بیماری دیابت ، یک نوع اختلال در سوخت و ساز بدن است که حدود 90-95% موارد بیماری دیابت از این نوع می باشد. بدن در این اختلال قادر به استفاده کامل از قند نبوده که در آن یا انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست وظیفه خود را به درستی انجام دهد ، در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن ، قند خون بالا می رود .مراحل ابتدایی دیابت نوع دو با تولید بیش از حد انسولین است که با ادامه بیماری شاهد کاهش تولید انسولین در اثر نارسایی سلولهای بتای پانکراس می باشیم.
به طور کلی سه عامل اصلی باعث بروز هیپرگلیسمی و دیابت نوع دو می شود که شامل مقاومت انسولینی در عضلات محیطی و بافت چربی ، تولید گلوکز بالای کبدی گلوکز و به دنبال آن نقص در ترشح انسولین می باشد.بر مبنای پیش بینی کارشناسان سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، میزان شیوع دیابت نوع دو در ایران در سالهای 1995 ، 2000 و 2025 به ترتیب 5/5 ، 7/5 و 8/6 درصد برآورد شده است .
پاتوفیزیولوژی دیابت نوع 2 :
1- مقاومت انسولین ( ناشی از گیرنده سلول یا اختلال بعد از گیرنده )
2- اختلال ترشح انسولین
3- افزایش تولید گلوکز توسط کبد ( در حالت ناشتا )
در این نوع دیابت انسولین در حد نرمال یا بیشتر تولید می شود و کاهش تعداد گیرنده های سلولی انسولین منجر به کاهش برداشت گلوکز توسط سلولهای بدن (به جز مغز) می گردد. انسولین توسط پانکراس و دردو مرحله تولید می شود. بر خلاف دیابت نوع 1 آنتی بادیهای سلولهای جزیره ای ICAsبندرت در گردش خون وجود دارد. تخریب پیشرونده سلولهای بتا در دیابت نوع 2 رخ داده و هیپرانسولینمی ،گیرنده های انسولینی را کاهش می دهند.
مهمترین علت پیدایش دیابت نوع 2 مقاومت به انسولین بوده و عامل مهم این مورد چاقی می باشد. در افراد مبتلا به این دیابت افزایش بافت چربی به موازات افزایش تعداد گیرنده انسولین نیست. کاهش در گیرنده انسولین موجب می شود که انسولین بیشتری ترشح شود تا گلوکز وارد سلول شود. عامل موثر دیگر ، کاهش نسبی فعالیت تیروزین کیناز موجود در گیرنده انسولین در بافتهای حساس به انسولین (عضله و چربی ) افراد مبتلا به دیابت نوع دو است. اختلال در تولید حاملین گلوکز و انتقال به غشاء پلاسمایی نیز با مقاومت به انسولین ارتباط دارد. نتیجه نهایی کاهش حساسیت به انسولین در سطح سلولی است. قبل از شروع دیابت نوع دو ، قند خون بالاتر از حد طبیعی می شود که اختلال هموستاز گلوکز نامیده می شود