درمان لک و پیس برای کسانی که به این بیماری مبتلا هستند، اهمیت زیادی دارد. این بیماری معمولاً پوست را درگیر می کند؛ اما ممکن است در تمام قسمت های بدن که رنگدانه در آن وجود دارد دیده شود. این بیماری مسری و کشنده نیست؛ اما به دلیل ایجاد تغییرات ظاهری و تأثیرات روانی در بیمار و اطرافیان باعث کاهش عزت نفس، گوشه گیری و بروز افسردگی در فرد شده و کیفیت زندگی بیمار را می کاهد. در این بیماری سلول های تولید کننده ملانین یا ملانوسیت ها از بین می روند. علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست اما به نظر می رسد که عوامل ژنتیکی، سیستم ایمنی فاکتورهای بیوشیمیایی و عصبی و حتی عوامل محیطی در بروز آن نقش دارند.

هیچ دارویی نمی تواند روند بیماری پیسی یا همان از بین رفتن سلول های رنگدانه ای (ملانوسیت ها) را متوقف کند؛ اما برخی از داروها که به تنهایی در ترکیب یا همراه با نور درمانی استفاده می شوند، می توانند به بازگرداندن بخشی از رنگ پوست کمک کنند. داروها و روش های درمانی مبتنی بر نور برای کمک به بازگرداندن رنگ پوست یا حتی تسکین رنگ پوست در دسترس هستند، اگرچه نتایج متفاوت و غیر قابل پیش بینی هستند. اگر درمان برای مدتی موفقیت آمیز باشد، ممکن است نتایج ماندگار نباشند یا لکه های جدیدی ظاهر شوند.

علل ایجاد پیسی

در کمال تعجب، علل ایجاد پیسی هنوز به درستی مشخص نشده اند؛ اما تحقیقات انجام شده موارد زیر را مشخص کرده اند:

• یک عارضه ی خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن فرد بیش ازحد فعال شده و ملانوسیت های خودی را از بین می برد.
• عدم تعادل استرس اکسیداتیو ژنتیکی
• یک واقعه ی استرس زا
• آسیب به پوست به دلیل آفتاب سوختگی شدید یا بریدگی
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص
• علل عصبی
• وراثت رابطه ی فامیلی
• علل ویروسی

علائم بیماری پیسی

علائم و نشانه های پیسی عبارتند از:

• از بین رفتن رنگ طبیعی پوست به صورت لک و پیس که معمولاً ابتدا در دست ها، صورت (لک و پیس صورت) و نواحی اطراف دهانه های بدن و اندام تناسلی ظاهر می شوند.
• سفیدی زودرس رنگ موهای سر، مژه ها، ابروها یا ریش
• از بین رفتن رنگ طبیعی بافت هایی داخل دهان و بینی (غشاهای مخاطی)

روش های درمان پیسی

اساساً انتخاب نوع روش درمان ویتیلیگو یا درمان لک و پیس‎های ناشی از آن، بستگی به سن، ناحیه و میزان پوست درگیرشده، سرعت شیوع بیماری پیسی و میزان تأثیر آن بر زندگی فرد دارد. معمولاً داروها و روش های درمانی مبتنی بر نور یا نور درمانی برای کمک به بازگرداندن رنگ طبیعی پوست و یا تسکین آن استفاده می شوند؛ اگرچه نتایج بهبودیافتگان ویتیلیگو متفاوت و قابل پیش بینی نیست و انتظاری برای درمان قطعی پیسی پوست نباید داشت.

محافظت از آفتاب

آفتاب سوختگی یک خطر جدی برای لک و پیس است. بیمار باید پوست خود را از آفتاب محافظت کرده و از آن دوری کند. هنگامی که فرد در معرض نور خورشید قرار می گیرد، پوست رنگدانه ای به نام ملانین تولید می کند تا از آن در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) محافظت کند؛ اما اگر فرد پیسی داشته باشد، ملانین کافی در پوست او وجود ندارد، بنابراین پوست از اشعه آفتاب در امان نخواهد بود. همیشه باید از کرم ضد آفتاب با فاکتور SPF به اندازه 30 به بالا استفاده شود تا از پوست در برابر آفتاب سوختگی و آسیب های طولانی مدت محافظت به عمل آید.

