راه تنظيم كلسترول خون

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

كلسترول بالاى خون يكى از مهمترين عوامل خطر در ايجاد بيمارى هاى قلبى است. در واقع به هر ميزان كه كلسترول خون بالاتر مى باشد احتمال ابتلا به بيمارى هاى قلبى - عروقى بيشتر است. بيمارى هاى قلبى به عنوان اولين عامل مرگ و مير شناخته شده اند. ساليانه، حدود يك ميليون نفر در ايالات متحده دچار حمله قلبى مى شوند و حدود نيم ميليون نفر در اثر بيمارى هاى قلبى مى ميرند.

زمانى كه كلسترول خون از حد طبيعى بالاتر رود، در ديواره عروق رسوب مى كند. در دراز مدت رسوبات ايجاد شده باعث سختى ديواره شريان ها و باريك شدن جريان خون عروق قلبى و كاهش خون رسانى به آن مى شوند و در نتيجه قلب دچار كاهش و ايست حركت مى گردد. با كاهش جريان خون به عضلات قلب شخص دچار درد سينه مى شود. حال اگر جريان خون به طور كامل متوقف شود حمله قلبى عارض مى گردد.

كلسترول بالاى خون به خودى خود باعث ايجاد علايم نمى شود و لذا بسيارى از مبتلايان به اين عارضه، علامت مشخصى ندارند. آگاهى از سطح كلسترول خون بسيار مهم و حياتى است، چرا كه كاهش سطح كلسترول خون مى تواند به طور چشمگيرى ميزان ابتلا به بيمارى هاى قلبى - عروقى و احتمال سكته هاى قلبى را كاهش دهد. كاهش سطح كلسترول در تمامى رده هاى سنى اهميت دارد. جوانان، ميانسالان و افراد مسن، زنان و مردان و حتى افرادى كه بيمارى قلبى ندارند بايد به طور جدى در كاهش سطح كلسترول تلاش نمايند.هر فرد ۲۰ ساله يا مسن تر بايد كلسترول خون خود را حداقل هر پنج سال يك بار اندازه گيرى نمايد.معمولاً ميزان كلسترول خون پس از حدود ۹ تا ۱۲ ساعت ناشتا بودن اندازه گيرى مى شود و مى توان همزمان معيارهاى زير را اندازه گيرى كرد:

ميزان كلسترول تام خون

ميزان LDL كه همان كلسترول بد مى باشد و عامل اصلى در تخريب ديواره عروق مى باشد.
ميزان HDL كه در واقع به عنوان كلسترول خوب است و عامل جلوگيرى كننده از تخريب ديواره عروقى مى باشد.
ترى گليسيريدها : نوع ديگرى از چربى خون مى باشد.
اگر ميزان كلسترول خون بيش از ۲۰۰ ميلى گرم باشد و يا HDL كمتر از ۴۰ ميلى گرم در دسى ليتر باشد بايد مورد ارزيابى بيشترى از نظر چربى هاى خون قرار بگيرد.
HDL بدن را در مقابل بيمارى قلبى محافظت مى نمايد لذا هرچه بيشتر باشد بهتر است. مقادير كمتر از ۴۰ ميلى گرم در دسى ليتر، احتمال ابتلا به بيمارى هاى قلبى را افزايش مى دهد.
عوامل مختلفى بر سطح كلسترول خون تاثير مى گذارند:

رژيم غذايى :

چربى هاى اشباع شده موجود در غذاها ميزان كلسترول خون را بالا مى برند. در واقع چربى هاى اشباع شده عامل اصلى افزايش كلسترول مى باشد. ليكن كلسترول موجود در غذاها نيز عامل مهمى مى باشد. لذا كاهش اين دو عامل در غذاهاى مصرفى نقش بسيار مهمى در كاهش كلسترول خون دارد.

وزن :

بالا بودن وزن نقش مهمى در ابتلا به بيمارى هاى قلبى دارد. ضمناً افزايش وزن مى تواند ميزان كلسترول خون را افزايش دهد. كاهش وزن نيز مى تواند در كاهش LDL و كلسترول خون موثر واقع شود.

