ارتودنسی از روش های درمانی دهان و دندان بوده که به بهبود ناهنجاری های موجود در فک، دهان و دندان ها کمک می کند. به دلیل پیشرفت ها و ابداعات جدید در حوزه ارتودنسی دندان، استقبال افراد از درمان های ارتودنسی طی سال های اخیر به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. به نظر می رسد که بخش بزرگی از این استقبال گسترده، به دلیل روی کار آمدن وسایل و روش های نامرئی جهت منظم کردن دندان ها بوده است. آخرین پیشرفت تکنولوژی در درمان ارتودنسی برای افزایش زیبایی درمان با کلیر الاینرها است که در جامعه با نام ارتودنسی نامرئی شناخته می شوند.

کلیر الاینرها برای اولین بار توسط کمپانی اینویز الاین (Invisalign) ارایه شدند برای همین در بین برخی دندانپزشکان به اشتباه با نام درمان به اینویزالاین معروف شده است. در این درمان به جای چسباندن براکت های ارتودنسی روی دندان ها، از پلاک های متحرکی استفاده می شود که کاملاً شفاف بوده و هیچ نمود خارجی روی دندان ندارند. در این روش از دندان های بیمار، مدلی سه بعدی ساخته میشود و بسته به صلاح دید متخصص ارتودنسی در نرم افزار های مخصوص، روال درمان طراحی و بر اساس آن توسط پرینتر سه بعدی، پلاک های شفاف ( الاینرها) ساخته می شوند. بسته به نوع درمان مد نظر متخصص ارتودنسی تعداد مشخصی از الاینرها برای هر بیمار ساخته شده و در جلسات مختلف برای استفاده به بیمار تحویل داده می شود.

اهداف ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی نامرئی یک روش درمانی نوآورانه است که از وسایل شفاف و متحرک کلیر الاینرها، برای اصلاح موقعیت دندان ها استفاده می کند. برخلاف بریس ها، این الاینرهای شفاف بسیار زیباتر هستند و به راحتی با هر نوع درمان دهان و دندان سازگار می شوند. در ارتودنسی نامرئی دقت و کیفیت مواد به اندازه پیگیری حرفه ای درمان اهمیت دارد. بنابراین برای به دست آوردن بهترین نتایج با کیفیت، ضروری است که فرآیند تحت نظارت دندانپزشکان متخصص در این موارد باشد. به طور کلی از ارتودنسی نامرئی در موارد زیر استفاده می شود:

۱. بایت غلط:

هنگامی که دندان های ردیف بالا کمی جلوتر از دندان های پایین قرار می گیرند، به آن اورجت می گویند. اگر دندان های ردیف پایین جلوتر یا بیرون تر از دندان های ردیف بالا باشد به آن کراس بایت می گویند. اگر دهان بسته باشد و فاصله ای عمودی بین دندان های دو فک وجود داشته باشد، به آن اپن بایت می گویند. همه این نوع بایت های ضعیف، دندان ها را مستعد پوسیدگی، بیماری های لثه، ساییدگی و مشکلات مفصل و تکلم می کنند. ارتودنسی نامرئی می تواند با بازگرداندن تدریجی دندان ها به موقعیت ایده آل شان، به اصلاح همه این نوع بایت های بد کمک کند.

۲. فاصله بین دندان ها:

گاهی اوقات فاصله بیش از حد بین دو یا چند دندان وجود دارد. چنین وضعیتی جدا از اینکه یک مشکل زیبایی شناختی است، خطر ابتلا به بیماری ها و مشکلات لثه را نیز افزایش می دهد. تا زمانی که این فواصل زیاد نباشند، می توان آنها را با ارتودنسی نامرئی برطرف کرد.

انواع ارتودنسی نامرئی

مهم ترین دستگاه های نامرئی عبارتند از:

• ارتودنسی شفاف با الاینری شفاف و متحرک
• ارتودنسی لینگوال یا پشت دندانی
• ارتودنسی با براکت های سرامیکی و همرنگ دندان
• معایب و مزایای انواع ارتودنسی نامرئی با الاینر

معایب ارتودنسی نامرئی

هر روش درمانی در کنار مزایای خود معایبی نیز دارد و ارتودنسی نامرئی هم از این قاعده مستثنی نیست و دارای برخی معایب است که ممکن است بعضی از افراد از انجام آن به این دلایل اجتناب کنند. برخی از معایب ارتودنسی نامرئی به شرح زیر است:

• آسیب پذیر و شکننده بودن پلاک های شفاف
• به شدت وابسته به میزان همکاری بیمار
• هزیه زیاد درمان با کلیر الاینرها
• امکان شل شدن پلاک ارتودنسی
• در برخی موارد نیاز به ترکیب با ارتودنسی ثابت (در برخی از موارد گاهاً لازم است در پایان درمان، مدت کوتاهی نیز از ارتودنسی ثابت استفاده شود.)

