اهمیت تغذیه در دوران بلوغ

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پیش گفتار
تحقیقات نشان داده است که بسیاری از بیماریهای دوران بزرگسالی دانش آموز مانند دیابت، افزایش فشار خون، بیماریهای قلبی و عروقی، افزایش چربی خون و … به نحوه تغذیه وی در دوران بلوغ و نوجوانی مرتبط است، بنابراین داشتن رژیم مناسب در این دوران می تواند از بروز و یا شدت این بیماریها در بزرگسالی پیشگیری کند. در سنین مدرسه رشد با سرعت کمتری ادامه می یابد، کمبودهای تغذیه ای در این سنین کودک را از رشد بالقوه ای که می تواند داشته باشد باز می دارد. در این سنین دانش آموزان جهت تامین نیازهای تغذیه ای خود به سه وعده غذای اصلی(صبحانه، ناهار، شام) و دو میان وعده (بین صبح تا ظهر و عصر) نیاز دارند..

و پس از آن به دوران بلوغ میرسیم بدن سوخت و ساز بالایی دارد و تعادل بدن از لحاظ هرمونی به هم میخورد و نوجوان دارای خلق و خوی بد میشود، گاها مستعصل است و عکس العملهای بدن وی زیاد مناسب نمی باشند مثل رشد قد یا چاقی ناگهانی، جوشهای غرور و........ . در این مقاله به نقش تغذیه در این دوره سنی می پردازیم.یک فرد در نهایت شکل دهنده جامعه خواهد بود و اهمیت سالم بودن او از لحاظ فکری و جسمی از آنجایی متبین میشود که وی تشکیل دهنده نهادی به اسم خانواده است و پایه های جامعه را میسازد.

شکل گیری دو عامل مهم در زندگی از دوره نوجوانی است یکی شکل گیری شخصیت و دوم شکل گیری جسم ، تغذیه سالم و اصولی در جسم به صورت صد در صد (البته توام با ورزش) تاثیر دارد و در خصوصیات ذهنی هم بی ربط نمی باشد.

مقدمه
اغلب رعایت یک تغذیه مناسب برای نوجوانان کار دشواری است. بیرون رفتن با دوستان و خوردن غذا های آماده به طور متناوب می تواند سبب دریافت چربی، قند و کالری اضافی در نوجوانان شده و در عوض ویتامین ها و مواد معدنی مهم و ضروری به حد کافی دریافت نشود. بلوغ زمانی است که نیاز به مواد مغذی افزایش می یابد. در طی رشد سریع در دوران بلوغ نیاز بدن به کالری و مواد مغذی کلیدی مثل پروتئین، کلسیم، آهن، فولات و روی افزایش می یابد. آهن و کلسیم جز» مهمترین مواد مغذی در دوران بلوغ هستند.

آهن در حمل اکسیژن به تمام ماهیچه های بدن نقشی مهم برعهده دارد. این ماده به عملکرد صحیح مغز و سیستم ایمنی در برابر بیماری ها کمک می کند. در دوران عادت ماهیانه، دختران لازم است که مواد مغذی غنی از آهن را بیشتر دریافت کنند تا بدنشان برای انجام اعمال طبیعی خود آماده شود. بدن شما در طی دوران بلوغ کلسیم بیشتری از غذا ها دریافت می کند. افزایش نیاز استخوان ها به کلسیم سبب می شود که بدن شما تمام کلسیم دریافتی از غذا را جذب کند. یک مشکل معمول در دوران بلوغ آن است که دریافت غذاهای غنی از کلسیم با نیاز بدن مطابقت ندارد.

