نوجوانی چیست ؟
یك مرحله رشدی بین كودكی و بزرگسالی است.سن شروع تغییرات بلوغ در دخترها: 9 تا 11 سال,در پسرها: 2 سال دیرتر و فرایند بلوغ حدود 4 تا 5 سال طول می کشد.
تغییرات فیزیکی :
این تغییرات فیزیکی و هیجانی که به واسطه ترشح هورمونها صورت می گیرد :
* افزایش رشد قد
* رشد سینه و مو در زیر بغل و شرمگاه در دختران
* بم شدن صدا و رویش مو زیر بغل و شرمگاه در پسرها
* قوی شدن غریزه جنسی و دست یابی به قابلیت والد شدن
*عضلانی شدن پسرها و تغییر بوی عرق
گر بلوغ زودرس باشد,بلوغ جسمی می تواند یک تجربه منفی باشد.رشد جسمی زودهنگام گاهی با عدم رضایت از تصویر تن همراه است که می تواند به مشکلات زیر منجر شود:اختلالات خوردن,افسردگی,کاهش اعتماد به نفس
چالش های شناختی :
شكل گیری تفكر انتزاعی,تفكر خودمحور,توانائی فكر كردن در مورد دیگران,روش جدید پردازش اطلاعات,تفكر انتقادی
جلوه های بلوغ
دوستیهای افراطی و ناباب ، معاشرت با گروه همسالان ، میهمانی و جشن تولد ، تمرد ، افت تحصیل ، بی نظمی ، انزوا ، حركات هیجانی ، ماجراجویی ، مدگرایی ، آرایش ، پرخاشگری ، لجبازی و مخالفت ، سنت شكنی . نوجوانان برای کسب هویت خود از والدین فاصله می گیرند و تحت تأثیر دوستان هم سن و سال خود قرار می گیرند . البته به این معنی نیست که والدین قادر نیستند بر فرزند خود تأثیرگذار باشند .دیدگاه اکثر نوجوانان نسبت به مسائل مذهبی ، سیاسی و اجتماعی خیلی شبیه به دیدگاه والدین آنها است
خطراتی كه نوجوان را تهدید می كنند :
- كاهش نقش والدین
- افزایش نفوذ همسالان
- گروههای بزهكار
- سیگار و مصرف مواد
- رفتارهای جنسی
- رفتارهای پرخطر
از مهمترین چالش ها مواجهه با رفتارهای پرخطر است :
امروزه نوجوانان بیشتر از گذشته با رفتارهای پرخطر مواجه می شوند.حدود 50% آنها در معرض خطر متوسط تا شدید بروز رفتارهای پرخطر قرار دارند.25% در معرض طر بالائی قرار دارند.
نقش مربیان و والدین برسلامت روانی دوران بلوغ نوجوانان
والدین قاطع یعنی هم انتظار وهم توجه ومحبت
انتظارات منطقی و مناسب با سن ، گفتگو در مورد انتظارات
قواعد وقانون های روشن ، دلیل ومنطق روشن برای قوانین
تشویق فرزندان جهت استقلال ، تعیین حد ومرز برای استقلال
راهنمایی وهدایت فعالانه فرزندان ، نظارت بر فعالیتهای فرزندان
درصورت تنبیه ، تشریح دلایل و منطق
اگر نوجوان بی انضباط و گریزان ازاطاعت و مقررات است :
می تواند به این دلیل باشد که میل به استقلال و کسب شخصیت دارد
اگرنوجوان لجبازو سرکش است :
می تواند به این دلیل باشد که شوق به آزادی و خودمختاری دارد، دوست دارد بزرگسالان درکارهایش دخالت نکنند
اگرنوجوان ستیزه جوست :
میل به مهم جلوه کردن داردو دوست دارد مورد توجه قراربگیرد،درگروه خود موقعیت خاصی داشته باشدو همه اورا به عنوان یک فرد باارزش بشناسند
مدپرستی و قهرمان دوستی اش :
حاکی ازنیازیک نوجوان به مدل و راهنما و الگوست
اگرنوجوان خرده گیرو عیب جوست :
حس داوری و تشخیص او روبه توسعه است ، می خواهد معناو مفهوم درست زندگی را دریابد، می خواهدحقایق دینی و مذهبی را بهتربشناسد، بهترین نوع سیاست ها را دریابد و راجع به جامعه خود اظهارنظرکند . توجه داشته باشیم که نوجوان درسنین بلوغ نیازمبرمی به اطلاعات صحیح درزمینه بدن و سلامت خود دارد.بدیهی است اگرنوجوان اطلاعات صحیح را ازمنابع سالم دریافت نکند . اطلاعات خودرا ازمنابع ناسالم کسب خواهد کردودراین صورت صدمات طولانی مدت خواهددید بنابراین مثلا در مورد مسائل جنسی والد همجنس در این زمینه صحبت می کند و راه را برای سوالات احتمالی در اینده باز می گذارد.
چندپیشنهاد :
تلاش کنید دربرخورد با نوجوان شنونده خوبی باشید
ازلحن تلخ وآمرانه استفاده نکنید ,هیچگاه افکارنوجوان را به مسخره نگیرید و با عقاید اومخالفت نکنید
تا می توانید ازنصیحت کردن مستقیم نوجوان بپرهیزید
ازکسانی که مورد قبولش هستند به طورمستقیم انتقاد نکنید ,حرفها و عقایدش را به عنوان موضوعات با مزه و خنده داربرای اطرافیان تعریف نکنید
سعی نکنید بلافاصله ازحرفهایش نتیجه بگیرید ، درتصحیح اشتباهات و در تفهیم حقایق به اوشتاب نکنید
هیچگاه به حریم شخصی نوجوان تجاوزنکیند (بازرسی لوزام شخصی او...)
همواره درجستجوی یافتن انگیزه و علت رفتارنادرست اوباشید ، رفتارنادرست نوجوان را بیش ازآنچه هست ، بزرگ جلوه ندهید و به خاطرانجام آن رفتار، ازپیش بینی و آینده نگری نسبت به سرنوشتش بپرهیزید
نوجوان بیش ازدوران کودکی نیازبه محبت دارد
قبل ازثابت شدن موضوع اورا مقصرقلمداد نکنید ، دردشوارترین شرایط بکوشید راهی برای امید ودلگرمی نوجوان بیابید
نسبت به فرزندان نوجوانتان بیش از حد حساسیت به خرج ندهید
بدانید که انتقاد بی رویه عامل اضطراب ، کم رویی واحساس حقارت نوجوان میشود ، با نوجوان همانند کودک رفتارنکنید
به نوجوانان و جوانان القابی نظیر :
کله پوک ، ترسو ، خسیس ، تنبل ، احمق ، کله شق ، شکمو ، موذی ، بی فکر، یک دنده ، بی حال ، شلخته ، لوس ، منحرف ، پرحرف ، گوشه گیر، و...نسبت ندهید