ارتودنسی ثابت دهه هاست که برای صاف کردن دندان ها استفاده می شود. اگرچه در صاف کردن دندان ها موثر است، اما مانند هر درمانی، عوارضی دارد که لازم است از آنها مطلع شوید.
آگاهی از این عوارض به درمان بهتر، بروز عوارض کمتر و دستیابی به لبخندی زیباتر کمک شایانی می کند.

عوارض ارتودنسی بزرگسالان و سنین بالا

از عوارض درمان ارتودنسی که ممکن است اتفاق بیفتد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و ناراحتی

طی درمان ارتودنسی دندان های شما به جای دیگری حرکت می کنند. این حرکت باعث بروز ناراحتی شده که گاهی اوقات این ناراحتی به صورت درد ظاهر می شود. درد فک و سردرد همتراز با هم هستند.
بسته به نوع درمان، درد فک، در طول درمان ارتودنسی ثابت بروز می کند. اگر از بریس هایی سنتی استفاده می کنید (آنهایی که سیم و براکت دارند)، درد فک بعد از هر جلسه تعویض سیم ها تشدید می شود. نیروی این سیمها باعث حرکت دندان ها می شود.

• خونریزی لثه

این امکان وجود دارد که بریس ها لثه ها و گونه ها را آزار دهند و باعث خونریزی شود. این اتفاق ممکن است برای لب های شما نیز رخ دهد.

• اختلال در خوردن

هنگام شروع درمان ارتودنسی باید رژیم غذایی خود را تغییر دهید. بریس ها به شما اجازه خوردن غذاهای سفت و ترد را نمی دهند. همچنین باید از خوردن غذاهای چسبنده مانند تافی اجتناب شود.
لازم به ذکر است که این تغییر رژیم غذایی، سلامت فرد را تحت تاثیر قرار نمی دهد.

• بهداشت ضعیف دهان

پوسیدگی دندان به هر حال با بهداشت نامناسب دهان اتفاق می افتد، اما این اتفاق با وجود بریس ها می تواند سریعتر رخ دهد. لذا لازم است که موارد توصیه شده جهت رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی به طور جدی پیگیری شود.
مهم است که توجه داشته باشید، دندان پوسیده ممکن است باعث اختلال در روند درمان ارتودنسی باشد.

• آلرژی

در موارد نادر، ممکن است به برخی از مواد مورد استفاده در درمان ارتودنسی حساسیت پیدا کنید. لاتکس شایع ترین واکنش آلرژیک است. گاهی اوقات فلز، داخل دهان را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر آلرژی دارید، فورا به ارتودنتیست خود اطلاع دهید.

• تحلیل رفتن ریشه دندان

این عارضه گاهی در طول دوره درمان رخ می دهد. کوتاه شدن ریشه ها رایج ولی کم اهمیت است. نوک ریشه مقداری از طول خود را از دست می دهد، اما این مشکل قابل کنترل است. ارتودنتیست شما این موضوع را زیر نظر خواهد داشت.

• بازگشت نامنظمی دندان

پس از انجام درمان ارتودنسی نیاز است که از نگهدارنده استفاده شود. اگر از نگهدارنده استفاده نشود، دندان ها برگشت کرده و به موقعیت قبل از درمان ارتودنسی بر خواهند گشت.

• کلسیم زدایی

دکلسیفیکاسیون به صورت لکه های سفید روی دندان ظاهر می شود. این امر از بهداشت ضعیف دهان ناشی می شود که می تواند منجر به بروز حفره در دندان ها شوند. بهداشت مناسب با اثرات منفی درمان بریس مقابله می کند. رژیم غذایی کم قند نیز کمک کننده خواهد بود.

عوارض ارتودنسی نکردن

درمان ارتودنسی فقط برای داشتن لبخند زیبا نیست. ارتودنسی به سلامت دهان و دندان و سلامت کلی شما نیز کمک می کند. اگر لازم است که درمان ارتودنسی را انجام دهید و در انجام آن تردید دارید، لازم است بدانید بدون این درمان، چه عوارضی را ممکن است تجربه کنید:

• دندان های ضعیف، فرسوده یا شکسته

جویدن با دندان های بیش از حد شلوغ یا داشتن مشکلات بایت مانند آندربایت، اوربایت یا کراس بایت، فقط ناراحت کننده نیست. بلکه همه اینها باعث سایش اضافی دندان شما شده که به مرور زمان مینای دندان را ضعیف می کند. هرچه این مدت بیشتر ادامه یابد، احتمال سایش و شکستن دندان های شما بیشتر می شود. مرتب کردن دندان ها و بایت مناسب با یک درمان ارتودنسی، تضمین می کند که هیچ یک از دندان های شما در معرض خطر ساییدگی و آسیب دائمی قرار نگیرند.