اگر شما در طی این دوران بحرانی کلسیم مورد نیاز برای رشد استخوان هایتان را تامین نکنید، استخوان هایتان دارای استحکام کافی نبوده و مستعد شکستگی بیشتر هستند. تخمین زده اند که در برابر هر 5 درصد افزایش توده استخوانی، تا حدود 40 درصد کاهش خطر شکستگی وجود دارد. در طی بلوغ استخوان ها رشد نموده و کلسیم به سرعت به استخوان ها متصل می شود. با مرور زمان اضافه شدن کلسیم به استخوان ها کاهش یافته و زمانی که مسن تر شوید، به تدریج کلسیم استخوان هایتان از دست می رود. اکثر دختران نوجوان کمتر از 700 میلی گرم در روز کلسیم دریافت می کنند. پس سعی کنید که غذا های غنی از کلسیم را مصرف کنید.

تغذیه سالم برای نوجوانان
اصول رژیم غذایی سالم
برای آنکه عادت غذائیتان را بهبود بخشید، از نکات ضروری در تغذیه سالم استفاده کنید. اگر هم اکنون بیاموزید که به درستی غذا بخورید، سبب می شود که در آینده خطر ابتلا به بیماری ها در شما کاهش یابد. در این بخش جدولی که به شما در انتخاب مواد مغذی ضروری کمک می کند، ارائه شده است. مواد مغذی ضروری با انتخاب غذا های متنوع و متفاوت تامین می شود. مکملهای ویتامین و مواد معدنی را نمی توان جایگزین یک رژیم غذایی سالم نمود و در صورت مصرف بی رویه، حتی می توانند برای سلامتی مضر باشند. قبل از آنکه هر نوع مکملی دریافت کنید، با پزشکتان مشورت کنید. آنچه که در زیر ارائه شده است، ممکن است برای تامین تمام کالری مورد نیازتان کافی نباشد اما شما می توانید با افزودن کمی چربی یا قند به این مواد کالری مورد نیازتان را تامین کنید.

غذاهای غنی از کلسیم :
1 فنجان شیر کم چرب، پودینگ شیر یا ماست، 1 اونس پنیر و 1 فنجان نوشیدنی غنی شده با کلسیم.

غذاهای پروتئینی :
3 اونس گوشت یا ماهی یا مرغ، 3 عدد تخم مرغ، 4 قاشق غذا خوری کره بادام زمینی و نصف فنجان حبوبات پخته (سویا، نخود، عدس)

نکته :
گوشت های کم چرب، ماکیان بدون پوست و پروتئین های گیاهی را انتخاب کنید تا دریافت چربی های اشباع محدود شود.

برنج و جانشین های آن :
نصف کاسه برنج، 2 برش نان، 1 فنجان ماکارونی یا رشته، 1 نان کلوچه، سه چهارم فنجان غلات آماده و 4 عدد بیسکویت.

نکته :
غلات کامل را انتخاب کنید تا فیبر دریافتی شان غنی باشد.

سبزیجات :
نصف فنجان سبزیجات برگدار پخته شده، 1 فنجان سبزیجات بدون برگ پخته شده، 1 هویج خام، 1 فنجان سالاد و 1 فنجان آب سبزیجات.

نکته :
ترکیب متنوعی از سبزیجات را انتخاب کنید. سبزیجات برگ سبز که منبع فولات هستند; سبزیجات زرد و نارنجی که بتاکاروتن را تامین می کنند.

میوه ها :
1 فنجان میوه های خرد شده، 1 فنجان آبمیوه 100 درصد طبیعی و 1 فنجان کمپوت.مورد نیازتان تامین شود.

وزن مناسب
هورمون های دوران بلوغ می توانند سبب تجمع چربی در مناطقی مثل سینه ها، باسن و ران ها شوند. این امر سبب می شود که برخی از دختران تصور کنند که چاق شده اند. سعی کنید که واقعگرایانه به بدنتان بنگرید. به دختران دیگر افراد خانواده تان بنگرید. سلامت جسمانی به شکلهای مختلفی وجود دارد و قسمت اعظم وضعیت ظاهری تان به ویژگی های ارثی وابسته است. تعداد محدودی از افراد مثل مانکن ها هستند. اگر واقعا فکر می کنید که اضافه وزن دارید. با پزشکتان مشورت کنید. قبل از آنکه به توصیه های پزشکتان گوش کنید از هیچ رژیم غذایی استفاده نکنید. برخی تحقیقات نشان داده اند، دخترانی که از رژیم های محدود غذایی استفاده می کنند، در مدت زمان طولانی وزنشان بیشتر خواهد شد. دراین جا به برخی از نکات ضروری در انتخاب یک رژیم غذایی مناسب برای حفظ وزن بدن در حد تعادل اشاره شده است.

