هنگامی که عفونت قارچی در دهان یا بر روی زبان شما پدیدار می شود، یک وضعیت شناخته شده به نام برفک دهان ایجاد می شود که به عنوان کاندیدیازیس دهان، کاندیدیای دهانی حلقی یا برفک تنها نیز شناخته می شود. در واقع، قارچ کاندیدیا آلبیکنز مسئول ایجاد برفک دهان می باشد. این قارچ به صورت طبیعی در دهان به مقدار بسیار کمی حضور دارد؛ اما رشد غیر طبیعی آن منجر به بروز بیماری می شود. برفک دهان به خصوص در نوزادان و کودکان به عنوان یک مشکل متداول شناخته می شود. این بیماری معمولاً با برجستگی های سفید رنگ روی زبان یا در نواحی داخل گونه ها همراه استکه با اقدام به درمان اولیه می توان جلوی رشد قارچ ها را گرفت. برفک دهان به عنوان یک عفونت خفیف شناخته می شود و به ندرت عوارض جدی ایجاد می کند. با این حال برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است خطرناک باشد.

برفک دهان چیست؟

برفک دهان، نوعی بیماری قارچی در دهان است. به طور کلی وقتی این نوع قارچ به صورت کنترل نشده ای رشد می کند، می تواند عفونت دهانی ایجاد کند. همچنین این بیماری در نوزادان و کودکان نیز دیده می شود. عفونت موجب برجستگی های سفید رنگ بر روی زبان یا قسمت داخل گونه ها می شود، که رشد قارچ ها با اولین درمان متوقف می شود. در نظر داشته باشید برفک دهان یک عفونت خفیف است و به ندرت عوارض ایجاد می کند با این وجود برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می تواند خطر ساز باشد.

علت برفک دهان

عوامل متعددی می توانند در ایجاد برفک دهان نقش داشته باشند، از جمله:

• یک سیستم ایمنی ضعیف
• دیابت
• استفاده از برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها یا کورتیکواستروئیدها
• تغییرات هورمونی، مانند تغییرات مرتبط با بارداری
• بهداشت ضعیف دهان
• خشکی دهان که می تواند نشانه شرایطی مانند سندرم شوگرن باشد.

علائم برفک دهان

• درد و سوزش در دهان
• مشاهده لکه های سفید و زرد بر روی سطح زبان، لثه ها، لب ها و لوزه ها.
• بروز خونریزی در برخی موارد که با تراشیدن برجستگی ها و لکه های دهان ایجاد می شود.
• احساس وجود جسمی پنبه ای شکل در دهان
• خشک شدن و ترک خوردن پوست در اطراف دهان
• تغییر در حس چشایی و احساس طعم بد غذا
• در موارد بالاتر احتمال از دست دادن حس چشایی
• احساس فشار در گلو برای بلعیدن غذا
• تحریک شدن و حساس شدن پوست در زیر دندان های مصنوعی

این علائم در دسته علائم دهانی قرار می گیرند که مشاهده آنها خبر از ابتلا به برفک دهانی دارد. جدا از این موارد ممکن است عفونت به سایر نقاط بدن هم انتقال پیدا کند و در نقاط دیگر نیز علائم خود را نشان دهد. مثلاً در موارد نادر مری افراد تحت تأثیر برفک دهانی قرار گرفته اند.

راه های درمان برفک دهان

هرکدام از درمان های دارویی زیر می تواند برای درمان برفک دهان استفاده شود:

• قرص فلوکونازول یا کپسول فلوکونازول برای برفک دهان: یک داروی ضد قارچ است و برای درمان برفک دهان می تواند موثر باشد
• قرص و قطره کلوتریمازول برای برفک دهان: پزشک ممکن است این قرص مکیدنی را برای شما تجویز کند. این دارو را در دهان گذاشته تا زمانی که کاملاً حل شود.
• قرص نیستاتین یا قطره نیستاتین برای برفک دهان: یک دهان شوی ضد قارچی است که در کل دهان آن را چرخانده سپس بلعیده می شود
• اینتراکونازول: یک داروی ضد قارچ خوراکی است که در کسانی که به درمان های اولیه مقاوم اند یا آلوده به عفونت HIV استفاده می شود.
• ژل برفک دهان داکتارین
• قطره ویوله دوژانسین برای برفک دهان
• آمفوترسین B: این دارو برای درمان عفونت های شدید استفاده می شود.
• مترونیدازول برفک دهان
• دیفن هیدرامین برای برفک دهان

درمان برفک دهان در طب سنتی

در طب سنتی نیز روش های مؤثری برای درمان عفونت قارچی دهان وجود دارد که مهم ترین آنها شامل موارد زیر است:

• گلاب برای برفک دهان: قرقره کردن و نوشیدن آن همراه با چای یا به تنهایی
• جوش شیرین برای برفک دهان: محلول غلیظ شده آن با آب می تواند به ضدعفونی زخم دهانی کمک کند.
• شیرخشت برای برفک دهان: چرخاندن آن در دهان برای رفع بیماری دهانی مفید است.
• عرق کاسنی برای برفک دهان: طبع سردی دارد و در شیردهی و بارداری باید با مشورت متخصص مصرف شود.
• ترنجبین برای برفک دهان: یکی از بهترین داروهای گیاهی است. با حل کردن ۱.۲ قاشق چای خوری از آن در آب جوش و خوردن روزی دوبار از این محلول، برفک بهبود می یابد.

