دیسک ها ساختاری بین مهره های کمر هستند که با شکل ژله ای و ماده ای مانند فیبر از وارد شدن فشار به مهره ها جلوگیری می کنند. اگر دیسک کمر از محل اصلی خود خارج شود بر روی عصب مجاور فشار زیادی وارد خواهد شد که با درد، تنگی نفس و تحلیل قدرت فضلات همراه می شود.

بخش ژلاتینی دیسک کمر در داخل وجود دارد و حلقه بیرونی آن معمولا سخت و لاستیکی است. زمانی که تشخیص می دهند فرد دچار فتق دیسک شده منظور بیرون آمدن قسمت داخلی دیسک از حلقه بیرونی خواهد بود. به این عارضه پرولاپس دیسک هم می گویند.

دیسک کمر یکی از مشکلات نسبتاً شایع ستون فقرات است که افراد زیادی را درگیر می کند. بروز علائم دیسک کمر در پاها نشان دهنده یک مشکل جدی در وضعیت سلامت فرد هستند و باید موردتوجه و پیگیری قرار بگیرند. بسیاری از افراد تجربه دیسک کمر و درد پای راست را داشته اند. پیشرفت این علائم می تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و بهتر است در مراحل اولیه درمان شود.

دیسک کمر و درد پای چپ و راست

• در صورتی که دیسک کمر آسیب دیده باشد، درد آن به پاها می زند. این درد معمولاً در ناحیه اتصال پا با دیسک آسیب دیده به وجود می آید. به عنوان مثال، اگر دیسک کمر فرد در سطح بین ستون فقرات و سپس از عصب سیاتیک عبور کند، درد می تواند به شکل رادیکولوپاتی که در ناحیه همراه با عصب سیاتیک حس شود و به پاها برسد. همچنین این درد ممکن است در پهلوها، باسن یا پاها نیز احساس شود. درد ناشی از دیسک کمر و درد پای چپ نیز مثالی این مورد است در برخی موارد دیگر، درد از ناحیه پایین کمر آغاز می شود. این درد از لگن به پا پیش رفته و ممکن است از طریق شکم، باسن و پهلو نیز احساس شود.
• در واقع اگر دیسک کمر شما بیرون زده یا برآمده باشد، می تواند دردهای مختلفی در بدن شما ایجاد کند. از آنجایی که این دیسک به اعصاب فشار می آورد، می تواند به بازوها، پاها و کمر شما فشار وارد کند و باعث درد شود. درد همچنین می تواند به صورت سوزن و سوزن ظاهر شود. از سوی دیگر، گاهی اوقات ممکن است گزگز و بی حسی در اندام شما رخ دهد. درد دیسک کمر معمولا پاها را بیشتر از اندام فوقانی درگیر می کند.

اگر دیسک های مهره ای فتق، بیرون زدگی و آسیب به درجات مختلف داشته باشند، روی رشته های عصبی مختلف فشار می آورند. بنابراین مسیر انتشار درد برای هر سطح متفاوت است که در زیر نشان خواهیم داد:

• اگر آسیب در دیسک کمر بین T12 و L1 رخ دهد، درد به لگن و ران تابیده می شود.
• در صورت وجود آسیب در دیسک بین مهره ای، مهره های L3 و L2، مسیر توزیع درد در قسمت فوقانی کمر و جلوی اندام تحتانی است.
• اگر آسیب در دیسک مهره بین L3 و L4 رخ دهد، درد در ناحیه کمر، لگن، پشت ران و جلوی ساق وجود دارد.
• اگر ضایعه در دیسک بین مهره های L4 و L5 باشد، به دنبال آن درد دنبالچه ، درد لگن، دردی که به قسمت خارجی ران و قسمت خارجی ساق ساق پا می رسد.
• در صورت آسیب دیسک بین مهره L5 و S1، درد دنبالچه، درد لگن، درد در پشت ران، قسمت پشت پا تا پاشنه ایجاد می شود.

علائم دیسک کمر در پاها

• درد
• احساس سوزش
• احساس سردی و گرمی
• احساس گرفتگی و سفت شدن
• احساس ضعف و فلج اندام
• احساس بی حسی
• احساس خارش
• لاغری ران و ساق پا
• صافی کف پا