- ورزش کنید :
فقدان فعالیت های بدنی یک عامل بسیار مهم بروز چاقی در کودکان و نوجوانان است. اکثر سازمان های سلامتی توصیه می کنند که تمام کودکان و نوجوانان روزانه حداقل 60 دقیقه ورزش کنند. این افراد می توانند از ورزش های مثل دویدن، پیاده روی، فوتبال، شنا و یا رقصیدن استفاده کنند. سعی کنید ورزش های را بیابید که از آنها لذت می برید و شما را به تحرک وادار می کنند. از یک دوست برای همراهی با شما در هنگام دوچرخه سواری و یا کوهنوردی دعوت کنید. اگر روزانه زمانی را به فعالیت ورزشی اختصاص دهید مطمئن باشید که با نشاط تر خواهید بود. ورزش به سلامت ماهیچه ها و رشد استخوان هایتان کمک کرده و سبب حفظ سلامتی قلبتان می شود.

- تلویزیون را خاموش کنید :
اکثر تحقیقات نشان داده اند که ارتباط مستقیمی بین ساعات تماشای تلویزیون و وزن افراد وجود دارد. متاسفانه بیشتر نوجوانان روزانه 5 ساعت و یا بیشتر از وقتشان را در مقابل تلویزیون می گذراند. بهترین برنامه آن است که تماشای تلویزیون را به آخر هر هفته محدود کنید. یک روش مناسب دیگر آن است که در روز تنها یک ساعت تلویزیون تماشا کنید. همچنین نوجوانان زمانی بسیار زیادی را پشت کامپیوتر ها می گذرانند. با وجود آنکه آموختن استفاده از شبکه اطلاع رسانی جهانی اینترنت، بسیار مفید است. اما نوجوانان در انجام این کار افراط می کنند. انجام فعالیت های نشسته را با فعالیت های ورزشی در حد تعادل نگه دارید.

- نوشیدنی هایتان را هوشیارانه انتخاب کنید :
تحقیقات انجام شده در دانشگاه کرنل نشان داد که مصرف لیموناد و آبمیوه از سال 1978 تا کنون به سه برابر افزایش یافته است. اگر شما عطشتان را با نوشیدنی های شیرین، آبمیوه های تجارتی یا سایر شربت ها برطرف کنید. مقدار بسیار زیادی کالری اضافی وارد بدنتان نموده اید. نوشیدنی ها ممکن است که کالری زیادی نداشته باشند اما دارای کافئین باشند. کافئین یک ماده مدر است. این ماده سبب از دست رفتن آب بدنتان می شود. سعی کنید عطشتان را با آب برطرف کنید و خوردن انواع آبمیوه را نیز محدود کنید. اما خوردن شیر را محدود نکنید. به خاطر داشته باشید که شما برای افزودن کلسیم به استخوان هایتان زمان کمی در اختیار دارید. 8 اونس شیر تنها 90 کالری داراست در حالی که 300 میلی گرم از کلسیم استخوان را تامین می کند.

