افراد مبتلا به دیابت اغلب با پاهای خود مشکل دارند. پاهای دیابتی راحت تر دچار زخم، بدشکلی و عفونت می شوند. اگر به سرعت درمان نشود، زخم یا تاول پای دیابتی می تواند عفونی شود. گاهی اوقات جراح برای جلوگیری از گسترش عفونت باید انگشت، پا یا بخشی از ساق پا را قطع کند.

مشکلات پا اغلب در افراد مبتلا به دیابت رخ می دهد، به ویژه در میان افرادی که دارای موارد زیر هستند:

• آسیب عصبی یا جریان خون ضعیف در پاها
• مشکل در مدیریت سطح گلوکز خون در دوره های طولانی، از جمله دوره های مکرر هیپرگلیسمی (قند خون بسیار بالا)
• مشکلات وزن
• دیابت طولانی مدت
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا

میزان شیوع پای دیابتی

احتمال اینکه فرد مبتلا به دیابت در طول زندگی خود به پای دیابتی مبتلا شود، حدود 15 درصد است.

چگونگی تاثیر دیابت روی پا

دیابت می تواند دو مشکل ایجاد کند که پاهای شما را تحت تاثیر قرار دهد:

• نوروپاتی دیابتی: دیابت کنترل نشده می تواند به اعصاب شما آسیب برساند. اگر اعصاب پاهایتان آسیب دیده است، ممکن است گرما، سرما یا درد را در پا احساس نکنید. این کمبود احساس «نوروپاتی دیابتی حسی» نامیده می شود. اگر به دلیل نوروپاتی بریدگی یا زخمی روی پای خود احساس نکنید، بریدگی ممکن است بدتر شده و عفونی شود. ماهیچه های پای شما ممکن است به درستی کار نکنند زیرا اعصاب عضلات آسیب دیده است. این امر می تواند باعث شود که پای شما به درستی در یک راستا قرار نگیرد و فشار زیادی روی یک قسمت از پا ایجاد کند.
• بیماری عروق محیطی: دیابت همچنین بر جریان خون تأثیر می گذارد. بدون جریان خون خوب، بهبود زخم یا بریدگی بیشتر طول می کشد. جریان خون ضعیف در بازوها و پاها بیماری عروق محیطی نامیده می شود. اگر عفونتی دارید که به دلیل جریان خون ضعیف بهبود نمی یابد، در معرض خطر ابتلا به زخم یا قانقاریا (مرگ بافت به دلیل کمبود خون) هستید.

علائم نوروپاتی دیابتی

علائم نوروپاتی دیابتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پوست تیره در ناحیه آسیب دیده
• کاهش توانایی احساس گرما یا سرما
• ریزش مو در ناحیه
• بی حسی
• درد
• مور مور شدن

اگر نوروپاتی دیابتی منجر به زخم پای دیابتی شود، علائمی که باید مراقب آن ها بود، عبارتند از:

• هرگونه تغییر در پوست یا ناخن پا از جمله بریدگی، تاول، پینه یا زخم
• ترشح مایع یا چرک
• بوی بد
• درد
• سرخی
• تغییر رنگ پوست
• تورم

تشخیص پای دیابتی

برای تشخیص پای دیابتی، پزشک موارد زیر را انجام می دهد:

• پرسش در مورد علائم و چگونگی کنترل قند خون
• بررسی انگشتان پا، پاها
• لمس انگشتان پا، پاها با ابزارهای مختلف جهت بررسی بی حس بودن پا

اگر زخم یا تاول دیابتی وجود داشته باشد، پزشک به احتمال زیاد موارد زیر را انجام می دهد:

• بررسی وجود هر گونه علائم عفونت، مانند قرمزی، تورم، گرمی، تغییر رنگ یا ترشح
• تجویز آزمایشاتی مانند اشعه ایکس یا ام آر آی برای گرفتن عکس های عمیق تر از پوست
• گرفتن نمونه از پوست یا ترشحات برای آزمایشات عفونی