علائم دیسک کمر چه زمانی در پاها ظاهر می شود؟

در بیماری فتق دیسک کمر بخصوص زمانی که شدید باشد، هسته دیسک بیرون زده و بر کانال نخاعی و ریشه عصبی فشار وارد می کند. به این ترتیب باعث ایجاد علائمی در پاها بخصوص در هنگام راه رفتن و ایستادن می شود. اکثر بیماران از انتشار درد در پاها و اندام تحتانی شکایت دارند.
هرقدر آسیب دیسک کمر بیشتر باشد علائمی که در قسمت قبل به آن ها اشاره کردیم بیشتر است و ممکن است حتی از کمر تا نوک پا احساس شوند. این علائم با راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت نیز تشدید می شوند. البته علائم بلافاصله بعد از آسیب دیسک شروع نمی شوند. معمولاً در ابتدا به صورت یک درد عمومی خود را نشان می دهد؛ اما زمانی که درد وارد پاها می شود که اعصاب حسی و حرکتی ستون فقرات تحت تأثیر دیک آسیب دیده قرار بگیرند.
بیرون زدگی دیسک کمر به یک باره رخ نمی دهد و شامل چند مرحله است. در ابتدا به مرورزمان ضعیف و ساییده می شوند و انعطاف خود را از دست می دهند. در مرحله بعدی با کمترین آسیب یا ضربه به دیسک ها فرد دچار کمردردهای کوتاه مدت می شود.
در مرحله سوم دیسک بیرون زده و دچار آسیب یا ترک خوردگی می شود که علاوه بر درد علائم دیگری نیز به همراه دارد؛ اما اگر در این مرحله نیز درمان نشود، ممکن است هسته ژله مانند دیسک از آن بیرون زده و به نخاع فشار وارد کند که در این مرحله با علائم شدید درد در پاها مواجه هستیم. به این ترتیب دیدن نشانه دیسک کمر در پاها حاکی از وضعیت پیشرفته و آسیب دیدن دیسک است.

دیسک کمر و درد پای چپ

در صورتی که دیسک کمر آسیب دیده باشد، فرد می تواند دردی ناشی از دیسک کمر و درد پای چپ را احساس کند. این نوع درد را می توان در شکل رادیکولوپاتی نامید. در این حالت، درد از منطقه پایین کمر که در قسمت پائین کمر قرار دارد، شروع می شود و از طریق شکم، باسن و سپس به پا چپ پیش می رود.
علاوه بر درد دیسک کمر و درد پای چپ، ممکن است علائم دیگری نیز در این منطقه ظاهر شوند. به عنوان مثال، احساس به هم فشرده شدن و ضعیف شدن عضلات ممکن است در پای چپ فرد نیز رخ دهد. این نشانه ها معمولاً به دلیل تحریک و فشار روی عصب ها در ناحیه کمر و امتداد آن ها تا پا چپ به وجود می آیند.
انواع تصویربرداری مانند آندوسکوپی، رادیوگرافی و ام آر آی می توانند به پزشک در تشخیص و تصویرسازی دیسک آسیب دیده کمک کنند. پزشک فرد می تواند بر اساس تاریخچه فرد طرح درمان مناسب را تعیین کند.

دیسک کمر و درد پای راست

فشار آمدن بر ریشه های عصبی پنجم کمری و اول خاجی ممکن است دردهای تیر کشنده را به سمت پای راست یا چپ انتشار دهد. در صورتی که در حالت درازکش با بالابردن پای راست دچار درد شدید می شوید، می توان گفت که فشار دیسک کمری منجر به آن شده است. در صورتی که دیسک کمر آسیب دیده باشد ممکن است با چالش دیسک کمر و درد پای راست مواجه شوید. اقداماتی مانند آندوسکوپی،رادیوگرافی و ام آرآی توسط پزشک می تواند توضیح دقیقی از وضعیت فرد را به پزشک دهد.

درمان غیر جراحی دیسک کمر و درد پاها

درمان های بدون جراحی دیسک های لغزنده چهار تا شش هفته طول می کشد تا حداکثر تاثیر را داشته باشند. این رویکردها طراحی شده اند تا درد و ناراحتی را کاهش دهند و همچنین به عنوان آزمایش های تشخیصی مداوم برای مشخص کردن ماهیت دقیق آسیب دیسک عمل می کنند.

در ادامه انواع روش درمان بدون جراحی دیسک کمر را عنوان کرده و نحوه انجام هر یک را توضیح می دهیم.

• فیزیوتراپی

یکی از موثرترین روش ها برای درمان کمردرد مزمن حرکات ورزشی است. احتمالا پزشک به عنوان اولین گزینه درمانی فیزیوتراپی را پیشنهاد می دهد برای این روش درمان باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. تمرینات یکسان برای همه افراد مناسب نیست. فیزیوتراپیست باتوجه به علائم و شرایط تمرینات مناسب را ارائه می دهد. بخش بزرگی از درمان انجام تمرینات ورزشی در خانه است. متخصص تمریناتی را برای منزل به شما آموزش می دهد.

• ماساژ

برای درمان بدون جراحی دیسک می توان از روش ماساژدرمانی هم استفاده کرد. برای این منظور از روشی به نام ماساژ بافت عمیق (DTM) استفاده می شود. ضربات آهسته و سفت به کمر وارد شده و لایه های عمیق ماهیچه را تحریک می کند. افزایش فشار باعث افزایش گردش خون، کاهش التهاب و کاهش اسپاسم عضلات کمر می شود. گاهی ممکن است برای تسکین درد از ماساژ بافت نرم (STM) استفاده کنید.