- انتخاب کنید :
برای آنکه سالم باشید لازم نیست که همبرگر و غذا های سرخ کرده نخورید، بلکه میانه روی کنید. یک همبرگر بسیار بزرگ با سیب زمینی سرخ کرده فراوان سفارش ندهید بلکه یک همبرگر کوچک و کمی سیب زمینی سرخ کرده سفارش دهید و با دوستانتان آن را بخورید. به طور کلی هیچ غذایی بد نیست، بلکه فقط مقداری که از غذا های شیرین و چرب انتخاب می کنید مهم است. در هنگام انتخاب غذا تاکید را بر میوه ها، سبزیجات، غذا های آماده کم چرب، گوشت های کم چرب و ماکیان قرار دهید

اختلالات غذا خوردن :
نوجوانان و به ویژه دختران نوجوان در معرض ابتلا به اختلالات غذا خوردن می باشند. برخی دختران با بیمار نمودن خود مثل آنورکسیا و بولیمیا سعی می کنند که بدن سالمی به دست آورند. برخی زنان جوان تصور می کنند که بدنشان در وضعیت ظاهری مناسبی قرار ندارد. آنها تصور می کنند که چاق هستند درحالی که نه تنها دروزن ایده آل قرار دارند بلکه حتی لاغرتر نیز هستند. اختلالات غذا خوردن، مشکلات بسیار جدی هستند. سلامت فرد به مخاطره افتاده و حتی جان وی ممکن است مورد تهدید قرار بگیرد. اگر تصور می کنید که شما با یکی از دوستانتان به اختلال در خوردن مبتلا هستید با یک بزرگتر مشورت کنید و بدانید که با این کار جان یک نفر را نجات داده اید.

اگر فرزند شما یکی از علائم زیر را دارد، باید نگران وی باشید :
- امتناع از خوردن یا خوردن غذا به میزان اندک.
- کاهش وزن در طول زمانی کوتاه.
- بروز ترس زیاد از چاقی.
- تصور آنکه چاق است، بدون آنکه واقعا چاق باشد.
- بروز افسردگی، کسالت، سستی و یا حتی فعالیت زیاد.
اگر تصور می کنید فرزند شما به اختلال در خوردن مبتلا است با پزشک، مربی بهداشت مدرسه یا مشاور مشورت کنید. ممکن است فرزند شما از مشکل خود آگاه نباشد و نیازی به کمک احساس نکند اما دریافت کمک سبب می شود که بهتر شده و تغییراتی درجهت بهبود کامل حاصل شود.بایدها و نبایدهای تغذیه کودکان و نوجوانانبا بایدها و نبایدهای زیر، الگوهای تغذیه کودکان خود را در مسیر درست هدایت کنید و سالم غذا خوردن را به آنها آموزش دهید.

1.شما نمونه خوبی برای کودک خود هستید و کودک از شما تقلید می کند، بنابراین باید با کودک خود در یک وعده غذا بخورید و از غذاهای سالم استفاده کنید تا او نیز از شما الگوبرداری کند.

2.او را به نخوردن اسنک هایی مثل شیرینی جات و غذاهای پرچربی تشویق کنید و مقدار فراوانی غذاهای خوب مثل میوه، سبزیجات خام، ماست و لبنیات کم چرب را در دسترس او قرار دهید تا به عنوان اسنک از آن استفاده کند.

3.به کودک خود اجازه دهید تا به نسبت اشتها و رغبت خود غذا بخورد، حال هر اندازه که می خواهد باشد.

4.هرگز از کودکان نخواهید غذا را آماده کنند، زیرا هرگز یاد نمی گیرند که از غذا پختن لذت ببرند، البته اگر مشاهده کنند که شما تمایلی به پختن غذا ندارید.

5.شکر اضافی به غذاها و نوشیدنی ها اضافه نکنید.

6.با افزودن نمک اضافی به غذا یا قرار دادن نمکدان روی میز، کودک خود را به خوردن نمک اضافی عادت ندهید.

7.به کودکان زیر 5 سال خود مقدار زیادی آجیل ندهید، زیرا ممکن است باعث خفگی آنها شود. کره بادام زمینی در صورت عدم آلرژی، غذای مفیدی برای کودک است.