مزایای ارتودنسی نامرئی

• متحرک بودن و امکان برداشتن الاینرها در هنگام غذا خوردن و مسواک زدن
• بهداشت آسان تر (تمیز کردن بهتر و راحت تر دندان ها به طور کامل)
• شفاف بودن و ظاهر زیبای الاینرها
• عدم ایجاد سایش و وارد کردن آسیب به دندان ها
• عدم وجود مشکلاتی از قبیل پاره شدن سیم، کنده شدن براکت و یا پاره شدن کش ارتودنسی و تحمل درد برای تنظیم سیم ارتودنسی

مراحل ارتودنسی نامرئی

نوع ارتودنسی نامرئی با توجه به وضعیت بیمار تعیین شده و طی چندین مرحله صورت می گیرد که در ادامه به بررسی مراحل هر کدام از انواع ارتودنسی نامرئی خواهیم پرداخت:

مراحل ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی لینگوال یا پشت دهانی طی مراحل زیر انجام می گیرد:

• معاینه و چکاپ دندان ها و فک توسط متخصص ارتودنسی
• بررسی عکس های گرفته شده از فک و دندان ها توسط ارتودنتیست
• تهیه قالب از دندان ها به صورت خمیری و یا دیجیتال
• فرستادن قالب تهیه شده و اطلاعات بیمار به لابراتور
• ساخت بریس با توجه به قالب دندان و فک و وضعیت بیمار
• بررسی بریس تهیه شده توسط ارتودنتیست و امتحان کردن آن در دهان بیمار
• فیکس کردن بریس ارتودنسی در قسمت داخلی دندان ها و پشت دندان های بیمار
• اعمال فشار و تنظیم بریس در دهان بیمار
• ارائه نکات بهداشتی و مراقبتی از دهان، مانند تغذیه، مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، دهانشویه و .....توسط ارتودنتیست
• معاینه و چکاپ وضعیت دندان ها و تنظیم بریس در هر جلسه ارتودنسی

مراحل الاینر شفاف

ارتودنسی با استفاده از پلاک های شفاف ارتودنسی و الاینرهای شفاف نیز طی چندین مرحله انجام می گیرد که این مراحل عبارتند از:

• چکاپ و بررسی وضعیت ناهنجاری های موجود در دندان ها و فک توسط ارتودنتیست
• بررسی عکس های تهیه شده از فک و دندان ها توسط ارتودنتیست
• قالب گیری از دندان ها به صورت خمیری و یا به وسیله پرینتر سه بعدی و به صورت دیجیتال و فرستادن قالب به لابراتور
• طراحی و ساخت پلاک های شفاف با توجه به قالب دندان، فک و وضعیت بیمار
• ساخت پلاک ها و حرارت دادن به آنها جهت شکل گیری و مطابق با قالب دندان و به تعداد لازم
• بررسی پلاک های تهیه شده توسط ارتودنتیست و امتحان کردن آن در دهان بیمار
• ارائه نکات مراقبتی و بهداشتی لازم در رابطه با دهان، دندان ها و همچنین الاینرها توسط ارتودنتیست
• معاینه و چکاپ وضعیت فک و دندان ها و تنظیم بریس در هر جلسه ارتودنسی
• تعویض الاینرها هر دو هفته یک بار

مراحل براکت سرامیکی (همرنگ دندان)

ارتودنسی با براکت سرامیکی و همرنگ دندان، همانند ارتودنسی با براکت های فلزی بوده و تنها تفاوت آن در متریال بریس ارتودنسی و نامرئی بودن آن می باشد. این ارتودنسی نیز طی مراحلی انجام می گیرد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:

