واریس بیضه که در اصطلاح پزشکی به آن واریکوسل نیز گفته می شود یکی از اختلالات شایعی است که برخی از مردان در سیستم تناسلی خود با آن روبرو می شوند. در این بیماری، وریدهایی که در کیسه بیضه هستند گشاد میشوند و مشکلات فراوانی با خود به همراه میآورند. پس از آن بیمار دچار درد و احساس سنگینی میشود. حتی ممکن است توان باروری خود را از دست بدهد. این بیماری معمولاً در سنین بلوغ و برای بیضه چپ رخ میدهد. در صورتی که این بیماری به موقع درمان نشود، ممکن است مشکلات جدی در قدرت باروری آقایان به وجود آورد. ما در این مقاله قصد داریم در مورد علل، علائم، روشهای تشخیص و درمان واریس بیضه اطلاعاتی را با شما در میان بگذاریم؛ پس با ما همراه باشید.

انواع مختلف واریس بیضه

واریس بیضه دارای انواع مختلفی است؛ پزشکان قبل از آن که شروع به درمان این بیماری کنند، ابتدا باید نوع آن را تشخیص دهند. در ادامه مطلب، انواع مختلف واریس بیضه را با شما در میان می گذاریم:

1. واریض بیضه کودکان: واریس بیضه معمولاً در دوران بلوغ رخ میدهد؛ اما برخی از افراد ممکن است در سنین قبل از بلوغ هم با آن روبرو شوند.
2. واریس بیضه خفیف یا گرید 1: این بیماری خفیف است و علامت خاصی ندارد و پزشکان با بررسیهای تخصصی میتوانند به وجود آن پی ببرند.
3. واریس بیضه گرید 2: در این بیماری، نمیتوان تورم رگها را به وضوح مشاهده کرد؛ اما با لمس، امکان تشخیص آن وجود دارد.
4. واریس بیضه سمت چپ: معمولاً 85 درصد از موارد واریس بیضه، در سمت چپ رخ میدهند و بسیار شایع هستند.
5. واریس بیضه سمت راست: طی این بیماری، بیضه سمت راست درگیر می شود. گاهی این بیماری بیانگر انسداد رگهای شکمی است.

علت اصلی واریس بیضه

هنوز علت اصلی واریس بیضه مشخص نیست؛ اما پارامترهایی وجود دارند که تاکنون در تحقیقات و بررسی های پزشکی، به عنوان علت اصلی واریس بیضه بیان شده اند و این علل عبارتند از:

• گاهی اوقات تفاوتهای آناتومیکی در وریدهای سمت چپ، سبب ایجاد واریس بیضه میشوند.
• در برخی از موارد، فاکتورهای ژنتیکی سبب ضعف دیوارهای وریدی و عملکرد نادرست دریچهها میشوند.
• در صورتی که برای دریچه های وریدی مشکلی به وجود آید، خون برگشت کرده و در رگها جمع میشود.
• زمانی که انسدادی در وریدهای بزرگتر به وجود آید، فشار خون در رگهای بیضه بیشتر شده و این بیماری را به وجود میآورد.

علائم شایع واریس بیضه

بسیاری از بیماران، بدون هیچ علامت و نشانه ای به این بیماری دچار می شوند. با گذشت زمان و پیشرفت این بیماری، به آرامی علائم و نشانه های آن ظاهر میشوند. از جمله این علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش تعداد اسپرمها
• احساس سنگینی در بیضه
• درد و گرفتگی در پوست بیضه
• بزرگ یا سنگین شدن یکی از بیضهها
• درد بیضه که با گرم شدن هوا، بدتر میشود.
• درد بیضه که با فعالیتهای سنگین، تشدید میشود.

عوامل خطر واریس بیضه

پارامترهایی وجود دارند که به عنوان عوامل خطر واریس بیضه مطرح شده اند. در ادامه مطلب این عوامل را با همدیگر مرور می کنیم تا اطلاعات و آگاهی شما در مورد این بیماری افزایش پیدا کند:

• ژنتیک: کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به واریس بیضه دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
• عدم تحرک: کسانی که در طول روز تحرک کمی دارند و ورزش نمی کنند، ممکن است به این بیماری دچار شوند.
• تغذیه نامناسب: آقایانی که به تغذیه خود اهمیت نمیدهند، سیستم گردش خون ضعیفی دارند و در معرض واریس بیضه هستند.
• سیگار و الکل: مصرف سیگار و الکل، باعث آسیب به رگها شده و خطر بیماری واریکوسل را افزایش میدهد.
• آسیب به بیضه: در صورتی که بیضهها به هر دلیلی آسیب ببینند، ممکن است فرد با خطر بیماری واریس بیضه مواجه شود.
• سرطان کلیه: برخی از تومورهای کلیه، سبب ایجاد فشار بر روی رگها شده و زمینه را برای واریس بیضه فراهم میکنند.
• تنگی مجرا: اگر مجرایی که خون را از بیضهها خارج میکند تنگ شود، باعث ایجاد مشکلاتی مانند واریس بیضه میشود.