8. هرگز کودک خود را به خوردن غذای زیاد (بیشتر از تمایلش) مجبور نکنید.

9. هرگز از غذا به عنوان رشوه استفاده نکنید.

10. هرگز کودک خود را به خاطر خوردن غذاهای مختلف سرزنش نکنید.

کودکان خود را به خوردن غذاهایی مثل کیک برنج، میوه خشک و تازه، ذرت، آب میوه، شیر، آب، سبزیجات خام، هویج و کرفس تشویق کنید و به عنوان اسنک به آنها نانی که با کره بادام زمینی، سبزیجات کم چربی، ماهی تن یا ساردین آغشته شده است، بدهید.

جوانان و تغذیه سالم
غذاخوردن صحیح یکی از بهترین سرمایه گذاریهاییست که شما می توانید روی سلامتی بکنید.هدف تغذیه سالم: غذایی که خورده می شود، می تواند اثر بزرگی روی سلامتی و تندرستی افراد برجای بگذارد. برقراری تعادل بین یک رژیم غذایی مناسب همراه با تمامی مواد غذایی ضروری و توجه به میزان مصرف آنها برای سلامتی کاملاً ضروری است. با داشتن یک رژیم غذایی مناسب و فعالیت های بدنی و ورزش می توان یک وزن متعادل داشت و خطر ابتلا به بیماریهایی مثل بیماری قلبی و سرطان را کاهش دارد. با وجود این هنوز اشتباهات زیادی در بین مردم درمورد انتخاب یک رژیم غذایی سالم دیده می شود.‎

برای اینکه بدن سالم بماند نیاز به غذاهای خوب دارد که بتواند انرژی لازمه را از طریق آن تأمین و در اختیار اندام ها قرار دهد _ تغذیه سالم تمامی مواد غذایی لازم را برای تغییر و ایجاد بافتهای مختلف بدن برای دستیابی به یک سیستم دفاعی سالم تأمین می کند.امروزه رابطه بین رژیم غذایی سالم و ابتلا به بیماریها کاملاً شناخته شده است. بخاطر داشته باشید، چیزی به عنوان غذای خوب وجود ندارد بلکه برقراری تعادل بین آنها کلید اصلی است. شما باید از غذایی که می خورید لذت کافی ببرید و غذای لذیذ و خوشمزه نیز می تواند سالم باشد.

مواد غذایی لازم و ضروری برای داشتن بدنی سالم در افراد جوان :
انرژی :
بدن انسان نیز همانند تمام ماشینها نیاز به انرژی (یا کالری) دارد و بدون آن عملکردهای بدن با مشکل مواجه می شود.بدن این انرژی را باید از طریق مواد غذایی مثل کربوهیدراتهای غیرساده، چربی، پروتئین و شکر تأمین کند.

پروتئین :
علاوه بر تأمین انرژی برای رشد و تغییر بافتها و اندامهای بدن ضروری است.

ویتامینها و مواد معدنی :
وجود این مواد برای عملکردهای مختلف بدن ضروری است و بدون آن فعالیت های کلیدی بدن که به سطح سلولی وابسته است قادر به عملکرد صحیح نیست.

فیبر :
بعنوان یک عامل مؤثر در هضم تمامی غذاهایی که قابل جذب نیستند. به بدن کمک می کند و به جذب مواد غذایی موجود در غذاها کمک می کند.

آب :
بدون فلوید بدن تنها چند روز قادر به ادامه زندگی است. وجود آب برای دفع کردن محصولات زاید بدن کاملاً ضروری است. آب باعث سالم نگه داشتن، پوست، مو و دیگر ارگانهای بدن می شود. آنزیم هضم تولید می کند و به بدن کمک می کند تا مواد غذایی مفید موجود در غذاها و نوشیدنیها را جذب کند. بدن روزانه به حداقل ۸ لیوان آب یا فلوید نیازمند است.

