راهنمای ارتودنسی در بیماران
ناهنجاری های دندانی فکی که در بیماران شکاف لب و کام مشاهده میشود بطور عمده ناشی از اختلالات جنینی بوده و به میزان نسبتاً کمتری ناشی از اعمال جراحی ترمیمی متعددی است که در ناحیه لب وکام این بیماران بطور اجتناب ناپذیری انجام می گیرند. اختلال در ردیف و طرز قرارگیری دندانهای ثنایای فک بالا و نیز تنگی قوس دندانی فک بالا از جمله عوارض شایع مشاهده شده در این بیماران است.
کمبود رشدی در فک بالا بنابر دلایل ذکر شده به همراه اختلال رشدی در فک پائین می تواند باعث بروز عدم هماهنگی شدید در رابطه بین فکی گردد. لذا جهت برقراری زیبایی مناسب صورت و نیز رابطه صحیح دندانی فکی پروتکل های درمانی ارتودنسی ویژه ای جهت این بیماران مطرح میباشد که میتوان آنها را به صورت زیر خلاصه نمود.
1 - انجام ارتوپدی فک در نوزاد تازه متولد شده قبل از انجام جراحی اولیه لب که از هفته اول یا دوم نوزادی شروع و تا قبل از جراحی ترمیمی لب درحدود12 -10 هفتگی ادامه می یابد. این درمان اگرچه ندرتاً صورت می گیرد ولی چنانچه فاصله بین دوبخش لب که در اثر شکاف لب ایجاد شده زیاد باشد، جهت تسهیل در عمل جراحی لب و قبل از آن صورت می گیرد.
2- فاز اول درمانهای ارتودنسی که بین سنین شش تا هشت سالگی شروع میشود و تا سن 12 سالگی ادامه می یابد ، هدف از آن وسیع کردن قوس دندانی فک بالا و نیز ردیف نمودن نسبی دندانهای ثنایا و نیز تصحیح ناهنجاری بین فکی میباشد. فاز اول درمانهای ارتودنسی می بایست قبل از انجام پیوند استخوان در سنین 10-9 سالگی صورت گیرد تا باعث ایجاد بستر مناسب جهت رویش دندانها در آرواره و در محل شکاف پرشده گردد. در این مرحله همچنین دندانهای اضافه پیرامون شکاف می بایست با یک طرح درمان مشخص خارج گردند. درمانهای این مرحله عمدتاً توسط دستگاههای متحرک ارتودنسی انجام میگیرد.
ترمیم و نگهداری دندانهای شیری و دائمی دراین مرحله ازعوامل کلیدی یک درمان موفق در این کودکان میباشد.
3- فاز دوم درمانهای ارتودنسی که در حدود سنین 12 سالگی و بعد از رویش کامل دندانهای دائمی میباشد. هدف از این درمان ردیف نمودن کامل دندانها و نیز در صورت امکان برقراری رابطه صحیح بین فکی است. این درمانها عمدتاً توسط دستگاههای ثابت ارتودنسی انجام شده و قادر به ایجاد زیبایی مناسب در ردیف ظاهری دندانها میباشد.
4- فاز سوم درمانهای ارتودنسی که در بعضی از بیماران شکاف لب و کام که دچار ناهنجاری شدید فکی بوده و نیاز به جراحی فک دارند انجام می گیرد. این درمانها حدود سنین 18-17 سالگی و قبل از انجام جراحی فک انجام می گیرد.در صورتیکه اختلال در رابطه فکی بیمار زیاد بوده و درمان ارتودنسی فاز دو قادر به رفع آن نباشد نیاز به جراحی فک اجتناب ناپذیر بوده و می بایست متعاقب درمان ارتودنسی در پایان سن 18 سالگی انجام گردد.