درمان زخم پای دیابتی

مراقبت و درمان درد پای دیابتی توسط پزشک، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تمیز کردن زخم
• تخلیه هر گونه مایع یا چرک از زخم
• برداشتن یا بریدن بافت مرده یا عفونی
• استفاده از باند و پمادهای مخصوص برای جذب مایع اضافی، محافظت از زخم و کمک به التیام آن
• تجویز ویلچر یا عصا برای کاهش وزن از روی پای آسیب دیده
• تجویز آنتی بیوتیک های خوراکی یا تزریقی برای کنترل و از بین بردن عفونت

بسته به شدت عفونت، پزشک ممکن است بیمار را در بیمارستان بستری کند. گاهی برای جلوگیری از سرایت عفونت به سایر نقاط بدن، قطع عضو ضروری است.

درمان با کفی و کفش طبی

• کفی طبی: استفاده از کفی در کاهش تورم و محافظت از پاها بسیار موثر است. معمولا برای افراد مبتلا به دیابت کفی های طبی نرم تجویز می شود. کفی های طبی نرم معمولاً ضربه را جذب کرده، تعادل را بهبود بخشیده و فشار را از روی نقاط پا برمی دارند. کفی های طبی نرم برای کف پا، از پاشنه تا انگشتان پا مورد استفاده قرار می گیرند. این کفی ها هم پس از قالب گیری با گچ توسط متخصص پا یا با استفاده از روش های دیگر تصویری ساخته می شوند.

• کفش طبی: کفش پای دیابتی جهت کاهش تورم و جلوگیری و بهبودی زخم پای دیابتی توصیه می شود. این کفش تخصصی برای کاهش خطر زخم (زخمی که بهبود نمی یابد) طراحی شده است. برخی از بیماران دیابتی ممکن است نتوانند کفش های معمولی و بدون نسخه بپوشند، زیرا به درستی روی پای تغییر شکل داده نمی شوند.

کاهش خطر پای دیابتی

برای جلوگیری از هیپرگلیسمی و نوروپاتی دیابتی، باید قند خون را به دقت کنترل کرد. شما همچنین می توانید خطر مشکلات پای دیابتی را با موارد زیر کاهش دهید:

• هر روز پاهای خود را برای هرگونه تغییر بررسی کنید. فراموش نکنید که بین انگشتان پا را نگاه کنید. از کسی کمک بخواهید یا در صورت نیاز از آینه استفاده کنید.
• چک کردن پاهای خود در هر ملاقات با پزشک
• ناخن های پای خود را کوتاه نگه داشته و سوهان بزنید. برای جلوگیری از رشد ناخن های پا، آن ها را مستقیماً ببرید.
• حفظ جریان خون در پا، به عنوان مثال، هنگام نشستن پاهای خود را بالا نگه دارید و انگشتان پا را اغلب تکان دهید. فعال بمانید، اما فعالیت هایی را انتخاب کنید که برای پاها ملایم تر هستند، مانند پیاده روی یا شنا.
• قرار دادن نشاسته یا پودر تالک بین انگشتان پا برای جلوگیری از تجمع رطوبت
• صاف کردن هرگونه میخچه یا پینه.
• پوشیدن جوراب و کفش (یا دمپایی) در تمام طول روز. مطمئن شوید که جوراب هایتان خیلی تنگ نباشد و کفش هایتان مناسب باشد. برخی از افراد مبتلا به دیابت برای جلوگیری از زخم، از کفش های درمانی یا کفی طبی استفاده می کنند.
• هر روز پاهای خود را با آب گرم بشویید، نه داغ. بعد از آن، پا و خصوصا بین انگشتان پا را کاملا خشک کنید.

اجتناب از برخی چیزها به همان اندازه مهم است. لذا موارد زیر را نباید انجام داد:

• بریدن پینه یا میخچه یا استفاده از مواد شیمیایی
• خیس نگه داشتن پاها
• پابرهنه راه رفتن
• جوراب یا کفش تنگ پوشیدن

نسخه اصلی مطلب پای دیابتی چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم ؟ را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید

---