ساختمان تاج
در تاج هر دندان از خارج به داخل سه لایه وجود دارد. مینا، عاج و مغز دندان
مینای دندان
مینای دندان سخت ترین عضو بدن از لحاظ استحکام میباشد و بعنوان یک پوشش کل تاج دندان را میپوشاند و در واقع چیزی که در دهان از یک دندان سالم مشاهده میکنیم همان مینای دندان است. ضخامت این لایه متغیر بوده و در بعضی جاها تا ۳ میلیمتر میرسد. پس قسمتی از تاج دندان که در دهان قابل مشاهده و لمس است ، مینا نامیده میشود سایر قسمتهای تاج در زیر مینا قرار دارند.
عاج دندان
عاج حجم اصلی دندان را تشکیل میدهد و به عنوان یک بافت زنده به حساب میآید که توسط پوششی از مینا در قسمت تاجی و الیاف نگهدارنده در قسمت ریشه پوشیده شده است در وسط مینا و پالپ دندان واقع است که شامل عروق و اعصاب دندان میباشد. عاج قسمتی است که در زیر مینا قرار گرفته و استحکام آن از مینا کمتر است. همچنین بر خلاف مینا بافتی زنده بوده و در مقابل تحریکات حساسیت نشان میدهد. رنگ عاج زرد روشن است.
مغز یا پالپ دندان
در وسط هر دندان حفره ای وجود دارد که حاوی اعصاب و رگهای خونی است و به آن مغز دندان میگویند. پالپ در اصطلاح عامیانه عصب دندان نامیده میشود ولی در واقع عصب دندان قسمت جزئی از این بافت است. بافت همبندی همراه با عروق و اعصاب و بافت لنفاوی و اعصاب از ضمائم آن میباشد.
پالپ دندان غیر از اعصاب حسی که دارد ضائدههایی به داخل عاج فرستاده که طراوت و رطوبت دندان را تامین میکند و دندان عصب کشی شده خشک و شکننده میشود. یک دندان تا هنگامی زنده است که مغز آن سالم باشد. هرگاه در اثر پوسیدگی ، ضربه یا عامل دیگری به مغز دندان آسیب برسد ، معمولا دچار دندان درد میشویم . گاهی آسیب وارده باعث مرگ مغز دندان میشود . در چنین مواردی برای جلوگیری از عوارض بعدی باید به دندانپزشک مراجعه نمود.
ساختمان ریشه دندان
ریشه دندان نیز از سه لایه تشکلیل میشود که بترتیب از خارج به داخل عبارتست از :
سمان ، عاج و مغز دندان
سمان چیست ؟
سمان لایه نازکی است که در سطح خارجی ریشه دندان قرار دارد. در زیر سمان عاج وجود دارد که ادامه همان عاج است که در قسمت تاج دندان میباشد. مغز دندان موجود در ریشه هم در ادامه مغز دندان است که روی آن را عاج پوشانده است. روی عاج در قسمت تاج دندان مینا و در ریشه سمان قرار دارد.