تغذیه سالم دختران
ما مواد غذایی سالم را می شناسیم و پدر و مادرانمان ما را سر سفره هایی با غذاهای سالم و مفید می نشاندند اما امروزه اگر نگاهی به سفره خانواده ها بیندازید به هر دلیلی کمتر غذاهای سالم را می بینید. خانواده ها سعی می کنند غذای خود را در رستوران ها، فست فودها و ساندویچی ها صرف کنند و یا اگر در منزل غذا تهیه می شود بیشتر مواد آماده را با هم مخلوط کنند.

در صورتی که اگر پدر و مادر به عنوان مدیران خانواده برنامه ریزی مناسبی داشته باشند، نسل های بعد همانند خودشان سر سفره هایی با غذاهای سالم رشد می کنند. در این بین سلامت دختران جوان و وضعیت تغذیه ای آنان به دلیل شرایط ویژه ای که دارند باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. با دکتر متخصص زنان، زایمان و نازایی به گفت وگو نشستیم تا از مشکلات دختران در سنین بلوغ و راهکارهای آن بگوید.

دکتر در این باره می گوید :
همان طور که همه ما می دانیم دختران امروز، مادران فردایند و کلید سلامت نسل کنونی و آینده در دست آن هاست. مطالعات نشان داده است که بسیاری از مشکلات دوره بارداری و تولد نوزادان نارس ارتباط مستقیم با وضعیت تغذیه مادر در زمان قبل از بارداری و سنین قبل از ازدواج دارد. رژیم غذایی یکی از عوامل مهم در مراقبت قبل از بارداری محسوب می شود و زندگی داخل رحمی تاثیر زیادی بر سلامت دوران بزرگسالی فرد دارد. تاثیر وضعیت تغذیه ای مادر بر سلامت فرزند در بزرگسالی و حتی فرزندان نسل دوم، نشان دهنده اهمیت تغذیه ای دوران قبل و حین بارداری است.

طبق تحقیقی که در کشور انگلستان انجام شده است بیشترین ارتباط بین مصرف مواد غذایی و وزن نوزاد هنگام تولد در گروی تغذیه در ۳ ماه اول بارداری است و باید رژیم غذایی مناسب قبل از حاملگی رعایت شود. شواهد زیادی هم وجود دارد که نشان می دهد نوزادانی که در اثر سوءتغذیه و با وزن کم به دنیا می آیند بیشتر در معرض بیماری قرار می گیرند. اختلالاتی مثل دیابت و اختلال عروق کرونر قلب و مرگ و میر به دلیل بیماری های قلبی در بزرگسالی با وزن کم نوزاد هنگام تولد مرتبط می باشد.

با توجه به این مسائل توصیه می شود خانم هایی که قصد بارداری دارند ۳ تا ۴ ماه قبل از بارداری مشاوره تغذیه ای انجام دهند و کمبود ویتامین و آهن خود را تحت نظر پزشک جبران کنند تا در دوره بارداری مشکلی نداشته باشند. پس از دوره جنینی تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی هم بسیار حائز اهمیت می باشد. دخترانی که در دوره کودکی تغذیه ناکافی داشته اند و پا به دوره نوجوانی می گذارند به علت این کمبودها با کاهش قدرت یادگیری، افت تحصیلی و افزایش ابتلا به بیماری ها مواجهند از طرف دیگر بعد از ازدواج، نمی توانند دوران بارداری و شیردهی مناسب و موفقی داشته باشند.

دخترانی که از زمان تولد تا بلوغ غذای کافی مصرف کنند، هنگام بارداری و زایمان مشکلات کمتری خواهند داشت. دختران جوانی که تغذیه کافی دارند و از قد مناسب و استخوان بندی خوبی برخوردارند هنگام زایمان وضعیت لگنی مناسبی خواهند داشت و راحت تر زایمان می کنند. کمبود آهن در نوجوانان دختر باعث می شود میزان مرگ و میر آنان در حین زایمان به علت خون ریزی افزایش یابد و نوزادانی کم وزن و نارس و کم خون را به دنیا بیاورند و از طرفی ریسک سزارین و به دنبال آن مرگ و میر مادران به علت سزارین و خطرات عمل جراحی کاهش می یابد. کم خونی فقر آهن مادر در دوره بارداری که منجر به کم خونی جنین می شود، اثرات جبران ناپذیری را بر رشد و تکامل مغزی کودک می گذارد و باعث کاهش بهره هوشی او می شود که قابل جبران نیست.

