دیابت اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است كه در آن یا انسولین به میزان كافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین قادر نیست تا وظایف خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا میرود. انسولین هورمونی است كه توسط سلولهای «بتا» واقع در پانكراس ترشح میشود و وظیفه ی اصلی آن كاهش قند خون است.دیابت نوعی بیماری غیرواگیر مزمن است كه هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده است؛ روشهای جدید مثل پیوند سلولهای بتا به افراد مبتلا به دیابت نوع 1 در حال حاضر جنبه تحقیقاتی داشته و برای عموم قابل استفاده نیست. با این وجود رعایت اصول اولیه آن كمك میكند كه بتوان بیماری را كنترل كرد و كنترل مناسب قند خون سبب كنترل و پیشگیری از بروز عوارض خطرناک آن میشود.
این نوع دیابت در اثر تخریب سلولهای پانكراس به وجود میآید. شیوع آن بیشتر در جوانان و نوجوانان است و جهت درمان نیاز به مصرف انسولین دارد.
در این نوع دیابت، مسأله كمبود انسولین خیلی مطرح نیست، بلكه بدن به دلایلی قادر به استفاده از انسولین نمیباشد. شیوع آن بیشتر در بزرگسالان است. این گروه از بیماران جهت درمان نیاز به مصرف قرصهای خوراكی دارند. البته در برخی مواقع برای كنترل قند مصرف انسولین ضرورت مییابد.
كه فقط منحصر به زمان بارداری است. البته این گروه از خانمها مستعد ابتلا به دیابت تیپ 2 در آینده هستند.
دیابت نوع 1 معمولاً شروع پر سر و صدایی دارد و با علایمی چون تشنگی، پر ادراری، پرنوشی، كاهش وزن ، گرسنگی و خستگی شدید تظاهر پیدا میكند.دیابت نوع 2 شروع خیلی آهسته تری دارد و شایعترین علامت اولیهی آن در واقع «بیعلامتی» است. درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع 2 (تقریباً 50 درصد) از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها با انجام آزمایش قند خون میتوان آنها را شناسایی كرد. با این وجود در صورت عدم كنترل مطلوب ممكن است علایم شدیدتری نیز بروز كند.از دیگر علایم دیابت نوع 2 میتوان به عفونتهای مكرر مخصوصاً در دستگاه ادراری و پوست، تاری دید، بهبودی دیر رس زخمها و احساس سوزش و بیحسی در انگشتان پاها اشاره كرد.ممكن است فردی هیچ كدام از علایم را نداشته باشد ولی مبتلا به دیابت باشد . وحود هر یک از علایم فوق الزاماً به معنی ابتلا به دیابت نیست.
- پرخوری
- پرنوشی
- خستگی كما
- تاری دید
- بوی استون
- كاهش وزن
- افزایش میزان تهویه
- تنفس كوتاه و سریع
- تكرر ادرار
- دفع قند در ادرار
- تهوع
- استفراغ
- درد شكم
- سن بالا
- وزن بالا به خصوص چاقی اطراف كمر و باسن
- سابقه فامیلی، ابتلای فامیل درجه یك به دیابت
- سابقه تولد نوزاد با وزن بیشتر از 5/4 كیلوگرم
- فشارخون بالا
- چربی خون بالا
- كم تحركی
- استرس
- رژیم غذایی نامناسب
- زودرس : بالا رفتن و پایین آمدن ناگهانی قند خون
- دیر رس : آسیب به ارگانهای بدن از جمله كلیه، چشم، سیستم قلب و عروق ، اعصاب و .... صدمه به ارگانها میتواند به صورت تاری دید مختصر تا نابینایی كامل ، فشارخون بالا تا گرفتگی كامل عروق قلبی و .... باشد.
درمانهای غیردارویی
- رعایت رژیم غذایی مناسب
- كاهش وزن
- پرهیز از استرس
- فعالیت ورزشی منظم
- عدم مصرف سیگار و الگل
- قرصهای خوراكی پایین آورنده قند خون
- انسولین : با توجه به این كه هر روزه به مبتلایان دیابت افزوده میشود و اساساً درمان هم ندارد لازم است كه پیشگیری زودهنگام را انجام داده تا از بروز بیماری و عوارض آن جلوگیری كرد. غربالگری مؤثرترین راه برای تشخیص و كنترل دیابت است.