فعاليت هاى بدنى :

عدم تحرك بدنى مى تواند به عنوان يك عامل ابتلا به بيمارى هاى قلبى به حساب آيد. فعاليت بدنى منظم مى تواند ميزان كلسترول بد را كاهش داده و ميزان كلسترول خوب را افزايش دهد. ضمناً باعث كاهش وزن بدن نيز مى شود. فاكتورهاى بالا قابل تغيير مى باشند و هر شخصى مى تواند آن ها را تحت تاثير قرار دهد. ليكن فاكتورهاى زير قابل تغيير نمى باشند:

۱- سن و جنس :

با افزايش سن سطح كلسترول افزايش مى يابد. قبل از يائسگى، زنان سطح كلسترول پايين ترى نسبت به مردان هم سن و سال خود دارند. ليكن بعد از يائسگى LDLدر خانم ها افزايش مى يابد.

2- وراثت :

كلسترول خون در بعضى از خانواده ها بيشتر از حد مى باشد :
به طور كلى، هرچه LDL خون بالاتر باشد و عوامل خطر بيمارى هاى قلبى بيشتر در شخص باشد، احتمال ابتلا به بيمارى هاى قلبى - عروقى و سكته هاى مغزى را افزايش مى دهد. يكى از مهمترين عوامل خطر، ديابت (مرض قند) مى باشد.

مهمترين عوامل خطرى كه ميزان LDL و اثرات آن راتحت تاثير قرار مى دهد :

استعمال دخانيات
فشار خون بالا (۱۴۰ بر روى ۹۰ ميلى متر جيوه تا بالاتر از آن )
ميزان HDLپايين (پايين تر از ۴۰ ميلى گرم در دسى ليتر خون)
سابقه خانوادگى ابتلا به بيمارى هاى قلبى - عروقى در سنين پايين ،منظور بيمارى قلبى - عروقى در پدر يا برادر در سن پايين تر از ۵۵ سال و يا بيمارى قلبى - عروقى در مادر يا خواهر در سن كمتر از ۶۵ سال مى باشد. سن ۴۵ سال يا بالاتر در مردان و ۵۵ سال يا بالاتر در زنان .
با كمك معادلات زير مى توانيد تا حدودى از ريسك ابتلاى خود به بيمارى هاى قلبى -عروقى آگاه شويد:

نكته (۱) : اگر HDL كلسترول خون شما ۶۰ يا بالاتر باشد يك نمره از جمع نمرات خود كم كنيد.
نكته (۲): اگر چه چاقى و عدم تحرك بدنى در فهرست بالا اشاره نشده است، ليكن همواره بايد مورد توجه باشند تا در حد مطلوب قرار گيرند. چه تعدادى از عوامل خطر فوق را دارا هستيد؟
صفر يا يك عامل خطر را دارا هستيد
احتمال بيمارى قلبى كم يا متوسط مى باشد
دو يا تعداد بيشترى عامل خطر داريد
احتمال خطر متوسط مى باشد
دو يا تعداد بيشترى عامل خطر داريد وجزو بيماران با خطر بسيار بالا هستيد ديابت نيز همراه باشد

درمان :

مهمترين هدف درمان كلسترول در واقع كاهش ميزان LDL خون مى باشد كه منجر به كاهش احتمال ابتلا به بيمارى قلبى - عروقى خواهد بود.
دو راه عمده براى كاهش كلسترول مطرح مى باشد:
تغيير فرهنگ زندگى كه عبارتند از: رژيم غذايى مناسب، افزايش فعاليت بدنى و كنترل وزن.

درمان دارويى :

البته در صورت لزوم حتماً بايد با روش اول آميخته شود. البته شايان ذكر است پزشكان در مورد نوع درمان، با توجه به ميزان وجود عوامل خطر تصميم گيرى خواهند نمود. به عنوان مثال شخصى كه در جدول فوق در بين افراد «با احتمال خطر بالا» قرار گرفته باشد.