• معاینه و بررسی میزان ناهنجاری ایجاد شده در دهان و همچنین چکاپ کامل دندان ها و فک توسط ارتودنتیست
• مشاهده و بررسی عکس های تهیه شده از فک و دندان های بیمار توسط ارتودنتیست
• قالب گیری از فک و دندان ها به صورت خمیری و فرستادن قالب تهیه شده به لابراتور جهت ساخت بریس
• ساخت بریس مناسب با توجه به قالب ارائه شده و ارائه آن به کلینیک ارتودنسی
• قرارگیری و نصب بریس بر روی دندان های بیمار
• اعمال فشار مورد نیاز و فیکس کردن بریس بر روی دندان های بیمار
• ارائه نکات مراقبتی و همچنین بهداشتی به بیمار از جمله تغذیه، رو مسواک زدن، روش نگهداری و ...
• معاینه و چکاپ وضعیت بریس و دندان ها در هرجلسه ویزیت

روند درمانی ارتونسی نامرئی چگونه است؟

شروع درمان الاینرهای شفاف، روال پیچیده ای ندارد. مانند هر درمان دیگری شما ابتدا به مطب یک متخصص ارتودنسی مراجعه می کنید. سپس تحت معاینه قرار می گیرید. در مرحله بعدی می بایست از دندان های شما اسکن گرفته شود تا نمای کامل دندان ها به دست بیاید. برای این کار یا از دندان ها ایپمرشن (قالب دندان) گرفته می شود و یا با اسکنرهای مخصوص، دندان ها اسکن می شوند. اینکه چطور نمای کلی دندان های شما با جزئیات به دست می آید به متخصص ارتودنسی و امکاناتش بستگی دارد. اگر ارتودنتیست الاینرهای ارتودنسی نامرئی را از لابراتوار بگیرید از دندان هایتان قالب می گیرد و قالب را همراه با رادیوگرافی ها به لابراتوار می فرستد، در غیر این صورت با تجهیزات خود در مطب تمام مراحل را طی می کند. لابراتوار بر اساس داده هایی که متخصص ارسال کرده، مسیری که دندان های بیمار باید تا منظم شدن طی کنند را ترسیم می کند و مطابق با آن تعدادی الاینر شفاف چاپ می شود. این الاینرها باید به ترتیب استفاده شود. هر الاینر ۲ هفته استفاده می شود و پس از آنکه دندان ها را مقداری منظم کرد دیگر کاربردی ندارد و باید الاینر بعدی استفاد شود. این مسیر طی می شود تا بلاخره نوبت به الاینر آخر برسد. در این مرحله دندان ها کاملاً منظم می شوند.

اقدامات قبل از ارتودنسی نامرئی

قبل از شروع ارتودنسی، وضعیت دندان ها و میزان و شدت ناهنجاری و نوع آن بررسی شده و از دندان و فک عکس گرفته می شود. سپس ارتودنتیست عکس را بررسی کرده و با توجه به آن ها و همچنین شرایط بیمار نوع ارتودنسی را انتخاب کرده و در مورد آن با بیمار مشورت می کند. در صورت بروز هر گونه پوسیدگی ابتدا پوسیدگی ها را برطرف کرده و در صورت نیاز به جرم گیری نیز دندان ها را جرم گیری می کند. چنانچه ارتودنتیست تشخیص دهد که برای انجام ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان است، دندان مورد نظر را کشیده و بعد از آن اقدام به قالب گیری می کند. این قالب گیری به صورت خمیری و یا دیجیتال انجام شده و در اختیار لابراتور قرار می گیرد. بعد از آن درمان ارتودنسی شروع می شود. همچنین در بعضی موارد ممکن است، فرد قبل از شروع ارتودنسی به جراحی دندان عقل و یا جراحی فک نیاز داشته باشد که در این صورت اگر ارتودنتیست در زمینه جراحی فک تخصص داشته باشد، این جراحی را انجام داده و بعد از آن ارتودنسی را آغاز می کند و در صورتی که نتواند جراحی را انجام دهد، فرد را به متخصص فک و دهان ارجاع داده و بعد از جراحی و طی شدن دوران لازم، ارتودنسی را آغاز می کند.