تاثیر واریس بیضه بر باروری

بررسیها نشان میدهند که واریس بیضه، بر روی قدرت باروری مردان تاثیرات ناخوشایندی دارد. احتمال ناباروری مردانی که به بیماری واریس بیضه مبتلا هستند، بیشتر از مردانی است که مشکلی در این زمینه ندارند. زمانی که خون در کیسه بیضه جمع می شود، دمای آن بالا رفته و این موضوع سبب کاهش کیفیت و تعداد اسپرمها میشود. این موضوع در نهایت باعث از بین رفتن قدرت باروری آقایان میشود.

روش های تشخیص واریس بیضه

اولین قدم برای تشخیص واریس بیضه، معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص است. طی این معاینه مواردی ماننند بزرگ شدن رگهای بیضه یا تغییر اندازه یکی از بیضهها مشخص میشود. البته به غیر از معاینه فیزیکی، سونوگرافی نیز یکی از روشهای تشخیص این بیماری به شمار میرود. در صورتی که پزشک نتواند در معاینه فیزیکی به تشخیص کامل برسد، برای بیمار خود سونوگرافی را در نظر میگیرد. طی این روش با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، میتوان تصاویر دقیقی از بیضهها را مشاهده کرد.

در چه مواردی واریکوسل نیاز به درمان دارد؟

در ابتدا با توجه به اینکه بسیاری از بیماران در زمانی که تشخیص واریکوسل برای آنها گذاشته می شود نگران و مضطرب می شوند باید خاطر نشان کنم که واریکوسل یک بیماری خوش خیم است اما درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

تصمیم گیری برای عمل بستگی به فاکتورهای گوناگونی مانند شدت واریکوسل و سن بیمار و وضعیت باروری (تاهل و داشتن یا نداشتن فرزند) دارد. در مواردی که بیمار واریکوسل گرید دو یا سه داشته باشد و با ناباروری مراجعه نموده باشد نیاز به عمل جراحی واریکوسلکتومی دارد. اگر واریکوسل با اختلال در آزمایش منی همراه باشد باز هم نیاز به عمل دارد (همان طور که گفته شد باید حداقل دو یا سه آزمایش منی برای تصمیم گیری وجود داشته باشد).

در برخی رفرنس ها اگرمرد جوانی با واریکوسل قابل مشاهده یا قابل لمس (درجه سه یا دو) مراجعه نماید و فعلا قصد بچه دارشدن هم نداشته باشد برای پیشگیری از اثرات نامطلوب آن بر باروری توصیه به عمل می شود. درمورد جراحی واریکوسل های بسیار خفیف یا ساب کلینیکال اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد اما ما توصیه به عمل نکرده و فقط آنها را پیگیری می کنیم.

روش های درمان واریس بیضه

خوشبختانه روشهای بسیار زیادی برای درمان واریس بیضه وجود دارند. پزشکان در ابتدا سعی میکنند این بیماری را با روشهای غیر جراحی درمان کنند. در صورتی که این درمانها موثر واقع نشوند، آن زمان به سراغ روشهای جراحی میروند. در ادامه مطلب به صورت خلاصه روشهای غیر جراحی و جراحی برای درمان واریس بیضه را با شما در میان میگذاریم:

درمانهای غیر جراحی واریس بیضه:

• پزشکان به بیماران خود توصیه میکنند از پوشیدن لباسهای تنگ خودداری کنند.
• در صورتی که بیضه دچار درد و تورم شده باشد، قرار دادن کمپرس سرد بر روی آن میتواند به کاهش درد و تورم آن کمک کند.
• بیماران باید استراحت کنند و از انجام فعالیتهای سنگین ورزشی خودداری کنند.
• گاهی اوقات لازم است از داروهایی برای درمان واریس بیضه که توسط پزشک متخصص تجویز میشوند استفاده کنند.

درمانهای جراحی واریس بیضه:

• یکی از رایج ترین روش های درمان واریس بیضه، عمل واریکوسلکتومی میکروسکوپی است. طی این عمل برش کوچکی در قسمت پایین کشاله ران ایجاد می شود. سپس با استفاده از یک میکروسکوپ قدرتمند، وریدهای آسیب دیده شناسایی و سپس مسدود میشوند.
• دومین شیوه درمان این بیماری، واریکوسلکتومی لاپاروسکوپی است. این عمل از طریق شکم بیمار انجام میشود. به این صورت که دوربین فیلمبرداری و ابزارهای جراحی از طریق برشهایی که بر روی شکم ایجاد شدهاند، به بیضه میرسند. با این ابزارها میتوان رگهای آسیب دیده را مشاهده و آنها را درمان کرد.