• داروهای ضد التهابی

داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین برای فتق دیسک مناسب بوده و التهاب را کاهش می دهند. از این طریق باعث تسکین درد می شوند. با مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی خطر آسیب بیشتر کم می شود.

• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست

تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) یکی از روش های فیزیوتراپی است. در این روش جریان الکتریکی به ماهیچه ها و اعصاب هدف می رسد. در این شرایط اعصاب تحریک شده و اندورفین ترشح می کنند. اندورفین مسکن طبیعی در بدن است که درد را تسکین می دهد.

• داروهای شل کننده عضلانی

اگر درد ناشی از مشکل دیسک حاد و شدید باشد، احتمالا پزشک داروهای شل کننده عضلانی را تجویز می کند. این داروها ماهیچه ها را شل کرده و در تسکین درد تاثیر بسیار زیادی دارند. یکی از داروهای متداولی که برای کمردرد تجویز می شود، بنزودیازپین است. این دارو اعتیادآور بوده و فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

• گرما درمانی و سرما درمانی

گرمادرمانی و سرمادرمانی در کنار هم می توانند اثر درمان فتق دیسک را دوبرابر کنند. درمان با سرما باعث کاهش التهاب شده و درد را تسکین می دهد. در مقابل گرما گردش خون را افزایش داده و باعث بهبودی وضعیت کمر می شود. این دو روش مکمل هم بوده و روش درمان آنها متضاد است. به همین دلیل نباید هم زمان انجام شوند. ابتدا سرمادرمانی انجام می شود. زمانی که درد تسکین پیدا کرد، گرما درمانی انجام شده و با افزایش جریان خون روند بهبودی تسریع می شود.

• طب سوزنی

طب سوزنی از روش های درمانی چین باستان است. در این طب باور بر این است که نیروی انرژی نامتعادل باعث درد و بیماری می شود. متخصص طب سوزنی سوزن های نازک را به نقاط استراتژیک وارد کرده تا کانال های QI اصلاح شوند. با انجام طب سوزنی اندورفین در بدن ترشح شده و گردش خون افزایش پیدا می کند.

• اوزون تراپی

در روش اوزون درمانی گاز اوزون از طریق یک سوزن وارد دیسک می شود. در مرکز ژل مانند دیسک پروتئین هایی وجود دارد که تحت اکسیداسیون قرار گرفته و باعث کاهش حجم دیسک می شوند. در این محلول تزریقی از بی حس کننده موضعی هم استفاده شده که باعث افزایش اثر ضدالتهابی و ضد درد می شود.

• اولتراسوند تراپی متمرکز

برای کاهش درد و تسریع بهبودی می توان از روش اولتراسوند تراپی متمرکز استفاده کرد. لرزش دستگاه گرما و انرژی را به عضلات کمر، رباط، تاندون و استخوان ها می رساند. اگر دچار کمر درد مزمن باشید، احتمال دارد پزشک این روش را توصیه کند.

• استفاده از کمربند های طبی

برای تسکین درد ناشی از دیسک کمر می توانید از کمربندهای طبی استفاده کنید. این کمربند تکیه گاهی برای ستون فقرات بوده و باعث ایجاد ثبات می شود. با محدود شدن حرکات پیچشی و خمشی فشار و درد کمر کمتر شده و می توان راحت تر فعالیت های روزمره را انجام داد. علاوه بر این مورد کمربند طبی با ایجاد گرما باعث آرام شدن ماهیچه های منقبض می شود. در نتیجه از این طریق هم درد کاهش پیدا می کند.

درمان دیسک کمر در منزل

برخی تمرینات ورزشی در منزل می تواند به کاهش درد ناشی از مشکلات دیسک کمک کند. این تمرینات را باید از فیزیوتراپیست یاد بگیرید. این متخصص بائتوجه به شرایط دیسک و علائم شما تمرینات مناسب را آموزش می دهد تا در خانه انجام دهید.
یکی از علل ایجاد و تشدید مشکلات مربوط به دیسک کمر اضافه وزن است. وزن زیاد ممکن است که مهره ها، مفاصل و دیسک های ستون فقرات را از تراز خارج کند. یکی از اقداماتی که می توانید در خانه انجام دهید، رعایت رژیم غذایی سالم است. زمانی که وزن شما در محدوده سالم باشد، احتمال بروز مشکلات دیسک پایین می آید.
افتادگی پا یکی از علائم دیسک کمر که هشداری خطرناک است
به طور کلی افتادگی پا را باید از شاخص ترین نشانه ها و علائم دیسک کمر به حساب آورد و در واقع امضایی برای ابتلا به دیسک کمر است. اگر فردی حین راه رفتن به طور ناگهانی برای بلند کردن پای خود دچار مشکل شود، یعنی باید گفت که از افتادگی پا رنج می برد. این نشانه دیسک کمر با مشکلات ایستادن روی توپ های پا خود را بیشتر نشان می دهد.

نسخه اصلی مطلب علائم دیسک کمر چه زمانی در پاها ظاهر می شود؟ را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---