پیسی چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پيسى

پیسی، بَرَص، لک و پیس یا ویتیلیگو (Vitiligo) یک اختلال تولید رنگدانه است که درآن ملانوسیتها (سلولهایی که رنگدانه تولید میکنند) در قسمتهایی از پوست ، غشاهای مخاطی و شبکیه تخریب شده اند. در نتیجه لکه های سفید پوست درنواحی مختلف بدن ظاهر میشوند. مویی که در نواحی مبتلا به پیسی رشد میکند معمولاً سفید میشود.

علّت بیماری پیسی شناخته نشدهاست، اما پزشکان چندین نظریه متفاوت مطرح کرده اند. یک تئوری این است که افراد پادتنهایی (آنتیبادیهایی) تولید میکنند که ملانوسیتهای بدن خودشان را تخریب میکند. تئوری دیگر این است که ملانوسیتها خود به خود تخریب میشوند. درنهایت بعضی افراد گزارش کرده اند که یک رخداد منفرد از قبیل آفتاب سوختگی یا فشار روحی باعث بروز پیسی شدهاست ولی مورد اخیر از نظر علمی ثابت نشده است.

درصد افراد مبتلا به پیسی

حدود یک تا دو درصد جمعیت دنیا یا (۵۰-۴۰ میلیون نفر)، به بیماری پیسی مبتلا هستند. ۹۵٪ افراد قبل از ۴۰ سالگی علائم را نشان دادهاند. بیماری تمام نژادها و هر دو جنس را یکسان تحت تأثیر قرار میدهد. به نظر میرسد پیسی در افراد مبتلا به بیماریهای اتوایمیون شایعتر است . این بیماریهای اتوایمیون عبارت اند از: پرکاری غده تیروئید، نارسایی قشر غده فوق کلیه، آلوپسی آره آتا و آنمی پرنسیوز.

پیسی میتواند بیماری ارثی باشد یعنی در بین افراد فامیل بروز کند کودکانی که والدینشان مبتلا به این بیماری هستند بیشتر احتمال ابتلا به پیسی دارند. با این حال بیشتر کودکانی که یکی از والدینشان مبتلا به پیسی باشند به بیماری مبتلا نمیشوند و بیشتر افراد مبتلا به پیسی سابقهای از این بیماری را در فامیل ندارند.

علائم بیماری پیسی

معمولاً افراد مبتلا به پیسی اول از همه به رنگدانه دار شدن (پیگمانتاسیون) به حالت لکههای سفید روی پوستشان توجه میکنند. این لکهها بیشتر از همه در مناطق در معرض نور از قبیل دستها پاها بازوها، صورت و لبها شایع هستند. دیگر نقاط شایع لکه های سفید عبارت اند از زیر بغل و کشاله ران، اطراف دهان و چشم، پره های بینی، ناف و نواحی تناسلی.

پیسی معمولاً به یکی از سه الگوی زیر ظاهر میشود:

در یک الگو ( الگوی کانونی ) ناحیه بدون رنگدانه به یک یا تعداد معدودی ناحیه محدود میشود . بعضی افراد نواحی بدون رنگدانه را در یک سمت بدن خود دارند ( الگوی سگمنتال ) . اما در بیشتر افراد مبتلا به پیسی نواحی فاقد رنگدانه در قسمتهای مختلف بدن بوجود میآید ( الگوی ژنرالیزه ). علاوه بر لکههای سفید روی پوست، ممکن است افراد مبتلا به برص سفید شدن زودرس موهای سر، ابروها و ریش را داشته باشند. افراد با پوست تیره ممکن است متوجه فقدان رنگ در ناحیهای در داخل دهانشان بشوند.

در برخی افراد لکههای فاقد رنگ گسترش نمییابد ولی این اختلال معمولاً پیشرونده است و به مرور زمان این لکههای سفید به دیگر نواحی بدن گسترش مییابند .
در بعضی افراد پیسی به آهستگی طی چند سال گسترش مییابد و در برخی دیگر انتشار سریعاً رخ میدهد . برخی افراد گزارش کردهاند که به دنبال دوره هایی از استرس فیزیکی یا روحی، به تعداد لکه های فاقد رنگدانه اضافه شدهاست.

درمان

متاسفانه بسیاری از موارد اين بيماری قابل درمان نیستند. 70 تا 75% بیماران به درمانهای دارويی، نور درمانی و ليزر درمانی پاسخ میدهند .هدف اصلي در درمانهاي رايج ويتيليگو، بهبود وضعيت ظاهری پوست است و روند درمان نياز به زمان طولانی دارد كه معمولا 6 تا 18 ماه به طول می انجامد، انتخاب نوع درمان به تعداد، محل و گستردگی ضايعات بستگی دارد.استروئيد موضعی ميتواند در برگرداندن رنگ پوست به لكههاي سفيد كمك كند، بخصوص اگر اين درمان در مراحل اوليه بيماري شروع شود.

درمان بايد حداقل تا 3 ماه ادامه يابد تا بهبود قابل ملاحظه ایجاد شود.با وجود آن كه استفاده از ليزر و نور درمانی (فتوتراپی) ميتواند عوارضی را برای شخص به همراه داشته باشد ( بخصوص برروی پوست نواحی سالم ) ، در مواردی كه بيماری شكل گستردهای دارد، انتخاب ديگري براي درمان لكههاي پوستی باقي نميماند.

یک روش دیگر در موارد مقاوم به درمان عبارت است از بيرنگ كردن باقيمانده پوست بدن تا با لكههاي سفيد همرنگ شود. اين روش درماني براي بيماراني كه حداقل 50% پوست آنها گرفتار است، توصيه ميشود. به علاوه روشهاي ديگري هم به صورت موقت ميتوانند در اين بيماران موثر باشند مانند استفاده از پوشاننده های پوست با مواد آرايشی يا خالكوبي كردن منطقه درگير تا همرنگ پوست شود.براي حداقل يك سوم بيماراني كه به هيچ كدام از اين روشها، پاسخ درمانی مثبت نميدهند، راهي جز سلول درمانی (استفاده از سلولهای ملانوسیت سالم) باقي نميماند. البته این روش هنوز در مراحل تحقیقاتی است و هنوز کاملا رایج نیست.