ضرورت انجام سونوگرافی داپلر در بارداری

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

خانم های باردار، در طی دوران بارداری می بایست دو نوع سونوگرافی پایه انجام دهند. یکی از آنها در سه ماه اول بارداری می باشد که تعداد جنین، رشد جنین و ضربان قلب او را بررسی می کند و تاریخ زایمان نیز بر اساس همین سونوگرافی تخمین زده می شود. سونوگرافی دوم، معمولاً در سه ماهه دوم و برای کنترل ناهنجاری های جسمی و اطمینان از رشد طبیعی جنین انجام می گیرد. در زمانی که پزشک طی هر یک از این سونوگرافی ها، هر نوع ناهنجاری در جنین را تشخیص دهد، برای تشخیص و نتیجه گیری نهایی سونوگرافی داپلر انجام می دهد. این نوع سونوگرافی، معمولاً برای کنترل جریان خون به قلب و مغز، جریان خون بند ناف جنین و جریان خون جفت انجام می گردد تا از طبیعی بودن این موارد اطمینان حاصل شود. چنانچه هر نوع مشکلی در جریان خون شناسایی شود، پزشک تشخیص خواهد داد که این مشکل به علت کم خونی سلول داسی شکل، گرفتگی رگ خونی یا حساسیت RH رخ داده است.

علت انجام سونوگرافی داپلر در بارداری

اگر نیاز به مراقبت بیشتر در دوران بارداری وجود داشته باشد در آن صورت انجام سونوگرافی داپلر در بارداری ضرورت می یابد. موارد زیر از جمله شرایطی است که لزوم انجام سونوگرافی داپلر در بارداری را به دنبال دارد:

شاخص توده بدن بالا یا پایین باشد.
احتمال دو قلو یا چند قلو بودن جنین وجود داشته باشد.
سابقه ابتلا به مشکلات و بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون بالا
اگر جنین در معرض آنتی بادی های رزوس قرار داشته باشد.
کشیدن سیگار
ابتلا به پاروویروس B19 در بیست هفته اول بارداری
اگر رشد جنین سرعت نرمالی را نشان ندهد
سابقه قبلی در تولد فرزندی با وزن اندک
سابقه قبلی سقط جنین یا از دست رفتن جنین حین تولد
یکی دیگر از دلایل انجام سونوگرافی داپلر در بارداری وزن کوچک جنین نسبت به هفته بارداری می باشد. به این ترتیب می توان بررسی کرد آیا جفت عملکرد نرمالی دارد و اکسیژن رسانی و غذارسانی را به نحو مناسبی انجام می دهد یا خیر.

سونوگرافی داپلر در بارداری

مزایای سونوگرافی داپلر

ایجاد تصاویر رنگی واضح از گردش خون در رگ های خونی اندام های مختلف
شناسایی سریع رگ های خونی، دریچه های عروق و اختلال گردش خون در آنها
ارزیابی جهت و شدت گردش خون در عروق خونی

آمادگی پیش از سونوگرافی داپلر در بارداری

پیش از انجام سونوگرافی داپلر به آمادگی خاصی نیاز نمی باشد. باید دو یا چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی از مصرف سیگار و هر نوع ماده نیکوتین دار خودداری کنند؛ زیرا نیکوتین می تواند رگ های خونی را منقبض نموده و سبب تشخیص نادرست شود. سایر ملزومات قبل از سونوگرافی داپلر شامل پوشیدن گان و مرطوب نگه داشتن بدن (با ژل مخصوص) است.

انواع سونوگرافی داپلر در زمان بارداری

سونوگرافی داپلر در دوران بارداری به زمان بارداری و نوع دستگاه بستگی دارد.

سونوگرافی داپلر: این سونوگرافی را می توان بصورت همزمان با سونوگرافی معمولی در زمان بارداری انجام داد.
سونوگرافی داپلر واژینال : این نوع سونوگرافی به پزشک برای بررسی حاملگی خارج از رحم کمک می کند و همانطور که از نام آن پیداست، مبدل دستگاه در داخل واژن قرار می گیرد.
سونوگرافی داپلر جنین : در این سونوگرافی ضربان قلب جنین بررسی می شود.
سونوگرافی داپلر شریان رحمی: این نوع سونوگرافی به زنانی که بیماری پره اکلامپسی دارند پیشنهاد می شود.
سونوگرافی داپلر شریان ناف: معمولاً زنانی که دوقلو باردار هستند یا جنین آنها به کندی رشد می کند، این نوع سونوگرافی انجام می شود. در این سونوگرافی جریان خون جنین از طریق بند ناف مورد بررسی قرار می گیرد تا از سلامت آن اطمینان حاصل شود.

زمان انجام سونوگرافی داپلر در بارداری

انجام سونوگرافی داپلر در سه ماهه اول و دوم بارداری کاربردی ندارد. اگر مادر بارداری خاص نداشته باشد، این سونوگرافی در سه ماهه سوم و از هفته 28 به بعد تجویز می شود. معمولاً انجام یک بار سونوگرافی داپلر در دوران بارداری کافی است؛ اما در شرایط مانند بارداری های پر خطر، داپلر جنین بیش از یک بار توسط پزشک تجویز می شود.

خطرات سونوگرافی داپلر در بارداری

هیچگونه مدرکی دال بر خطرات انجام سونوگرافی داپلر در مورد مادر و جنین وجود ندارد. یکی دیگر از دلایل بی خطر بودن سونوگرافی داپلر، این است که امواج فراصوتی که در سونوگرافی داپلر کاردیوتوگرافی (صوتی) برای گوش دادن به ضربان قلب جنین استفاده می شود، شدت کمی دارد و تا زمانی که توسط افراد آموزش دیده و حرفه ای انجام می گیرد، بی خطر است. در هفته های نخست بارداری، انجام سونوی داپلر واژینال توصیه نمی شود.