این جراح زنان در ادامه می گوید: توصیه می شود در برنامه غذایی نوجوانان و به خصوص دختران گروه های اصلی مواد غذایی شامل چربی، مواد قندی و نشاسته ای و پروتئینی حتما وجود داشته باشد اگر مصرف قند مثل نوشابه های گازدار و تنقلات غیرمفید و سایر مواد غذایی که فقط انرژی زا می باشد و ارزش غذایی ندارد زیاد باشد، حتما مشکلاتی مانند چاقی را به دنبال می آورد. به جای این مواد بهتر است از موادی مثل برنج، نان و سیب زمینی استفاده شود. علاوه بر این وقتی نوجوان تغذیه سالمی داشته باشد متوسط قد او افزایش می یابد.

همچنین در این سنین مصرف پروتئین و املاح بسیار اهمیت دارد و با استفاده از منابع پروتئین حیوانی، تخم مرغ، شیر و لبنیات می توانیم نسلی بلند قدتر را پرورش دهیم و وقتی دختران قدبلند با وزن متناسب و تغذیه سالم داشته باشیم مطمئنا نوزادانی با وزن مناسب متولد خواهند شد.وی می افزاید: متاسفانه به علت حذف وعده های غذایی و استفاده از موادغذایی ناسالم در دوره نوجوانی بخش مهمی از رفتارهای غذایی نوجوانان شامل مصرف بی رویه تنقلات بی ارزش و موادغذایی که ازآهن به شدت فقیرند.

در دوره نوجوانی علاوه بر تغییرات فیزیکی که در دختران اتفاق می افتد تغییرات روحی و عاطفی نیز روی می دهد. در این دوره اگر از الگوهای غذایی غیرسالم و طبیعی الگوبرداری شود، کمبودهای تغذیه ای باعث اختلالات قاعدگی در دختران می شود. افسردگی، تحریک پذیری، یبوست، نداشتن تمرکز حواس، اختلال خواب، ریزش مو، مشکلات تنفسی، خشکی پوست و تنفس بدبو از علائم مختلف تغذیه نامناسب است.

هم چنین تاخیر در رشد و بلوغ جنسی و کاهش قد هم در دختران دیده می شود برای این که دختران جوان بتوانند رشد مناسبی داشته باشند احتیاج به مواد مغذی مثل اسیدهای آمینه ضروری، مواد معدنی مانند:آهن..کلسیم..روی...ویتامین های آ..دی..و ویتامین های گروه ب بخصوص اسیدفولیک.. ب12..ب1..ب3..ب6 دارند.

دخترانی که از رژیم های غذایی نامتعادل پیروی و برای حفظ تناسب اندام از مواد غذایی به میزان ناکافی استفاده می کنند و سبزی تازه، لبنیات و مواد حاوی اسیدهای آمینه لازم را مصرف نمی کنند ، به رشد خود صدمه می زنند و علاوه بر آن افزایش قد و ساختار اساسی بافت های عضلانی ، استخوان ها و سیستم دفاعی بدن که در این سنین شکل می گیرد دستخوش صدمات جبران ناپذیری می شود

هم چنین در این دختران کمبود فقر آهن، پوکی استخوان و علائم روحی بی حوصلگی و افسردگی را می بینیم که سلامت و توانایی انجام کار را در افراد کم می کند و زمینه ابتلای آن ها را به بیماری در سنین میانسالی فراهم می کند. بسیاری از بیماری هایی که زنان در سنین میانسالی به آن ها مبتلا می شوند مثل آرتروز، فشار خون، بیماری قلبی- عروقی، افزایش چربی خون و دیابت همه ریشه در تغذیه دوران نوجوانی ، جوانی و سنین بلوغ دارند.