طول درمان برفک دهان در بزرگسالان و کودکان چقدر است؟

با درمان به موقع، برفک در عرض ۴ تا ۵ روز از بین می رود.

درمان خانگی برفک دهان بزرگسالان

در حالی که برفک دهان می تواند ناراحت کننده باشد، چندین درمان طبیعی وجود دارد که می تواند به مدیریت علائم در کنار داروهای ضد قارچ معمولی کمک کند. در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:

• شستشو با آب نمک: نمک دارای خواص ضد عفونی کننده، پاک کننده و تسکین دهنده است که به عنوان یک درمان خانگی رایج برای مشکلات دهان محسوب می شود. شستشوی دهان با آب نمک می تواند به تسکین علائم بیماری کمک کند.
• ماست و پروبیوتیک ها: ماست پروبیوتیک حاوی باکتری های زنده و خوب است که ممکن است به درمان برفک دهان کمک کند. ماست قارچ ها را نمی کشد، بلکه رشد آن را متوقف می کند و به بازیابی تعادل مناسب باکتری های خوب و بد در دهان کمک می کند.
• روغن نارگیل: روغن نارگیل که به دلیل خواص ضد قارچی خود شناخته شده است، می تواند به مبارزه با مخمرهایی که باعث برفک دهان می شوند، کمک کند.
• سرکه سیب: سرکه سیب دارای خواص ضد قارچی است که ممکن است بر علیه قارچ مؤثر باشد. رقیق کردن سرکه سیب با آب و استفاده از آن به عنوان دهان شویه می تواند به مدیریت علائم برفک دهان کمک کند.
• روغن میخک: روغن میخک به اندازه داروی ضد قارچ نیستاتین در درمان این بیماری مؤثر است. دارای خواص ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی است.
• روغن پونه کوهی: روغن پونه کوهی که به دلیل توانایی های ضد میکروبی و ضد قارچی خود شناخته شده است، می تواند بر علیه قارچ ها نیز مؤثر باشد.
• آب لیمو: تصور می شود که آب لیمو دارای توانایی های ضد عفونی کننده و ضد قارچی است که کمک می کند تا با قارچ هایی که باعث برفک دهان می شوند مبارزه کنیم. برخی افراد آب لیمو را مستقیماً روی ضایعات برفک می مالند؛ اما اسیدیته لیمو ممکن است باعث سوزش و تحریک شود.
• دارچین: دارچین به دلیل خواص ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی خود شناخته شده است و به عنوان یک درمان طبیعی مؤثر برای آن شناخته می شود.

درمان خانگی برفک دهان نوزادان

• روغن نارگیل خالص: استفاده از روغن نارگیل خالص خالص روی ناحیه آسیب دیده در دهان کودک می تواند به خلاص شدن از شر برفک دهان کودک کمک کند. روغن نارگیل خالص به درمان آسان برفک دهان نوزاد کمک می کند.
• سرکه سیب رقیق شده: سرکه سیب دارای خواص ضد قارچی است و استفاده از محلول رقیق شده در دهان کودک می تواند به خلاص شدن از شر برفک دهان کمک کند.
• دهانشویه ضد قارچ: داروهای ضد قارچی برای نوزادان وجود دارد که می توانند به راحتی از شر برفک دهان خلاص شوند. قبل از خرید چنین دارویی برای نوزادتان مهم است که با پزشک متخصص مشورت کنید.
• آب شور: آب شور خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد. استفاده از آب نمک به عنوان دهان شویه برای کودک در فواصل زمانی معین می تواند به خلاص شدن از شر برفک دهان کمک کند.
• ویتامین C: ویتامین C برای رشد سیستم ایمنی مهم است. کودک شما باید سیستم ایمنی قوی داشته باشد تا از برفک دهان و ناراحتی ناشی از آن جلوگیری کند.
• خمیر جوش شیرین: جوش شیرین برای مقابله با برفک دهان در نوزادان شناخته شده است. خمیری از جوش شیرین درست کنید و آن را روی قسمت های آسیب دیده در دهان کودکتان بمالید. استفاده در فواصل زمانی مشخص مطمئناً از شر برفک خلاص می شود.
• درمان مادر: برفک یک عفونت قابل انتقال است. اگر سینه مادر آلوده باشد، عفونت در نوزاد عود می کند؛ بنابراین برای مادر مهم است که خودش از شر عفونت خلاص شود تا به نوزاد منتقل نشود.

در صورت عدم درمان تا چه مدت باقی می ماند؟

برفک دهان در صورت عدم درمان ممکن است تا هشت هفته یا بیشتر نیز باقی بماند.

چه زمانی باید به پزشک برای درمان برفک دهان مراجعه کرد؟

اگر متوجه لکه هایی سفید رنگ یا زرد رنگ که مربوط به برفک هستند روی زبان شدید، می توانید به پزشک مراجعه کنید.

برای درمان برفک دهان به چه دکتری مراجعه کنیم؟

برای درمان و بهبودی سریع بیماری های دهان و دندان، به پزشک عمومی، دکتر عفونی و متخصص پوست مراجعه کنید.

نسخه اصلی مطلب علل و راههای درمان سریع برفک دهان نوزاد و بزرگسالان را در سایت دکتر فاطمه عندلیب بخوانید.

---