مراقبت از ارتودنسی نامرئی

برخی از مهم ترین دستورالعمل ها و توصیه هایی که بیمار باید حین استفاده از پلاک ارتودنسی نامرئی به آنها توجه داشته باشد عبارتند از :

• پلاک ارتودنسی باید به مدت 22 ساعت در شبانه روز استفاده شود. (مگر حین خوردن غذا یا مسواک زدن)
• الاینرها باید بعد از دو هفته تعویض شوند.
• الانیرها را باید به درستی و به آرامی بر روی دندان ها جایگذاری کرد.
• حتماً بعد از برداشتن پلاک های ارتودنسی نامرئی باید آن در جای خودش نگهداری کرد.
• هر روز باید الاینرها را به خوبی تمیز کرد. هر شب باید با مسواک نرم تمیز بدون خمیر دندان پلاک را تمیز کرد. همچنین هر هفته در داخل محلول ضدعفونی کننده ای که متخصص به شما معرفی می کند قرار دهید.

کاندیدای مناسب ارتودنسی نامرئی

این نوع از ارتودنسی بیشتر برای افراد بالای 18 سال مناسب است و برای کوکان استفاده از ارتودنسی شفاف توصیه نمی شود.

ارتودنسی شفاف قابل انجام برای تمامی کیس ها می باشد، هم افرادی که نیاز به ارتودنسی دارند و هم افرادی که به ارتودنسی و جراحی نیاز دارند. البته بهتر است کیس های خفیف از ارتودنسی شفاف استفاده کنند؛ چرا که کیس های پیچیده تر طول درمانشان بیشتر می شود.

افرادی که دچار ناهنجاری هایی اعم از:

• اوربایت: زمانی که دندانهای فوقانی هم پوشانی عمودی زیادی بر روی دندانهای ردیف پایین دارند.
• کراس یابت: هنگام جویدن دندانهای بالا از بعد عرضی به درستی بر روی دندانهای پایین قرار نمی گیرند
• اوپن بایت: یا باز بودن بین دو فک در ناحیه جلو عقب یا کناره ها
• ازدحام و شلوغی دندان: زمانی که تعداد زیادی دندان (بیشتر از حد نرمال) در یک ردیف دندانی قرار می گیرند. این وضعیت منجر به روی هم افتادن دندانها می شود.
• آندریابت: به ظاهر بولداگ معروف است که در آن دندان های ردیف پایین خیلی جلوتر از دندان های فوقانی قرار می گیرد و ردیف بالا بیش از حد عقب هستند.

کاندیدای نامناسب ارتودنسی نامرئی

روش های نامرئی مرتب کردن دندان ها برای بیشتر افراد مناسب هستند. برخی از آنها صرفاً برای افراد بزرگسال در نظر گرفته می شوند؛ اما اگر شخص بخواهد ارتودنسی شفاف با الاینرها را انجام دهد در هر سنی و تقریباً با هر شرایطی می تواند دندان هایش را با آن مرتب کند. با این حال برخی شرایط و موقعیت ها هستند که در آنها افراد بهتر است به جای روش های نامرئی، روش های دیگر را امتحان کنند:

• زمانی که ناهنجاری شدید است.
• زمانی که فک ها در موقعیت های بسیار ناهمانگ با هم قرار دارند.
• زمانی که افراد، بهداشت دهان و دندان را آنطور که باید رعایت نمی کنند.

طول درمان ارتودنسی نامرئی

به طور معمول، اکثر درمان های ارتودنسی نامرئی می توانند بین ۶ تا ۳۶ ماه طول بکشند، اگرچه مواردی وجود دارند که در زمان کمتری برطرف می شوند و موارد دیگر ممکن است به چند ماه بیشتر نیاز داشته باشند. طول دوره درمان ارتودنسی نامرئی بستگی به میزان ناهنجاری فک و دندان متفاوت است.

هزینه ارتودنسی نامرئی

از آنجایی که هر فرد شرایط مخصوص به خودش را دارد و بر اساس شرایط خود درمان دریافت می کند، هزینه های درمان هر فرد نیز متفاوت است؛ اما می توان گفت به طور کلی برخی عوامل روی قیمت ارتودنسی تأثیر می گذارند، این عوامل عبارتند از:

• مهارت متخصص
• شدت مشکلات بی نظمی دندان ها
• نوع روش درمان
• تعداد الاينر ارتودنسی نامرئی مورد نیاز
• دستمزد پزشک

نسخه اصلی مطلب ارتودنسی نامرئی؛ انواع، معایب، مزایا، مراحل، اهداف درمانی و هزینه را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---