاج پیدا کند و در صورتی که غدهی پانکراس نتواند این نیاز به انسولین را تامین کند، شما به دیابت بارداری مبتلا میشوید. تمامی زنانی که باردار میشوند، تا حدودی به وضعیت"مقاومت به انسولین" دچار میشوند. با این حال برخی از زنان حتی قبل از این که باردار شوند نیز، تا حدودی به وضعیت "مقاومت به انسولین" دچار بودهاند، که علت آن نیز معمولا اضافه وزن است. این زنان، زمانی که باردار میشوند، میزان نیاز بدنشان به انسولین از قبل نیز بیشتر میشودو بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.
داشتن هر یک از شرایط زیر میتواند باعث بالا رفتن احتمال ابتلا به دیابت بارداری شود :
- داشتن اضافه وزن.
- سابقه ابتلا به دیابت بارداری در گذشته.
- سابقه به دنیا آوردن نوزادی با بیش از 4 کیلوگرم وزن.
- ابتلای خواهر، بردار، پدر یا مادربه دیابت نوع دوم.
- داشتن شرایط پیش از دیابت، به این معنا که گلوکز خون شما بسیار بالا است اما هنوز آن قدر بالا نیست که به عنوان ابتلا به دیابت تشخیص داده شود.
- ابتلا به نوعی اختلال هورمونی به نام سندرم تخمدان پلیکیستیک یا PCOSدیابت بارداری
تشخیص دیابت بارداری
مادر ممکن است متوجه شود که نسبت به شرایط معمول بیشتر تشنه، گرسنه و خسته می شود و یا دچار تکرر ادرار شده است ولی اینها همگی علائم شایعی در زمان حاملگی هستند و طبیعی تلقی می شوند. واقعیت این است که دیابت حاملگی اغلب بدون علامت است. به همین دلیل است که تقریباً در تمام زنان حامله بین هفته های 24 و 28 قند خون اندازه گیری می شود.با این حال، در صورتیکه خطر ابتلا به دیابت در مادر بیشتر باشد و یا علائمی از آن را داشته باشد (نظیر وجود قند در ادرار ) اندازه گیری قند خون در اولین ویزیت زمان حاملگی و بعد از آن در صورتیکه نتیجه آزمایش اول منفی باشد بین هفته های 24 و 28 انجام می شود. مثبت بودن آزمایش قند خون دلیل بر ابتلا به دیابت حاملگی نیست ولی بیمار باید برای تشخیص قطعی مجدداً مورد آزمایش قرار گیرد.
عوارض جنینی دیابت :
در بیشتر زنان حامله مهمترین نگرانی این است که قند خون بالا سبب بالا رفتن قند خون جنین می شود. در نتیجه، لوزالمعده جنین باید برای سوزاندن گلوکز اضافی انسولین بیشتری ترشح کند. مجموعه این اتفاقات سبب می شود بدن جنین چربی بیشتری تولید کرده و وزن جنین بویژه در بالا تنه افزایش یابد.افزایش وزن در بالا تنه جنین منجر به وضعیتی به نام ماکروزومی می شود. کودک ماکروزوم ممکن است خیلی بزرگ باشد بطوریکه در زایمان طبیعی نتواند از کانال زایمانی خارج شود. یا سر کودک در هنگام زایمان وارد کانال شود ولی شانه هایش گیر کند. در این وضعیت که "دیستوشی شانه” خوانده می شود پزشک باید برای خارج کردن جنین از رحم از مانور های خاصی استفاده کند.
زایمان طبیعی گاهی در این وضیعت منجر به شکستگی استخوانی یا آسیب به اعصاب می شود که در هر دو حالت مشکل در 99% کودکان متولد شده بدون بجای گذاشتن عوارض دائمی بهبود می یابد. (در بعضی موارد خیلی نادر کودک ممکن است بدلیل نرسیدن اکسیژن کافی در حین زایمان دچار مشکلات مغزی گردد.) مانور های انجام شده همچنین ممکن است سبب آسیب به ناحیه مهبلی مادر نیز شده و یا نیازمند یک اپیزیوتومی بزرگتر باشد.به دلیل این خطرات، در صورتیکه پزشک به بزرگ بودن جنین مشکوک باشد ممکن است سزراین توصیه شود. خوشبختانه، در صورتیکه دیابت حاملگی کنترل شود، تنها در درصد کمی از موارد جنین بیش از حد بزرگ می شود.