مراقبت های لازم بعد از درمان واریس بیضه

پس از آن که عمل جراحی واریس بیضه انجام شد، باید دوران نقاهت را سپری کنید. در این دوران به خوبی از خود مراقبت کنید و به تمام دستورالعمل های پزشک متخصص توجه کنید. برخی از مهمترین مراقبتها پس از درمان واریس بیضه عبارتند از:

• تمام داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است را سر ساعت مصرف کنید.
• به مدت 2 هفته از انجام ورزشها و فعالیتهای سنگین خودداری کنید.
• چند روز پس از عمل واریس بیضه را به استراحت سپری کنید.
• برای آن که دوباره رابطه جنسی خود را شروع کنید، حتماً از پزشک خود سوال کنید.
• تا 2 هفته، شورتهای محافظی که در داروخانهها ارائه میشوند را بپوشید.

پیشگیری از بروز واریس بیضه

برای آن که از بیماری واریس بیضه در امان بمانید، باید به نکات و پارامترهای مهمی توجه کنید. رعایت این دستورالعملهای ساده، شما را از قرار گرفتن در معرض این بیماری در امان نگه میدارد. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا این نکات پیشگیرانه را با شما در میان بگذاریم:

• سعی کنید به صورت منظم ورزش کنید تا جریان خون در رگها بهبود پیدا کند.
• لباس زیر مناسب بپوشید؛ پوشیدن لباسهای زیر تنگ باعث آسیب دیدن بیضهها و رگهای آنها میشود.
• از نشستن و ایستادن به مدت طولانی، خودداری کنید.
• اگر دچار اضافه وزن و چاقی هستید، سعی کنید ورن خود را با یک رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم کاهش دهید.
• از مصرف سیگار اجتناب کنید؛ چرا که سیگار باعث ایجاد اختلال در جریان خون میشود.
• همواره بهداشت ناحیه تناسلی را حفظ کنید.

سوالات متداول

آیا واریس بیضه می تواند بدون علائم باشد و تشخیص آن به تأخیر بیفتد؟

• بله؛ واریس بیضه می تواند بدون هیچ علائمی به وجود آید و این موضوع تشخیص آن را به تاخیر میاندازد. به همین سبب برخی از افراد تا زمانی که علائم آن را مشاهده نکنند و یا با مشکلات باروری مواجه نشوند، به وجود این بیماری پی نمیبرند.

آیا پس از جراحی واریس بیضه، امکان بازگشت بیماری وجود دارد؟

• در برخی از موارد، ممکن است پس از جراحی واریس بیضه، شاهد برگشت این بیماری باشیم؛ هر چند این احتمال بسیار کم است.

آیا ورزش و فعالیت های جسمانی شدید می تواند وضعیت واریس بیضه را بدتر کند؟

• بله؛ افرادی که با واریس بیضه مواجه هستند، نباید ورزش و فعالیت های سنگین ورزشی انجام دهند.

آیا سن یا سبک زندگی فرد می تواند بر بروز واریس بیضه تأثیرگذار باشد؟

• بله؛ سن و سبک زندگی فرد، می تواند بر روی بروز بیماری واریس بیضه موثر باشد. افرادی که سبک زندگی کم تحرکی دارند و یا شغل آنها به صورتی است که دائم در حالت نشسته هستند، بیش از دیگران در معرض این بیماری قرار دارند.

آیا واریس بیضه می تواند خطر ابتلا به سایر مشکلات جدی مانند سرطان بیضه را افزایش دهد؟

• واریس بیضه به صورت مستقیم سبب ابتلای فرد به سرطان بیضه نمی شود؛ اما ممکن است برای فرد مشکلاتی مانند ناباروری ایجاد کند.

نتیجه گیری

در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که واریس بیضه، یکی از مشکلات شایع و پیچیده ای است که برای سیستم تناسلی برخی از مردان رخ میدهد. این بیماری میتواند بر روی سلامت عمومی و قدرت باروری مردان تاثیر داشته باشد. زمانی که وریدهای بیضه گشاد میشوند، بیمار با علائمی مانند درد، سنگینی و مشکلات باروری مواجه میشود. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود، بدون شک درمان آن آسانتر است. در صورتی که هر علامتی از واریس بیضه دارید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید. شما میتوانید با پیگیریهای پزشکی، کیفیت زندگی خود را افزایش دهید و سلامت جسم و قدرت باروری خود را حفظ کنید.

نسخه اصلی مطلب واریس بیضه چیست؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---