• سفتی فک و اختلال TMJ

مشکلات بایت به شدت بر سلامت فک شما تاثیر می گذارد. فشار نامناسب ناشی از بایت غلط، به مفاصل فک وارد می شود. این امر به ناچار باعث سفت شدن و آسیب مفصل شده و حتی ممکن است صدای کلیک از فک در حال حرکت شنیده شود. اختلال TMJ طیف وسیعی از علائم دیگر را نیز دارد، مانند سردردهای مکررو گردن درد. خوشبختانه، بریس ها روشی عالی برای اصلاح تقریباً هر نوع مشکل بایت و تنظیم مجدد فک شما هستند.

• افزایش خطر شرایط بهداشت دهان و دندان

تمیز نگه داشتن دندان های کج دشوار است. آنها فضاهای کوچکی ایجاد می کنند که می توانند به راحتی پلاک، باکتری و بقایای غذا را به دام بیندازند. از آنجایی که این ذرات خطرناک در طول ساعت ها، روزها و هفته ها به تجمع خود ادامه می دهند، خطر ابتلا به مشکلات دهان و دندان را به طور چشمگیری افزایش می دهند. صاف کردن دندان ها با درمان ارتودنسی و از بین بردن این فضاها به شما کمک می کند از مسائلی مانند پوسیدگی دندان، بیماری لثه و عفونت های دهان پیشگیری کنید.

• احتمال بروز مشکلاتی در سلامت بدن

سلامت دهان و دندان شما به سلامت کلی بدن شما مرتبط است. در واقع، مطالعات نشان داده است که افرادی که دندانهای ناسالم دارند در معرض خطر بیشتری از مشکلات سیستمیک مانند دیابت، عفونت های تنفسی، از دست دادن حافظه، ضعیف شدن سیستم ایمنی و بیماری قلبی هستند.

عوارض ارتودنسی متحرک

درمان ارتودنسی با وسایل متحرک ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

• دوام کمتر نسبت به وسایل ثابت: مواد مورد استفاده در وسایل متحرک به اندازه مواد مورد استفاده در وسایل ثابت قوی نیستند و ممکن است به تعویض های مکرر نیاز داشته باشند.
• تاثیر کمتر: دستگاه های متحرک نمی توانند فشار زیادی به دندان ها وارد کنند، به این معنی که دستیابی به نتایج ممکن است نیازمند زمان بیشتری باشد.

همچنین دستگاه های متحرک نیازمند همکاری خوب بیمار هستند.

عوارض ارتودنسی در کودکان

عوارض درمان ارتودنسی در کودکان می تواند مشابه آنچه که در بزرگسالان اتفاق می افتد باشد. با این حال این عوارض در کودکان ممکن است با مسائل دیگری نیز همراه باشد.
از آنجایی که کودکان تحمل کمتری در مقابل درد و درمان طولانی مدت دارند، لذا ممکن است درمان ارتودنسی برای آنها طاقت فرسا باشد.

همچنین کودکان، کمتر از بریس ارتودنسی خود به هنگام ورزش مراقبت می کنند، لذا لازم است با مشورت دندانپزشک از محافظ های دهانی و ارتودنسی به هنگام ورزش استفاده شود.
رعایت بهداشت دهان و دندان و اجتناب از خوردن برخی از غذاها نیز مسئله ی دیگری است که کودکان نسبت به ضرورت رعایت آن ها کمتر توجه دارند.
داشتن دستگاه های ارتودنسی ممکن است باعث افزایش اعتماد به نفس در برخی کودکان شود، اما برخی دیگر ممکن است به دلیل ظاهر متفاوت دهان، با مسائل اجتماعی روبرو شوند.