این متخصص زنان یادآور می شود :
دخترانی که تمایل بیشتری برای استفاده از فست فود و غذای آماده دارند و به جای استفاده از نوشیدنی های سالم و دوغ نوشابه های گازدار می نوشند و تنقلات غیرمفید را جایگزین خوراکی های سالم می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند. از دیگر مشکلات دوره نوجوانی چاقی است که ازجمله علل آن افزایش مصرف تنقلات بی ارزش است که به جای وعده های اصلی غذایی مصرف و باعث می شوند چاقی در نوجوانان بیشتر شود. برای پیش گیری از این عوارض باید در وهله اول والدین آموزش ببینند و برنامه غذایی و الگوی مناسب برای وعده های غذایی خود و نیز فعالیت ورزشی منظم داشته باشند. باید به والدین گوشزد کرد که افزایش وزن در دوره بلوغ در دختران، طبیعی است و فقط زمانی باید به آن پرداخته شود که فرد اضافه وزن غیرطبیعی داشته باشد.

به نوجوانان باید گوشزد کرد که برنامه غذایی خود را تعدیل کنند اما نباید چربی را از رژیم غذایی خود حذف کنند چرا که در دوره رشدند و به چربی نیاز دارند. آنان باید برنامه ورزشی خود را به طور منظم انجام دهند و هیچ وقت ورزش را برای انجام فعالیت های دیگر تعطیل نکنند. اگر این نکات رعایت شود نوجوانان ما دچار چاقی نمی شوند چرا که چاقی خود پیش زمینه ای برای ابتلا به بیماری و نیز نازایی است و باعث اختلال در تخمک گذاری و ابتلا به چاقی مفرط در بزرگسالی می شود.از جمله موادی که حتما باید توجه کرد که در رژیم غذایی دختران جوان وجود داشته باشد ید، کلسیم و آهن است.

دختران طی دوره قاعدگی ماهانه مقداری آهن بدن خود را از دست می دهند بنابراین نسبت به پسران بیشتر در معرض فقر آهن قرار دارند. غذاهای حاوی آهن و در صورت لزوم مکمل آهن باید طبق تجویز پزشک به آن ها داده شود و آنان باید از نوشیدن چای یک تا ۲ ساعت پس از صرف غذا خودداری و از موادی که دارای ویتامین D می باشند و به جذب آهن مواد غذایی، کمک می کند استفاده نمایند.

تغذیه دختران بر زمان شروع علائم بلوغ نیز موثر است اگرچه عوامل مختلفی در این قضیه دخیل اند اما وزن دختران بسیار موثر است دخترانی که دچار چاقی مفرط و یا سوءتغذیه اند دچار اختلالات قاعدگی می شوند و قاعدگی آن ها دیرتر اتفاق می افتد.در دوره نوجوانی شاهد جهش سریع قدی می باشیم و حدود ۲۵ سانتی متر به قد دختران جوان اضافه می شود و این افزایش قد تا زمان شروع قاعدگی سریع است و پس از آن سرعت افزایش قد کند و تدریجی می شود و معمولا دختران تا ۲۵ سالگی می توانند افزایش قد داشته باشند.

وی در پایان با تاکید بر مصرف لبنیات می گوید :
دخترانی که در دوره نوجوانی از لبنیات و کلسیم کافی استفاده می کنند در بزرگسالی کمتر به پوکی استخوان دچار می شوند. بنابراین در تغذیه دوره رشد باید به مصرف مواد لبنی دختران توجه شود و شیر، ماست، پنیر، کشک را حتما دختران در رژیم غذایی خود بگنجانند.