ویتامین دی

اگر پوست در معرض آفتاب قرار نگیرد، خطر کمبود ویتامین D وجود دارد. ویتامین D برای سالم نگه داشتن استخوان و دندان ها نیز ضروری است. نور خورشید منبع اصلی ویتامین D است، اگرچه این ویتامین در برخی غذاها مانند ماهی نیز یافت می شود.

ممکن است دریافت کافی ویتامین D از مواد غذایی و نور خورشید به تنهایی مشکل باشد؛ بنابراین باید در نظر گرفته شود که یک مکمل روزانه حاوی 10 میلی گرم ویتامین D مصرف شود.

کرم کاموفلاژ

کرم کاموفلاژ می تواند بر روی لکه های سفید پوست اعمال شود. کرم ها برای مطابقت با رنگ پوست طبیعی ساخته شده اند. این کرم ها کمک می کنند تا لکه های سفید با نواحی دیگر پوست ترکیب شوند تا ظاهری یکنواخت ایجاد کنند. کرم های کاموفلاژ ضد آب هستند و در هر جای بدن قابل استفاده می باشند. آنها تا چهار روز روی بدن و 12 تا 18 ساعت روی صورت باقی می مانند. همچنین می توان از این کرم که می تواند حاوی مواد ضد آفتاب با درجه SPF بالا باشد نیز استفاده کرد.

درمان های موضعی

درمان های موضعی که در حال حاضر برای بیماری لک و پیس (ویتیلیگو) مؤثر هستند، عبارتند از:

کرم های کورتیکواستروئید. این کرم ها را می توان به مدت سه ماه برای رفع علائم لک و پیس (برص) بر روی پوست بالا تنه و اندام های تحتانی استفاده کرد. دقت کنید که از استروئیدهای قوی هرگز نباید بر روی قسمت هایی از صورت (به خصوص پلک ها)، گردن، زیر بغل و کشاله ران که پوست نازک دارد، استفاده کرد. بازدارنده های کلسینئورین (کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس). این محصولات را می توان برای درمان علائم لک و پیس در محل پلک ها، صورت، گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کرد.

نور درمانی

نور درمانی به معنی استفاده از تابش های ماوراء بنفش (UV) برای درمان عوارض پوستی می باشد. انواع مختلف این روش درمانی عبارت است از:

• استفاده از ماوراء بنفش B با باند پهن یا باند باریک (۳۱۱ نانومتر) برای تمام سطح بدن و یا به صورت موضعی
• استفاده از لیزر اکسیمر (۳۰۸ نانومتر) یا ماوراء بنفش B هدفمند برای لکه های کوچک ناشی از لک و پیس (برص)
• نور شیمی درمانی (فوتوکموتراپی) به صورت دهانی، موضعی یا حمام آب

عمل جراحی

در این روش، لایه سطحی پوست در محل لکه هایی که حالت ثابت و پایدار داشته باشند، از طریق عمل جراحی (تراشیدن، درم ابریژن ، سنباده یا لیزر) برداشته می شود و به جای آن پوستی با رنگ طبیعی که از قسمت دیگری از بدن برداشته شده است، پیوند زده می شود.

رنگ زدایی

در روش رنگ زدایی، از مونوبنزیل اتر یا هیدروکوئینون برای از بین بردن رنگ پوست در افرادی که پوست تیره دارند و این بیماری در آنها به حالت پیشرفته رسیده است، استفاده می شود.