آیا عوارض ارتودنسی دندان قابل پیشگیری هستند؟

شایع ترین عارضه جانبی بریس های دندانی درد و ناراحتی است. دلیل آن این است که بریس ها باید دندان ها را به موقعیت جدید خود حرکت دهند.
در حالی که هیچ راهی برای جلوگیری از بروز درد و ناراحتی وجود ندارد، تنها می توان شدت آن را کاهش داد. استفاده از مسکن های عمومی نظیر ایبوپروفن و استامینوفن کمک کننده خواهد بود.
همچنین ممکن است هنگام نصب اولین بریس خود احساس ناراحتی کنید. این امر باعث تحریک بافت دهان و بروز التهاب می شود. با استفاده از موم ارتودنسی روی براکت ها می توان از این عارضه جانبی جلوگیری کنید. با گذشت زمان، دهان شما به بریس ها عادت می کند و التهاب از بین می رود.

هنگامی که بریس های خود را بردارید، ممکن است لکه های سفید روی دندان ها باقی بماند. این اتفاق کلسیم زدایی را نشان می دهد.
اجتناب از بروز این عارضه بسیار آسان است. تنها کاری که باید انجام دهید این است که براکت ها و دندان های خود را تمیز کنید. این کار هر گونه باقیمانده مواد غذایی و پلاک را از بین برده تا از کلسیفیکاسیون دندان های شما جلوگیری شود.
همچنین حفظ روال تمیز کردن دندان به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.

ساده ترین راه برای جلوگیری از شکستن براکت و پارگی سیم ها پرهیز از خوردن غذاهای سفت است. محصولات غذایی ترد نیز در موارد نادری می توانند مشکلاتی ایجاد کنند.
اگر به انواع خاصی از فلزات یا لاتکس حساسیت دارید، به متخصص ارتودنسی خود اطلاع دهید تا از این مواد در دستگاه ارتودنسی شما استفاده نکند.

عوارض ارتودنسی طولانی مدت

ماندن بریس ها برای مدت طولانی (بیش از 3 سال) می تواند به طور بالقوه منجر به تعدادی از عوارض جانبی شود، از جمله:

• بروز پوسیدگی: بهداشت نامناسب دهان در هنگام استفاده از بریس می تواند منجر به افزایش خطر پوسیدگی و ایجاد حفره، به ویژه در نواحی بین دندانی شود.
• بروز لکه های سفید: اینها نواحی دمینرالیزاسیون روی سطح دندان هستند که می توانند در نتیجه عدم رعایت بهداشت دهان هنگام استفاده از بریس ایجاد شوند.
• تحلیل لثه: بهداشت نامناسب دهان همچنین می تواند باعث تورم و خونریزی لثه ها شود که می تواند منجر به بیماری لثه و در نهایت تحلیل لثه شود. تحلیل رفتن لثه از بین رفتن استخوان و بافت لثه اطراف دندان است.
• تحلیل ریشه: از بین رفتن ساختار دندان (بیشتر نوک ریشه ها) در نتیجه ی پاسخ دندان به بعضی نیروهای ارتودنسی است. این می تواند یک عارضه جانبی بالقوه ی درمان ارتودنسی طولانی مدت باشد.
• مشکلات TMJ: درمان طولانی ارتودنسی و بایت نامناسب می تواند فشار بیش از حد بر مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) وارد کند که می تواند منجر به درد و اختلال در عملکرد فک شود.

التهاب لثه در بیماران غیرهمکار

التهاب لثه از بزرگترین عوارض ارتودنسی در بیماران تنبل است. رعایت بهداشت دهان و دندان برای همه افراد مهم است. اما بهداشت ضعیف دهان و دندان در حین درمان ارتودنسی می تواند منجر به التهاب لثه و عفونت آن ها شود. این امر نه تنها می تواند حرکت دندان ها را حین ارتودنسی کندتر کند بلکه می تواند باعث وارد آمدن آسیب های جبران ناپذیری به دندان ها و لثه شود (حتی پس از درمان ارتودنسی).

خراشیده یا زخم شدن بافت های نرم داخل دهان یکی دیگر از عوارض ارتودنسی

وقتی از بریس ارتودنسی استفاده می کنید، گونه های داخلی، لب ها و لثه های شما ممکن است در جایی که با براکت ها و سیم های فلزی تماس دارند، خراشیده شده و زخم شوند. این زخم ها می توانند باعث بروز احساس سوزش، درد و همچنین باعث عفونت شوند. در صورت بروز هر یک از این مشکلات، متخصص ارتودنسی شما می تواند درمان مناسب را برای کاهش درد و سوزش و کمک به بهبود نقاط حساس تجویز کند.

نسخه اصلی مطلب مهمترین عوارض و مضرات ارتودنسی کدامند؟ را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---