لیزر درمانی

انواع مختلف لیزرهای کیو سوئیچ از قبیل روبی (۶۹۴ نانومتر)، اکساندرایت (۷۵۵ نانومتر) و ان دی یاگ (۵۳۲ نانومتر و ۱۰۶۴ نانومتر) به تنهایی یا همراه با عوامل رنگ زدای موضعی مانند مونوبنزیل اتر یا MMEH به منظور رفع لکه های ناشی از این بیماری استفاده می شود. این لیزرها با تخریب انتخابی رنگدانه های ملانین و سلول های تولید کننده ملانین، به عنوان عامل رنگ زداي پوست عمل می کند.

کرایوتراپی

در مواردی که هدف از رنگ زدایی، از بین بردن رنگ قسمت کوچکی از پوست باشد، روش کرایوتراپی با نیتروژن مایع از کارایی بالایی برخوردار است. کرایوتراپی روشی است که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و نتایج دائمی و ماندگاری را حاصل می کند. این روش در صورتی که توسط پزشک باتجربه انجام شود، کاملاً ساده و راحت خواهد بود و در مدت زمان کوتاهی قابل انجام است. ملانوسیت ها يا سلول هاي توليد کننده ملانين، حساسیت شدیدی نسبت به منجمد شدن به وسیله نیتروژن مایع دارند و بنابراین کرایوتراپی می تواند منجر به از بین رفتن رنگ پوست به طور کامل و دائمی شود. بهترین نتایج حاصل از این روش درمانی معمولاً ۴ هفته بعد از انجام عمل مشاهده می شود. ممکن است لازم باشد در قسمت هایی از پوست که بعد از عمل، رنگ آن به طور کامل از بین نمی رود، این عمل در چند جلسه به فاصله هر ۴ تا ۶ هفته تکرار شود تا که رنگ پوست به طور کامل محو شود.

فتوتراپی

شواهد نشان می دهند که فتوتراپی به ویژه هنگامی که با سایر درمان ها ترکیب شود، تأثیر مثبتی بر درمان لک و پیس دارد. در هنگام فتوتراپی، پوست در معرض نور ماوراء بنفش (A UVA) یا ماوراء بنفش (B UVB) قرار می گیرد. ممکن است ابتدا دارویی به نام پسورالن تجویز شود که به حساس تر شدن پوست نسبت به نور کمک می کند. پسورالن را می توان از طریق دهان (به صورت خوراکی) نیز مصرف کرد.

به دلیل قرار گرفتن در معرض پرتوهای UVA، فتوتراپی ممکن است خطر ابتلا به «سرطان پوست» را افزایش دهد. خطر ابتلا به بیماری سرطان پوست با نور UVB کمتر است. متخصص پوست باید قبل از تصمیم به انجام فتوتراپی در مورد خطرات آن با بیمار صحبت کند.

پیوند پوست

پیوند پوستی یک عمل جراحی است که در آن پوست طبیعی و سالم از ناحیه ای برداشته شده و برای پوشاندن ناحیه آسیب دیده یا از بین رفته استفاده می شود. برای درمان پیسی، می توان از پیوند پوست برای پوشاندن یک لکه سفید استفاده کرد.

پیوندهای پوستی بسته به شرایط زیر قابل اجرا هستند:

• در 12 ماه گذشته هیچ لکه سفید جدید ظاهر نشده باشد.
• لکه های سفید در 12 ماه گذشته بدتر نشده باشند.
• پیسی در اثر آسیب های پوستی مانند آفتاب سوختگی شدید ایجاد نشده باشد.
• عمل جراحی شامل گرفتن نمونه ای از پوست، از بین بردن ملانوسیت ها از آن و پیوند نمونه به مناطق پیسی است. این نوع درمان ها وقت گیر هستند و خطر ایجاد جای زخم را داشته و برای کودکان مناسب نیستند.

نسخه اصلی مطلب آیا پیسی درمان دارد؟ را در سایت دکتر رامین مدرسی بخوانید.

---